Czy podwójne obywatelstwo wyklucza ubezpieczenie zdrowotne w Polsce – opinia prawna

Stan faktyczny


Wobec mojego konkubenta obywatela Niemiec i Polski, SÄ…d OkrÄ™gowy uchyliÅ‚ areszt tymczasowy z zamianÄ… na dozór (obowiÄ…zek zgÅ‚aszania siÄ™ na Komendzie Policji pn., Å›r., pt. w Koszalinie). Jest on teoretycznie nadal zatrudniony w Hamburgu (stan nieczynny pracownika, bez Å›wiadczeÅ„ socjalnych i wynagrodzenia - areszt od marca 2004 r.), jednak nie może w żaden sposób ubiegać siÄ™ o żadne Å›wiadczenia z Niemiec, gdyż przebywa na terenie Polski. W Polsce nie może być zarejestrowany jako bezrobotny,gdyż de facto jest zatrudniony (w Niemczech). W Hamburgu musi opÅ‚acać nadal pÅ‚atnoÅ›ci bieżące, w Polsce nie może ubiegać siÄ™ o żadne Å›wiadczenia. Jaki jest jego status prawny wobec możliwoÅ›ci korzystania z opieki zdrowotnej w Polsce (bardzo zÅ‚y stan zdrowia fizyczny i psychiczny po utracie dzieci i żony oraz pobycie półrocznym w areszcie), czy socjalu. Do jakich instytucji i w jakiej formie, i gdzie powinien siÄ™ zwrócić na czas uchylenia aresztu na rzecz dozoru, aby móc otrzymać pomoc zdrowotnÄ… i jeÅ›li to jest możliwe socjalnÄ…? Na dzieÅ„ dzisiejszy pomocy w tej sprawie odmówiÅ‚: UrzÄ…d Pracy w Koszalinie (nie może zarejestrować jako bezrobotnego, gdyż jest niby zatrudniony), Konsulat w GdaÅ„sku, Socjalamt w Hamburgu.

Opinia prawna

Niniejsza porada prawna została przygotowana w oparciu o obowiązujące w Polsce przepisy prawa. Nie rozstrzyga ona kwestii czy w rozumieniu przepisów niemieckich dotyczących ubezpieczenia zdrowotnego (księga V kodeksu socjalnego) Pani konkubent jest osobą ubezpieczoną. W tym jednak zakresie opiniujący wskazuje na pewne ogólne zasady. Rozważania zawarte w poradzie dotyczą sytuacji, gdy Pani konkubent będzie osobą ubezpieczoną w rozumieniu przepisów niemieckiego kodeksu socjalnego, czego z oczywistych względów nie jesteśmy w stanie sprawdzić.

Zgodnie z art. 33 ust. 1 ustawy z dnia 30 sierpnia 1991 r. o zakładach opieki zdrowotnej (Dz. U. z 1991 r., Nr 91, poz. 408) publiczny zakład opieki zdrowotnej udziela świadczeń zdrowotnych finansowanych ze środków publicznych osobom ubezpieczonym oraz innym osobom, uprawnionym do tych świadczeń na podstawie odrębnych przepisów, nieodpłatnie, za częściową odpłatnością lub całkowitą odpłatnością.

Uprawnionymi do korzystania ze świadczeń zdrowotnych są więc osoby ubezpieczone w Narodowym Funduszu Zdrowia (dalej Fundusz) oraz osoby uprawnione do świadczeń zdrowotnych na podstawie przepisów o koordynacji, w zakresie określonym w przepisach o koordynacji.

Przepisy o koordynacji to:

  • RozporzÄ…dzenie Rady (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia spoÅ‚ecznego do pracowników najemnych, osób prowadzÄ…cych dziaÅ‚alność na wÅ‚asny rachunek i do czÅ‚onków ich rodzin przemieszczajÄ…cych siÄ™ we Wspólnocie - wersja skonsolidowana,

  • RozporzÄ…dzenie Rady (EWG) nr 574/72 z dnia 21 marca 1972 r. w sprawie wykonywania rozporzÄ…dzenia (EWG) nr 1408/71 w sprawie stosowania systemów zabezpieczenia spoÅ‚ecznego do pracowników najemnych, osób prowadzÄ…cych dziaÅ‚alność na wÅ‚asny.

Jak wynika z opisu stanu faktycznego Pani konkubent nie jest osobą ubezpieczoną w Funduszu lecz, zakładając, że w ogóle jest ubezpieczony, w odpowiedniej instytucji w Niemczech jako że tam pracuje/pracował.

Zgodnie z Rozporządzenie Rady (EWG) nr 1408/71 pracownik najemny zatrudniony na terytorium jednego Państwa Członkowskiego podlega ustawodawstwu tego państwa, nawet jeżeli zamieszkuje na terytorium innego Państwa Członkowskiego lub jeżeli przedsiębiorstwo lub pracodawca, który go zatrudnia ma swoją zarejestrowaną siedzibę lub miejsce prowadzenia działalności na terytorium innego Państwa Członkowskiego. A ponadto pracownikowi najemnemu lub osobie prowadzącej działalność na własny rachunek, która zamieszkuje na terytorium Państwa Członkowskiego innego niż państwo właściwe i która spełnia warunki przewidziane przez ustawodawstwo państwa właściwego do nabycia prawa do świadczeń przysługują w państwie zamieszkania:

  1. Å›wiadczenia rzeczowe , realizowane przez instytucjÄ™ miejsca zamieszkania na rachunek instytucji wÅ‚aÅ›ciwej, zgodnie z przepisami prawa stosowanymi przez niÄ…, tak jakby byÅ‚a w niej ubezpieczona; 

  2. świadczenia pieniężne wypłacane przez instytucję właściwą, zgodnie z ustawodawstwem stosowanym przez nią. Jednakże na podstawie porozumienia między instytucją właściwą a instytucją miejsca zamieszkania, świadczenia te mogą być udzielane przez tę ostatnią instytucję na rachunek pierwszej instytucji, zgodnie z ustawodawstwem państwa właściwego.

Osoba uprawniona do świadczeń zdrowotnych na podstawie przepisów o koordynacji ubiegająca się o udzielenie świadczenia zobowiązana jest przedstawić poświadczenie lub dokument potwierdzający prawo do tych świadczeń wystawiony przez zagraniczną instytucję właściwą, w szczególności Europejską Kartę Ubezpieczenia Zdrowotnego lub właściwy formularz serii E-100 (art. 71a ustawy z dnia 23 stycznia 2003 r. o powszechnym ubezpieczeniu w Narodowym Funduszu Zdrowia)

Jeśli więc Pani konkubent chce skorzystać z nieodpłatnej pomocy medycznej będzie zobowiązany do przedstawienia stosownego dokumentu czyli Europejskiej Karty Ubezpieczenia Zdrowotnego (w Niemczech jest już ona wydawana).


Uprawnionemu z któregokolwiek z państw członkowskich Wspólnoty przysługuje, w innym państwie członkowskim, w tym przypadku w Polsce, taki sam zakres świadczeń zdrowotnych jak ubezpieczonemu w tym innym kraju UE.

Tak więc Pani konkubent winien być traktowany tak samo jak ubezpieczony danego państwa członkowskiego (Polski) w dostępie do świadczeń zdrowotnych i okresie oczekiwania na określone świadczenia. W efekcie jeżeli określone usługi medyczne przysługują ubezpieczonemu nieodpłatnie, to nieodpłatnie będą także przysługiwać uprawnionemu obywatelowi innego państwa członkowskiego. Jeżeli przewidziane są częściowe opłaty lub tzw. wkład własny dla "swoich" ubezpieczonych, to opłaty te lub wkład własny będzie zobowiązany uiścić z własnych środków także uprawniony obywatel innego państwa członkowskiego Wspólnoty.


Należy jednak wskazać, że w przypadku gdy osoba zgłaszająca się do zakładu opieki zdrowotnej potrzebuje natychmiastowego udzielenia świadczenia zdrowotnego ze względu na zagrożenia życia lub zdrowia żadne okoliczności (w tym oczywiście nie okazanie dokumentu poświadczającego objęcie pacjenta ubezpieczeniem zdrowotnym) nie mogą stanowić podstawy do odmowy udzielenia świadczenia zdrowotnego (art. 7 ustawy o zakładach opieki zdrowotnej).


Pomoc społeczna w Polsce

Udzielanie pomocy osobom w trudnym poÅ‚ożeniu, bezdomnym, ubogim itp. reguluje ustawa z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy spoÅ‚ecznej (Dz. U. z 2004 r., Nr 64, poz. 593). Åšwiadczenia z pomocy spoÅ‚ecznej sÄ… udzielane na wniosek osoby zainteresowanej, jej przedstawiciela ustawowego albo innej osoby, za zgodÄ… osoby zainteresowanej lub jej przedstawiciela ustawowego. Pomoc spoÅ‚eczna może być udzielana z urzÄ™du.  Zgodnie z art. 5 ustawy o pomocy spoÅ‚ecznej  prawo do Å›wiadczeÅ„ z pomocy spoÅ‚ecznej, jeżeli umowy miÄ™dzynarodowe nie stanowiÄ… inaczej, przysÅ‚uguje m. in. osobom posiadajÄ…cym obywatelstwo polskie majÄ…cym miejsce zamieszkania i przebywajÄ…cym na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Pomocy spoÅ‚ecznej udziela siÄ™ osobom i rodzinom w szczególnoÅ›ci z powodu ubóstwa, bezdomnoÅ›ci,   niepeÅ‚nosprawnoÅ›ci, dÅ‚ugotrwaÅ‚ej lub ciężkiej choroby, zdarzenia losowego i sytuacji kryzysowej (art. 7 ustawy o pomocy spoÅ‚ecznej).  Prawo do Å›wiadczeÅ„ pieniężnych (zasiÅ‚ek staÅ‚y, zasiÅ‚ek okresowy, zasiÅ‚ek celowy) z pomocy spoÅ‚ecznej przysÅ‚uguje m.in. osobie samotnie gospodarujÄ…cej, której dochód nie przekracza kwoty 461 zÅ‚. - przy jednoczesnym wystÄ…pieniu co najmniej jednego z powodów wymienionych w art. 7 pkt 2-15 ustawy o pomocy spoÅ‚ecznej lub innych okolicznoÅ›ci uzasadniajÄ…cych udzielenie pomocy spoÅ‚ecznej.

Pani konkubent winien wiÄ™c zÅ‚ożyć wniosek o udzielenie mu pomocy opisujÄ…c szczegółowo swojÄ… sytuacjÄ™ w szczególnoÅ›ci zaÅ› musi wykazać, że jego dochód nie przekracza 461 zÅ‚. a ponadto, że pomoc ta w postaci np: zasiÅ‚ku celowego przysÅ‚uguje mu w zwiÄ…zku z trudnÄ… sytuacjÄ… życiowÄ… – wypadkiem losowym. Trudno jest jednak przesÄ…dzić czy takowÄ… pomoc otrzyma zwÅ‚aszcza, że jak wynika z opisu stanu faktycznego ponosi on koszty zwiÄ…zane z pÅ‚atnoÅ›ciami bieżącymi w Niemczech w wysokoÅ›ci 600 euro. Dla przykÅ‚adu jednak może siÄ™ on ubiegać o przyznanie mu: zasiÅ‚ku staÅ‚ego, okresowego, celowego. Rodzajem pomocy, o którÄ… może ubiegać siÄ™ osoba znajdujÄ…ca siÄ™ w trudnym poÅ‚ożeniu jest, co jak siÄ™ wydaje ważne w sytuacji Pani konkubenta, zasiÅ‚ek celowy na pokrycie części lub caÅ‚oÅ›ci wydatków na Å›wiadczenia zdrowotne (art. 39 ust. 3 ustawy o pomocy spoÅ‚ecznej).

Ubezpieczenie zdrowotne w Niemczech

Na stronie internetowej niemieckiego Ministerstwa Zdrowia i Zabezpieczenia Społecznego znajdzie Pani podstawowe informacje o ubezpieczeniu chorobowym i zakresie usług medycznych przewidzianych przepisami niemieckiego prawa a świadczonych w ramach ubezpieczenia.

Z informacji zawartych na wskazanej stornie internetowej wynika, że obligatoryjnym i automatycznym ubezpieczeniem chorobowym są objęci w pierwszej kolejności pracownicy, o ile ich roczny regularny dochód brutto nie przekracza określonej kwoty, w 2002 r. roku było to 40.500,00 euro.

Trudno jest nam jednak powiedzieć jaki jest status Pani konkubenta, pisze Pani bowiem, że jest pracownikiem w stanie nieczynnym. W związku z tym najlepiej sformułować stosownej zapytanie na jeden z podanych poniżej adresów lub do kasy chorych, w której był (gdy miała jeszcze status czynnego pracownik) lub nadal jest ubezpieczony Pani konkubent.

Bundesministerium für Gesundheit und Soziale Sicherung
Rochusstrasse, 1
53123 Bonn
tel. 00.49.228.941.0
faks 00.49.228.941.49.00
e-mail: info@bmgs.bund.de
http://www.bmgesundheit.de
Deutsche Verbindungsstelle Krankenversicherung - Ausland
(DVKA)
Postfach 20 03 44
53134 Bonn
tel. 00.49.228.95.300
faks 00.49.228.95.30.602
e-mail: dvka@bv.aok.de


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

  • Ewa Condis y Troy 2018-11-30 14:14:50

    mieszkam z dziećmi ( dorosłe, studjują w W-wie) w Polsce od 16 lat i jesteśmy ubezpieczeni w Polsce ( mamy wszyscy podwójne obywatelstwo - polskie i francuskie ) . Leczymy się w ramach funduszu NFZ . Płacę składki. Chcemy uzyskać kartę EKUZ na wyjazdy tymczasowe do Francji i ewent innych krajów Unii Europejskiej. Zamieszkanie, meldunek od 16 lat mamy w Polsce ( nie we Francji ) . Czy mamy prawo do EKUZ , czy podlegamy ustawodastwu polskiemu ? Dziękuję E.C

  • Zbigniew 2016-03-26 13:02:43

    zbigniew: jestem recista niemieckim często jeżdże do polski.Choruje na cukrzycę. Chciałbym skorzystać z wizyty lekarskiej w Polsce. potrzebuje leki na cukrzycę jak nap.insuline. WNiemczech insuline posyła mi apteka internetowa,dostarcza miw lodówce. jak ja mam wieksza ilościnsuliny przetransportowac do Polski. w Polsce wszedzie odsyłaja mnie z kwitkiem niechcąc udzielić mi pomocy. Lekarze w Polsce twierdzą że mogą mnie przyjąć tylko w zagrożeniu życia? byłem w Narodowym Funduszu Zdrowia urzedniczka potraktowała mniejak intruza i zbyła mnie słowami że Niemcy powinni się leczyć w Niemczech czy to normalne?Mam europejską karte zdrowiaa jestem dyskryminowany. Gdzie jest wykonastwo umów miedzynarodowych? w tym kraju nieda sie normalnie fonkcjonowac prosze mi doradzić jak rozwiazać moj problem.


Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika