10.1.2015

Zespół
e-prawnik.pl

Zasiłek macierzyński - Kiedy przysługuje i ile wynosi zasiłek macierzyński

Zasiłek macierzyński jest bez wątpienia ważnym wsparciem materialnym dla kobiety przebywającej na urlopie macierzyńskim

Kiedy przysługuje zasiłek macierzyński

Podstawowym warunkiem nabycia prawa do zasiłku macierzyńskiego jest urodzenie dziecka, jednak należy mieć na względzie również inne przesłanki uzasadniające jego przyznanie. Ogólnie rzecz biorąc, zasiłek przysługuje w okresie trwania ubezpieczenia albo podczas urlopu wychowawczego przez okres odpowiadający długości urlopu macierzyńskiego.

Zasiłek macierzyński bez ubezpieczenia chorobowego?

Zasiłek macierzyński będzie przysługiwał nawet wówczas, gdy ustanie ubezpieczenie chorobowe. Warunkiem jednak jest, aby ustało ono w okresie ciąży, a ponadto żeby stało się to wskutek ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy albo z naruszeniem przepisów prawa, jeżeli zostało to stwierdzone prawomocnym orzeczeniem sądu, a dziecko w tym właśnie czasie urodziło się.

Porady prawne

W takim przypadku zasiłek macierzyński przysługuje za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego, która przypada po porodzie.

Zobacz także: Zasiłek macierzyński dla przedsiębiorców na nowych zasadach.

Jak długo trwa urlop macierzyński i okres pobierania zasiłku?

Urlop macierzyński wynosi:

  1.  20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie,
  2.  31 tygodni w przypadku urodzenia dwojga dzieci przy jednym porodzie, 
  3.  33 tygodnie w przypadku urodzenia trojga dzieci przy jednym porodzie,
  4.  35 tygodni w przypadku urodzenia czworga dzieci przy jednym porodzie,
  5.  37 tygodni w przypadku urodzenia pięciorga i więcej dzieci przy jednym porodzie.

W razie urodzenia martwego dziecka lub zgonu dziecka przed upływem 8 tygodni życia, pracownicy przysługuje urlop macierzyński w wymiarze 8 tygodni po porodzie, nie krócej jednak niż przez okres 7 dni od dnia zgonu dziecka.

Pracownicy, która urodziła więcej niż jedno dziecko przy jednym porodzie, przysługuje w takim przypadku urlop macierzyński w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.

Zobacz: Urlop macierzyński - Najważniejsze informacje o urlopie macierzyńskim

Komu przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego?

Zasiłek macierzyński przysługuje oczywiście ubezpieczonej, która w okresie ubezpieczenia chorobowego lub w okresie urlopu wychowawczego:

  • urodziła dziecko,
  • przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia, i wystąpiła do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia;,
  • przyjęła na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem, dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia

Ubezpieczonej będącej pracownicą zatrudnioną na podstawie umowy o pracę na czas określony lub na czas wykonania określonej pracy, z którą umowa o pracę na podstawie Kodeksu pracy została przedłużona do dnia porodu - przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego po ustaniu ubezpieczenia.

W przypadku, gdy prawo do zasiłku macierzyńskiego powstało w okresie urlopu wychowawczego, zasiłek macierzyński przysługuje za okres odpowiadający części urlopu macierzyńskiego, która przypada po porodzie.

Czy zasiłek macierzyński przysługuje tylko kobiecie?

Zasiłek macierzyński przysługuje także ubezpieczonemu (mężczyźnie), który:

  • przyjął na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia, i wystąpił do sądu opiekuńczego w sprawie jego przysposobienia; 
  • przyjął na wychowanie w ramach rodziny zastępczej, z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej, dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego - do 10 roku życia. 

Ponadto, w razie śmierci ubezpieczonej lub porzucenia przez nią dziecka, zasiłek macierzyński przysługuje ubezpieczonemu – ojcu dziecka lub innemu ubezpieczonemu członkowi najbliższej rodziny, jeżeli przerwą zatrudnienie lub inną działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem.  

W przypadku, gdy matka dziecka dokona skrócenia okresu korzystania z zasiłku macierzyńskiego, tj. złoży stosowny wniosek zawierający rezygnację z rzeczonego świadczenia po co najmniej 14 – tygodniowym okresie jego pobierania, zasiłek przysługiwać będzie ubezpieczonemu – ojcu dziecka, który uzyskał prawo do urlopu macierzyńskiego lub przerwał działalność zarobkową w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. 

Zasiłek przysługuje oczywiście także ojcu wychowującemu dziecko w czasie wykorzystywania przez niego urlopu ojcowskiego na warunkach zobrazowanych w Kodeksie pracy, tj.:

  • do ukończenia przez dziecko 12 miesiąca życia albo 
  • do upływu 12 miesięcy od dnia uprawomocnienia się postanowienia orzekającego przysposobienie i nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 roku życia, a w przypadku dziecka, wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego, nie dłużej niż do ukończenia przez nie 10 roku życia. 

Zasiłek powyższy przyznawany jest na okres 2 tygodni.

Ile wynosi miesięczny zasiłek macierzyński?

Miesięczny zasiłek macierzyński (za okres ustalony przepisami Kodeksu pracy jako okres urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu macierzyńskiego, okres urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, okres dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego oraz okres urlopu ojcowskiego) wynosi – z pewnymi wyjątkami – 100% podstawy wymiaru zasiłku. Prawo do zasiłku natomiast przysługuje za każdy dzień kalendarzowy urlopu macierzyńskiego.

Podstawę wymiaru zasiłku macierzyńskiego przysługującego osobie ubezpieczonej będącej pracownikiem stanowi przeciętne miesięczne wynagrodzenie wypłacone za okres 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolność do pracy.

Do ustalenia podstawy wymiaru przyjmuje się przychód stanowiący podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu potrąconych przez pracodawcę składek na ubezpieczenie emerytalne, rentowe oraz ubezpieczenie chorobowe. 

Dla pracowników zatrudnionych w pełnym wymiarze czasu pracy podstawa wymiaru nie może być niższa od najniższego wynagrodzenia, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tego wynagrodzenia.

Podstawę wymiaru zasiłku przysługującego osobie ubezpieczonej nie będącej pracownikiem stanowi przeciętny miesięczny przychód, od którego opłacana jest składka na ubezpieczenie chorobowe, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% podstawy wymiaru składek na to ubezpieczenie, z okresu 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających powstanie prawa do zasiłku.
Podstawa wymiaru zasiłku nie może być niższa od najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie chorobowe, określonej dla danej grupy ubezpieczonych, po odliczeniu kwoty odpowiadającej 13,71% tej podstawy.

Jakie są zasady ustalania i wypłaty zasiłku macierzyńskiego?

Wysokość zasiłku jest zależna od przeciętnego wynagrodzenia, jakie otrzymywała osoba uprawniona przez 12 miesięcy poprzedzających miesiąc w którym urodziło się dziecko (lub zostało wzięte na wychowanie). Kwota zasiłku to równowartość tego wynagrodzenia (100%). Za jeden dzień urlopu wypłaca się 1/30 część tak obliczonego miesięcznego wynagrodzenia.

Zasiłek przysługuje za każdy dzień urlopu macierzyńskiego, w tym także za dni wolne od pracy. Jeżeli prawo do zasiłku powstało w czasie urlopu wychowawczego lub gdy zasiłek przysługuje pomimo ustania ubezpieczenia chorobowego, świadczenie wypłaca się za czas urlopu macierzyńskiego, który zgodnie z przepisami przypadałby po porodzie.

Wypłaty zasiłku dokonuje pracodawca, o ile zatrudnia więcej niż 20 pracowników. W innych przypadkach należy to do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jeżeli osoba uprawniona nie zgadza się z przyjętym przez pracodawcę sposobem ustalenia prawa do zasiłku lub obliczenia jego wysokości, może zwrócić się bezpośrednio do ZUS o dokonanie tych ustaleń. Uprawnionym do odebrania zasiłku jest osoba, której on przysługuje lub ten, kto został przez nią upoważniony do odbioru świadczenia.

Prawo do żądania wypłaty zasiłku macierzyńskiego przedawnia się z upływem 6 miesięcy licząc od ostatniego dnia, za który świadczenie przysługuje.

Jakie dokumenty są potrzebne do uzyskania prawa do zasiłku macierzyńskiego?

Dokumentem wymaganym do wypłaty zasiłku macierzyńskiego jest zaświadczenie o przewidywanej dacie porodu lub o dacie przebytego porodu albo akt urodzenia dziecka.

Do wypłaty tego zasiłku w przypadku przyjęcia dziecka na wychowanie wymagane jest zaświadczenie o wystąpieniu do sądu z wnioskiem o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka lub przyjęcia dziecka na wychowanie w ramach rodziny zastępczej.

Pamiętaj, że:

  • Prawo do zasiłku macierzyńskiego nie powstanie w sytuacji urodzenia dziecka w okresie urlopu bezpłatnego lub tymczasowego aresztowania,
  • Pracownica, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu macierzyńskiego, ma prawo zrezygnować z pozostałej części tego urlopu; w takim przypadku niewykorzystanej części urlopu macierzyńskiego udziela się pracownikowi – ojcu wychowującemu dziecko, na jego pisemny wniosek.
  • Ubezpieczonej będącej pracownicą, z którą rozwiązano stosunek pracy w okresie ciąży z powodu ogłoszenia upadłości lub likwidacji pracodawcy i której nie zapewniono innego zatrudnienia, przysługuje do dnia porodu zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego,
  • Ubezpieczona traci prawo do zasiłku macierzyńskiego za okres nałożenia się prawa do zasiłku macierzyńskiego i okresu tymczasowego aresztowania albo odbywania kary pozbawienia wolności,
  • Urodzenie dziecka w okresie pobytu w areszcie lub więzieniu powoduje, że nie nabywa się prawa do zasiłku macierzyńskiego, 
  • W przypadku gdy ubezpieczona prowadzi własną firmę i sama opłaca za siebie składki" na ZUS po urodzeniu dziecka będzie otrzymywała z ZUS-u zasiłek macierzyński w wysokości 100 % sumy, od której płaci składkę. Czas, przez który będzie dostawać zasiłek, jest równy pełnej długości urlopu macierzyńskiego,
  • Studentka nie ma prawa do zasiłku macierzyńskiego.

Podstawa prawna:

  • Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. 1999 r., Nr 60, poz. 636 ze zmianami).
  • Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz. U. 1998 r. Nr 21 poz. 94 ze zmianami).
Porady prawne

Potrzebujesz porady prawnej?

Jak uzyskać zasiłek macierzyński?

Jak uzyskać zasiłek macierzyński?

Komu przysługuje zasiłek macierzyński? Zasiłek macierzyński przysługuje: pracownikom, zasiłek macierzyński, matka, urodzenie dziecka, dziecko, ZUS, Sąd Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, opiekun, ojciec, podstawa wymiaru zasiłku, pracownik

Zasiłek macierzyński dla przedsiębiorcy - zmiany 2015

Zasiłek macierzyński dla przedsiębiorcy - zmiany 2015

W Parlamencie trwają prace nad rządowym projektem zmian ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. Zmiany te mają za zadanie zapełnić lukę w prawie ubezpieczeń społecznych, która umożliwia kobietom prowadzącym działalność gospodarczą (...)

Urlop macierzyński - Najważniejsze informacje o urlopie macierzyńskim

Urlop macierzyński - Najważniejsze informacje o urlopie macierzyńskim

Ile trwa urlop macierzyński? Obecnie urlopy macierzyńskie przysługują pracownicy w poniższym wymiarze (art. 180 § 1 obecnego Kodeksu pracy): 20 tygodni w przypadku urodzenia jednego dziecka przy jednym porodzie, 31 tygodni w urlop macierzyński, wymiar, pracownica, dziecko, termin, poród, (...)

Świadczenia w razie choroby i macierzyństwa objęte koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego UE

Świadczenia w razie choroby i macierzyństwa objęte koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego UE

  Systemy prawne wszystkich państw UE przewidują świadczenia z tytułu choroby i macierzyństwa. Ich celem jest zastąpienie twojego dochodu, jeśli zachorujesz lub urodzisz dziecko i nie możesz w tym okresie zarabiać na życie. Nie martw się więc, pracując legalnie (...)

Ustalanie podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa przysługujących zatrudnionym za granicą u polskich pracodawców

Ustalanie podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa przysługujących zatrudnionym za granicą u polskich pracodawców

Jakie są zasady ogólne ustalania podstawy wymiaru świadczeń w razie choroby i macierzyństwa przysługujących pracownikom zatrudnionym za granicą u polskich pracodawców? ustalanie podstawy wymiaru świadczeń, zasiłek, chorobowy, macierzyński, choroba, macierzyństwo, pracownik, (...)

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego w czasie ciąży oraz zasiłku macierzyńskiego osobom, którym zmieniono wymiar czasu pracy na podstawie ustawy o COVID-19

Podstawa wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego w czasie ciąży oraz zasiłku macierzyńskiego osobom, którym zmieniono wymiar czasu pracy na podstawie ustawy o COVID-19

ZUS przedstawił zasady ustalania od 16 grudnia 2020 r. podstawy wymiaru zasiłku chorobowego przysługującego w czasie ciąży oraz zasiłku macierzyńskiego osobom, którym  zmieniono wymiar czasu pracy na podstawie ustawy o COVID-19. ##baner## Nowe zasady ustalania podstawa wymiaru, (...)

Jeżeli masz zaległości w opłacaniu składek, możesz stracić prawo do zasiłku

Jeżeli masz zaległości w opłacaniu składek, możesz stracić prawo do zasiłku

Jeżeli masz zaległości w opłacaniu składek, możesz stracić prawo do zasiłku w przypadku choroby lub macierzyństwa. Od stycznia Twoją wpłatę ZUS rozliczy bowiem w pierwszej kolejności na najstarsze zadłużenie wraz z odsetkami. Nowe zasady rozliczania składek mogą zatem wpłynąć na podleganie (...)

Urlop wychowawczy - zasady przyznawania

Urlop wychowawczy - zasady przyznawania

Jakie są zasady przyznawania i korzystania z urlopu wychowawczego? Urlop wychowawczy udzielany jest w celu sprawowania osobistej opieki nad dzieckiem. Z urlopu wychowawczego może skorzystać pracownik, którego okres zatrudnienia wynosi co najmniej 6 miesięcy. Do tego okresu wlicza się poprzednie (...)

Prawa ojca

Prawa ojca

Dzień Ojca to okazja do podziękowania wszystkim ojcom za ich trud wychowawczy, a także do przypomnienia, jakie prawa przysługują mężczyznom wychowującym dzieci. ##baner## Urlop ojcowski ojciec, tata, urlop, zasiłek macierzyński, zwolnienie, praca, czas pracy

Zasiłek dla bezrobotnych - komu przysługuje 2015

Zasiłek dla bezrobotnych - komu przysługuje 2015

Wysokość zasiłku dla bezrobotnych co roku ulega waloryzacji. Nowe stawki ustalane są w oparciu o zmianę średniego poziomu cen towarów i usług konsumpcyjnych i zaczynają obowiązywać od 1 czerwca. W tym roku jednak z uwagi na komunikat Prezesa GUS o stałej wysokości średniego poziomu (...)

Kto może otrzymywać zasiłek rodzinny?

Kto może otrzymywać zasiłek rodzinny?

Ile wynosi zasiłek rodzinny? Wysokość zasiłku rodzinnego wynosi miesięcznie: 95,00 zł na dzi zasiłek rodzinny, dziecko, rodzic, opiekun, dzieci, matka, ojciec, kryterium dochodowe, dochód, rodzina

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Jak uzyskać większy zasiłek macierzyński?

Jak uzyskać większy zasiłek macierzyński?

Właśnie jestem w piątym miesiącu ciąży, od niecałego roku czasu prowadzę własny biznes (jednoosobowa działalność gospodarcza). Chciałabym po porodzie uzyskać jak najwyższy zasiłek macierzyński. Czy jesteście mi Państwo w stanie poradzić jakie składki powinnam płacić, żeby taki (...)

Jak uzyskać większy zasiłek macierzyński?

Jak uzyskać większy zasiłek macierzyński?

Właśnie jestem w piątym miesiącu ciąży, od niecałego roku czasu prowadzę własny biznes (jednoosobowa działalność gospodarcza). Chciałabym po porodzie uzyskać jak najwyższy zasiłek macierzyński. Czy jesteście mi Państwo w stanie poradzić jakie składki powinnam płacić, żeby taki (...)

Zasiłek chorobowy przed ciążą

Zasiłek chorobowy przed ciążą

Jak długo przysługuje mi zasiłek chorobowy w związku z ciążą? Przez jaki okres się on należy i w jakiej wysokości? Czy prawdą jest, że kobiecie w ciąży przysługuje przez cały okres tylko 172 dni zasiłku chorobowego? Jeśli tak to jak to wygląda po tych 172 dniach? Zasiłek chorobowy (...)

Ciąża a zasiłek chorobowy

Ciąża a zasiłek chorobowy

Z dniem 1 lipca 2004 roku na mocy porozumienia stron moja dziewczyna zakończyła pracę (odejście dobrowolne). Nieco wcześniej w marcu 2004 roku zaszła w ciążę i od czerwca 2004 roku jest na zwolnieniu lekarskim. Obecnie zasiłek chorobowy będzie płacił ZUS. Do jakiego momentu ZUS będzie wypłacał (...)

Prawo do zasiłku macierzyńskiego

Prawo do zasiłku macierzyńskiego

Czy jako pracodawca mogę zatrudnić kobietę w 5-tym miesiącu ciąży, a jeżeli tak, to czy ta osoba będzie uzyskiwała wszystkie należne świadczenia z tytułu ubezpieczenia (zasiłek chorobowy-macierzyński). Nie ma żadnych przeszkód prawnych do zatrudnienia kobiety będącej w piątym (...)

Zaległe składki na ubezpieczenie społeczne

Zaległe składki na ubezpieczenie społeczne

W latach czerwiec 1999 - marzec 2001 r. prowadziłam działalność gospodarczą - pośrednictwo ubezpieczeniowe. W maju 2000 r. przebywałam na zwolnieniu chorobowym (ciąża) i wtedy też dostałam informację o nieprzysługującym mi zasiłku chorobowym z powodu opóźnienia wpłat składek . Wystosowałam (...)