Zwiększenie kapitałów własnych spółki z o.o. - opinia prawna

Stan faktyczny

Osoba fizyczna jest jedynym właścicielem sp. z o.o. która nie posiada żadnego majątku. Od ponad 10 lat dzierżawi nieruchomość od gminy i poddzierżawia ją na podstawie umowy innemu podmiotowi. Jest to jedyny dochód spółki przeznaczany na opłaty dzierżawne. Istnieje postanowienie gminy o sprzedaży tej nieruchomości niniejszej spółce. Właściciel spółki z innej działalności posiada pieniądze na zakup nieruchomości. Jak wprowadzić te pieniądze do spółki i sfinalizować zakup?

Opinia prawna

Niniejsza opinia prawna została sporządzona na podstawie następujących aktów prawnych:

• ustawa z dnia 9 września 2000 r. o podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2000 r., Nr 86, poz. 959 ze zmianami)
• ustawa z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowych od osób fizycznych (Dz. U. 2000 r., Nr 14, poz. 179 ze zmianami)
• ustawa z dnia 15 lutego 1992r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. 2000 r., Nr 54, poz. 654 ze zmianami)
• ustawa z dnia 15 września 2000 r. kodeks spółek handlowych (Dz. U. 2000 r., Nr 94, poz. 1037 ze zmianami)
• rozporządzenie z dnia 5 grudnia 2000 r. w sprawie szczegółowych zasad poboru podatku od czynności cywilnoprawnych (Dz. U. 2000 r., Nr 108, poz. 1153)

Niniejsza opinia prawna stanowiąca odpowiedź na zadane pytanie przedstawia skutki prawno - podatkowe następujących sposobów zwiększenia kapitałów własnych spółki z o.o.:

• pożyczka udzielona spółce przez jedynego wspólnika
• dopłaty do spółki
• podwyższenie kapitału spółki z o.o.

Pożyczka.

Udzielenie pożyczki spółce z o.o. przez jej jedynego udziałowca nie jest ograniczone żadnymi przepisami prawnymi, tzn. jest przez prawo dopuszczalne. Pożyczka stanowi dla spółki zewnętrzne źródło finansowania, tj.

nie wymaga zaangażowania własnego kapitału, a pozwala wykorzystać kapitał zewnętrzny udostępniony przez podmioty trzecie. Zawarcie umowy pożyczki powoduje z kolei szereg obowiązków podatkowych, związanych z podatkiem od czynności cywilnoprawnych (umowy pożyczki), podatkiem od kapitałów pieniężnych (odsetek od pożyczki?) oraz z kwestią zaliczania odsetek wypłacanych przez spółkę z o.o. w koszty uzyskania przychodu. Kwestie te zostaną kolejno omówione w dalszej części opinii.

Podatek od czynności cywilnoprawnych

Zawarcie umowy pożyczki stanowi czynność cywilnoprawną, z dokonaniem której prawo wiąże powstanie obowiązku podatkowego na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zgodnie z art. 1 ust. 1 pkt 2 ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych, podatkowi temu podlega zmiana umów określonych w punkcie 1 powołanego przepisu, w którym wymieniona jest m.in. umowa spółki. Czynność ta podlegać będzie obowiązkowi podatkowemu, jeżeli siedziba spółki znajduje się na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej (art. 1 ust. 5 powoływanej ustawy). Obowiązek ten ciąży na obu stronach czynności - tj. na właścicielu jak i na spółce solidarnie. Podstawą opodatkowania jest zgodnie z art. 6 ust. 1 pkt 8 lit. d - kwota lub wartość (przy pożyczce niepieniężnej) pożyczki. Stawka podatku ustalona jest w art. 7 i wynosi 2%.

Podatek od odsetek

Odsetki płacone przez spółkę wspólnikowi od udzielonej spółce pożyczki stanowią źródło przychodu wspólnika, z którego uzyskuje on dochód zgodnie z art. 17 ust. 1 pkt 1 ustawy opdof. Podstawą opodatkowania jest w tym przypadku kwota odsetek. Jeżeli udzielanie pożyczek nie jest przedmiotem działalności gospodarczej (a wydaje się, ze taka sytuacja zachodzi w analizowanym przypadku), dochód z tytułu uzyskanych odsetek nie podlega połączeniu z innymi dochodami i jest opodatkowany w formie ryczałtu w wysokości 20% kwoty odsetek. Zgodnie z art. 41 ust. 4 płatnikiem tego podatku (czyli podmiotem zobowiązanym do obliczenia, pobrania i wpłacenia podatku) jest spółka z o.o. dokonująca wypłaty należności w formie odsetek od pożyczki. Płatnik ten zobowiązany jest do wpłaty do urzędu skarbowego właściwego ze względu na swoją siedzibę kwoty podatku do 20 dnia miesiąca następującego po miesiącu, w którym pobrano ten podatek (art. 42 ust. 1 ustawy opdof). Pobór tego podatku powinien nastąpić poprzez potrącenie jego wysokości od kwoty wypłaconych pożyczkodawcy odsetek.

Koszty uzyskania przychodu

Zasadą jest, że kosztami uzyskania przychodu są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów za wyjątkiem enumeratywnie wymienionych kosztów w art. 16 ustawy opdop. Art. 16 tej ustawy nie uznaje za koszty m.in. wydatków na spłatę pożyczek (kredytów) w wyjątkiem kapitalizowanych odsetek od tych pożyczek (kredytów). Jednak w przypadku, gdy pożyczka (kredyt) udzielone zostały przez tzw. podmioty powiązane, zasada zaliczania odsetek w koszty uzyskania przychodu doznaje kolejnego ograniczenia. Zgodnie bowiem z art. 16 ust.1 nie stanowi kosztu uzyskania przychodu po stronie spółki (pożyczkobiorcy) wydatki na wypłatę odsetek od pożyczek (kredytów) udzielonych spółce przez jej udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki albo udziałowców (akcjonariuszy) posiadających łącznie nie mniej niż 25% udziałów (akcji) tej spółki, jeżeli wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) i wobec innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów w kapitale takiego udziałowca (akcjonariusza) osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego (akcyjnego) spółki - w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia, określoną na dzień zapłaty odsetek. Możliwość zaliczenia odsetek w koszty uzyskania przychodu związana jest z wysokością zadłużenia spółki wobec jej udziałowca posiadającego co najmniej 25 % jej udziałów. Jeżeli zadłużenie to przekracza trzykrotność kapitału zakładowego, zaliczenie w koszty odsetek od pożyczki (kredytu) w części przekraczającej trzykrotność kapitału zakładowego jest niemożliwe. Jeżeli jednak zadłużenie spółki nie jest tak duże, zaliczenie w koszty wypłacanych odsetek od pożyczek jest dopuszczalne.

Dopłaty do spółki.

Dopłaty do spółki z o.o. stanowią jedną z form jej zewnętrznego finansowania. Taka forma finansowania wymaga jednak pozytywnych postanowień w tym zakresie umowy spółki. Należy pamiętać, że dopłata do spółki z o.o. nie stanowi zmiany postanowień jej umowy w rozumieniu kodeksu spółek handlowych, a stanowi jedynie wykonanie postanowień umowy spółki. Dopłata nie jest także podwyższeniem kapitału zakładowego spółki.

Zgodnie z art. 177 § 1 kodeksu spółek handlowych umowa spółki może stanowić, że wspólnicy są zobowiązani w granicach liczbowo oznaczonej wysokości do wniesienia dopłat w stosunku do posiadanych udziałów. Możliwość taką musi przewidywać umowa spółki, w przeciwnym wypadku dopłata taka będzie nieskuteczna. O wykonaniu tego uprawnienia spółki decydują wspólnicy podejmując uchwałę. Uchwała o wniesieniu dopłat powinna określać wysokość dopłat oraz terminy ich wnoszenia. W analizowanym przypadku, w którym spółka z o.o. ma jednego wspólnika, nie zachodzi problem skutecznego powzięcia takiej uchwały. Należy jednak pamiętać, że niewniesienie do spółki dopłat w określonym uchwałą terminie spowoduje powstanie obowiązku naprawienia przez wspólnika wynikłej ze zwłoki szkody.

Wniesienie do spółki z o.o. dopłat wiąże się także z obowiązkiem podatkowym wynikającym z ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych. Zasady opodatkowania dopłat do spółki - jako czynności cywilnoprawnej - są analogiczne jak w omówionym już w punkcie pierwszym o opodatkowaniu umowy pożyczki. Należy więc pamiętać, że obowiązek podatkowy powstaje z chwilą dokonania dopłaty do spółki. Obowiązek podatkowy ciąży solidarnie zarówno na spółce jak i na dokonującym dopłaty wspólniku. Podstawą tego podatku jest wartość wniesionych do spółki dopłat. Wysokość tego podatku uzależniona jest od wysokości jego podstawy i określona jest degresywną stawka podatkową (im większa podstawa opodatkowania tym mniejszy podatek).
Należy także pamiętać, że podatnicy tego podatku (czyli spółka i wspólnik wnoszący dopłatę) powinni złożyć deklarację w sprawie tego podatku, obliczyć i wpłacić należny podatek w terminie 14 dni od dnia powstania obowiązku podatkowego, czyli od dnia wniesienia dopłaty do spółki, w kasie lub na rachunek bankowy urzędu skarbowego.

Podwyższenie kapitału zakładowego.

Dokonanie podwyższenia kapitału zakładowego spółki może nastąpić ze źródeł zewnętrznych jak i ze źródeł wewnętrznych spółki. Aspekty prawne podwyższenia kapitału zakładowego niniejszej opinii zostaną omówione tylko z punktu widzenia obowiązku podatkowego powstałego na podstawie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych.

Zgodnie art. 1 ust. 1 pkt 2 powoływanej ustawy, podatkowi temu podlega m.in. zmiana umowy spółki, a zgodnie z ustępem 3 powoływanego artykułu, za zmianę umowy spółki w przypadku spółki z o.o. lub akcyjnej uważa się wniesienie lub podwyższenie wniesionego do spółki wkładu, którego wartość powoduje zwiększenie kapitału zakładowego.

Zgodnie z art. 3 powoływanej ustawy, obowiązek podatkowy powstaje z chwila powzięcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego spółki. Należy przypomnieć, iż zgodnie z art. 246 § 1 k.s.h., uchwała podwyższająca kapitał zakładowy spółki jest uchwałą o zmianie umowy spółki i do swej ważności wymaga podjęcia jej większości 2/3 głosów - co w analizowanym przypadku nie będzie stanowiło problemu oraz formy aktu notarialnego, za wyjątkiem sytuacji gdy umowa spółki przewiduje podwyższenie kapitału zakładowego bez zmiany umowy - art. 257 § 1 k.s.h. Jednakże skuteczność podwyższenia kapitału zakładowego zależy także od wpisu podwyższenia do Krajowego Rejestru Sądowego. W związku z powyższym należy zaznaczyć, że powstanie obowiązku podatkowego na gruncie ustawy o podatku od czynności cywilnoprawnych nie jest uzależnione od skuteczności uchwały o podwyższeniu kapitału - tj. od dokonania odpowiednich zmian w rejestrze. Obowiązek ten powstaje z chwilą powzięcia uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego.
W przypadku podwyższenia kapitału zakładowego spółki, obowiązek zapłaty analizowanego podatku ciąży tylko na spółce. Podstawą opodatkowania w przypadku podwyższenia kapitału zakładowego spółki jest wartość wkładów powiększających majątek spółki albo wartość podwyższonego kapitału zakładowego. Wysokość podatku wynosi 0,5%.

Michał Włodarczyk

Radca Prawny

Zajmuje się sprawami osób fizycznych jak również przedsiębiorców. Posiada rozległe doświadczenie w poradnictwie w sprawach życiowych osób fizycznych jak również profesjonalnych problemów prawnych przedsiębiorców. Bazując na swoim doświadczeniu skutecznie doradza w sprawach osób fizycznych jak i przedsiębiorców zawsze dbając o praktyczną stronę problemów prawnych z jakimi zwracają się do niego jego klienci.