3.3.2007
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
Jedną z często występujących w obrocie między przedsiębiorcami umów jest umowa o podwykonawstwo. Taka umowa może być, zależnie od konkretnych okoliczności, na przykład umową o roboty budowlane, umową o dzieło, czy umową nienazwaną. Dość często umowy takie, choć zawierane między przedsiębiorcami, wiążą się z faktyczną nierównością stron. Zamawiającym jest np. inwestor, deweloper a wykonawcą mały przedsiębiorca. Może się zdarzyć, że do takiej umowy strony wprowadzą klauzulę o zakazie konkurencji. W niniejszej opinii rozważona będzie sprawa odstąpienia od takiej umowy oraz wpływu odstąpienia na wspomniany zakaz konkurencji. W konstrukcji tej umowy przyjmiemy, iż przewiduje ona dwa wypadki jej wypowiedzenia. Pierwszym jest rozwiązanie umowy za wypowiedzeniem w każdej chwili, przez którąkolwiek ze stron. Umowa określa termin, po którego upływie umowa wygasa. Drugim jest rozwiązanie umowy, natychmiastowe, w przypadku gdy druga strona nie wywiązuje się z umowy z przyczyn od niej niezależnych. Co może zrobić wykonawca, gdy zamawiający stale spóźnia się ze swoim świadczeniem lub w ogóle zaniechał płatności? Czy może wypowiedzieć umowę? W jaki trybie i na jaki artykuł powinien się powołać? Co z zapisem o zakazie konkurencji? Czy obowiązuje on po rozwiązaniu umowy z winy drugiej strony?
Opinia prawna
Choć umowa przewiduje możliwość natychmiastowego jej rozwiązania tylko w specyficznej sytuacji (gdy niewykonanie zobowiązania następuje z przyczyn od strony niezależnych), to istnieje możliwość odstąpienia od umowy o podwykonawstwo na podstawie art. 491 kc, który ma zastosowanie do umów wzajemnych i dotyczy uchybienia przez dłużnika wzajemnego terminowi spełnienia świadczenia wskutek okoliczności za które on odpowiada. Zwłoka dłużnika wzajemnego powoduje, że wierzycielowi przysługuje wybór pomiędzy:
-
Żądaniem od dłużnika spełnienia świadczenia lub dokonaniem wykonania zastępczego (jednak tylko za zgodą sądu lub w nagłych przypadkach) i naprawy szkody powstałej na skutek zwłoki, lub
-
Odstąpieniem od umowy jeśli wyznaczy dłużnikowi dodatkowy termin do wykonania zobowiązania połączony z zagrożeniem odstąpienia od umowy oraz termin ten minie bezskutecznie, lub
-
Odstąpieniem od umowy bez wyznaczania dodatkowego terminu, jeśli uprawnienie takie zostało zastrzeżone w umowie lub wykonanie świadczenie po terminie byłoby dla wierzyciela bez większego znaczenia.
Wierzyciel wzajemny musi postąpić ściśle według wskazań zawartych w art. 491 §1 KC dokonując dwóch kolejno po sobie następujących czynności. W myśl cytowanego poniżej przepisu przysługuje wierzycielowi prawo wyznaczenia dłużnikowi dodatkowego odpowiedniego terminu do wykonania zobowiązania z jednoczesnym zagrożeniem, że po jego bezskutecznym upływie, będzie on uprawniony do odstąpienia od umowy. Dodatkowy termin ma być odpowiedni, a więc z jednej strony ma stwarzać realną możliwość spełnienia świadczenia objętego zwłoką, z drugiej jednak nie powinien narażać uprawnionego na zbędna stratę czasu. Dopiero druga czynność a mianowicie oświadczenia o odstąpieniu od umowy wywoła skutek w postaci unicestwienia zobowiązania wynikającego z zawartej umowy.
Zgodnie z powołanym art. 491. § 1 kc: jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Może również bądź bez wyznaczenia terminu dodatkowego, bądź też po jego bezskutecznym upływie żądać wykonania zobowiązania i naprawienia szkody wynikłej ze zwłoki.
§ 2. Jeżeli świadczenia obu stron są podzielne, a jedna ze stron dopuszcza się zwłoki tylko co do części świadczenia, uprawnienie do odstąpienia od umowy przysługujące drugiej stronie ogranicza się, według jej wyboru, albo do tej części, albo do całej reszty nie spełnionego świadczenia. Strona ta może odstąpić od umowy w całości, jeżeli wykonanie częściowe nie miałoby dla niej znaczenia ze względu na właściwości zobowiązania albo ze względu na zamierzony przez nią cel umowy, wiadomy stronie będącej w zwłoce.
Pierwsze z wymienionych oświadczeń musi zawierać dwa elementy mianowicie wyznaczenie dłużnikowi dodatkowego terminu do spełnienia świadczenia, ale także zastrzeżenie, że po jego bezskutecznym upływie wierzyciel będzie uprawniony do odstąpienia od umowy. Wyznaczenie dodatkowego terminu jest jednostronnym przesunięciem przez wierzyciela wcześniej obowiązującego terminu spełnienia świadczenia, z tym, że nie uchyla ono stanu powstałej już zwłoki. Bezskuteczny upływ terminu oznacza, że dłużnik nie wykonał zobowiązania i prowadzi do powstania nowego stanu prawnego. Wierzyciel zyskuje bowiem dodatkową możliwość - uprawnienie do odstąpienia od umowy. Samo odstąpienie (w formie pisemnej) jest jednostronnym oświadczeniem woli skierowanym do drugiej strony umowy, skutkiem którego jest wygaśnięcie wynikającego z tej umowy stosunku zobowiązaniowego.
Potrzebujesz porady prawnej?
Jakie działania są niezgodne z regułami konkurencji?
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów zakazuje praktyk ograniczających konkurencję. Reguły konkurencji są wiążące dla przedsiębiorców oraz dla osób zarządzających. Obejmują one zakaz zawierania antykonkurencyjnych porozumień (praktyki wielostronne) oraz zakaz (...)
Jakie praktyki ograniczające konkurencję są zakazane?
Dlaczego i jak jest chroniona konkurencja? Już art. 9 ustawy - Prawo przedsiębiorców zobowiązuje ogólnie przedsiębiorców do wykonywania działalności gospodarcze zgodnie z zasadami uczciwej konkurencji, poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów (...)
Przewaga kontraktowa w nowych przepisach
Weszła w życie nowa ustawa o przewadze kontraktowej. Wprowadzone zmiany poprawią sytuację rolników i dostawców produktów w kontaktach z największymi podmiotami na rynku rolno-spożywczym. UOKiK przygotował zestawienie najczęstszych pytań i odpowiedzi dotyczących (...)
Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów dzieli praktyki ograniczające konkurencję na: zawieranie porozumień ograniczających wolną konkurencję, nadużywanie pozycji dominującej. Rynek właściwy Praktyką ograniczającą konkurencję jest zawieranie porozumień ograniczających konkurencję (...)
Jak funkcjonuje konkurencja w Unii Europejskiej?
Jakie zasady konkurencji obowiązują we Wspólnocie Europejskiej? Wspólnota Europejska opiera się na zasadach swobody przepływu towarów oraz gospodarki wolnorynkowej i wolnej konkurencji, dając pierwszeństwo efektywnemu podziałowi zasobów (art. 102a i 105 pkt 1 (...)
UOKiK może nałożyć karę za niedozwolone porozumienie zawarte przez podwładnego
Przepisy prawa antymonopolowego zawierają zakaz zawierania porozumień eliminujących, ograniczających lub w inny sposób naruszających konkurencję na rynku właściwym. Takie porozumienie może być zawarte w dowolnej formie również przez pracowników działających w imieniu (...)
Uprawnienia MŚP wobec platform i wyszukiwarek internetowych
Coraz więcej przedsiębiorców działa na platformach internetowych. Trudno już wyobrazić sobie prowadzenie biznesu bez obecności w sieci. Dowiedz się, jakie prawa przysługują przedsiębiorcom w relacjach z platformami internetowymi i wyszukiwarkami internetowymi. ##baner## Komu (...)
Jak chronione są zbiorowe interesy konsumentów?
Już art. 17 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej zobowiązuje ogólnie przedsiębiorców do wykonywania działalności gospodarczej na zasadach uczciwej konkurencji i poszanowania dobrych obyczajów oraz słusznych interesów konsumentów. Natomiast inne ustawy, (...)
Ustawa z dnia 6 marca 2018 r. o zasadach uczestnictwa przedsiębiorców zagranicznych i innych osób zagranicznych w obrocie gospodarczym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej reguluje podejmowanie i wykonywanie działalności gospodarczej przez osoby zagraniczne (...)
Przeciwdziałanie nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej
Czemu ma służyć nowa regulacja o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej? 12 lipca 2017 r. wejdzie w życie ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (przygotowana przez Ministerstwo (...)
Kiedy przedsiębiorcy przysługują prawa konsumenta?
Kupującym przysługują różne prawa. Najszerszą ochroną są objęte osoby prywatne – kupujący bez faktury czy rachunku na firmę. Od 1 stycznia 2021 roku przedsiębiorcy mogą korzystać z niektórych instytucji ochrony konsumenckiej. Przeczytaj, czy takie prawa przysługują (...)
Kiedy reklama jest nieuczciwa?
Czyn nieuczciwej konkurencji w reklamie Czynem nieuczciwej konkurencji w zakresie reklamy jest w szczególności: reklama sprzeczna z przepisami prawa, dobrymi obyczajami lub uchybiająca godności człowieka, reklama wprowadzająca klienta w błąd i mogąca przez to wpłynąć na (...)
Obowiązek wniesienia wkładu Wkładem jest określone w umowie spółki świadczenie wspólnika, do którego zobowiązuje się on w związku z uczestnictwem w spółce. Art. 3 Kodeksu spółek handlowych (dalej: KSH) wymienia wkład jako obligatoryjną postać współdziałania (...)
Podstawowe obowiązki pracownika i pracodawcy
Prawo pracy obejmuje przepisy określające prawa i obowiązki pracowników i pracodawców, będących stronami stosunku pracy. Prezentujermy najistotniejsze informacje dotyczące obowiązków związanych z wykonyawniem pracy w ramach stosunku pracy. Podstawowe obowiązki pracownika Zasadniczym (...)
Co to jest umowa franchisingu?
Jakie rodzaje franchisingu wyróżnia się? Umowa franczyzy należy do kategorii tzw. umów nienazwanych, co oznacza że nie istnieją żadne przepisy prawa, które regulowałyby obowiązkową zawartość takiej umowy oraz wskazywały, które z jej postanowień mają charakter (...)
STIR (system teleinformatyczny izby rozliczeniowej) umożliwia wymianę informacji między systemem bankowym a Krajową Administracją Skarbową (KAS) i zapobiega wyłudzeniom skarbowym, których najczęściej dokonują zorganizowane grupy przestępcze. STIR już działa Przykładem jego sprawnego (...)
Jakie rodzaje reklam są zakazane oraz kiedy reklama stanowi czyn nieuczciwej konkurencji?
Jakie rodzaje reklam są zakazane oraz kiedy reklama stanowi czyn nieuczciwej konkurencji? Reklama jest jednym ze sposobów działalności marketingowej. Trzeba powiedzieć, że jest to jeden z najskuteczniejszych sposobów pozyskiwania nowych klientów. Duże znaczenie ma reklama w (...)
Stale nasze skrzynki są zalewane niechcianą pocztą e-mailową. Warto więc wiedzieć, jakie środki prawne służą walce z tym procederem. Jakie informacje są zakazanym spamem? Zagadnienie spamu reguluje przede wszystkim ustawa z dnia 18 lipca 2002 r. o świadczeniu usług drogą elektroniczną. (...)
Konsumencie masz problem? Dowiedz się, do kogo się zwrócić
Jakie instytucje mogą pomóc? Zgodnie z obowiązującym prawem, Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów podejmuje działania w przypadku naruszenia zbiorowych interesów konsumentów. Natomiast w sprawach indywidualnych bezpłatną pomoc prawną konsumenci mogą uzyskać (...)
Jak prowadzone jest postępowanie w związku z nieuczciwym wykorzystywaniem przewagi kontraktowej?
12 lipca 2017 r. wejdzie w życie ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Określa ona zasady i tryb przeciwdziałania, w celu ochrony interesu publicznego, praktykom nieuczciwie wykorzystującym przewagę kontraktową (...)
Zasady karania menedżerów przez Prezesa UOKiK
Osobom zarządzającym, odpowiedzialnym za zawieranie porozumień ograniczających konkurencję, grozi kara finansowa do 2 mln zł. Na stronie konkurencja.uokik.gov.pl opublikowaliśmy wyjaśnienia, w jaki sposób będzie ustalana wysokość sankcji. Nie tylko firmom grożą sankcje za stosowanie (...)
