Kiedy możesz wziąć pożyczkę bez zgody męża? - stan prawny obowiązujący od 20 stycznia 2005 r.

Co to jest majątek wspólny, jak powstaje i jakie są podstawowe zasady dotyczące zarządu tym majątkiem?

Wspólność ustawowa jest ustrojem majątkowym obowiązującym małżonków, jeżeli przed zawarciem małżeństwa bądź w trakcie jego trwania nie zawrą umowy majątkowej tzw. intercyzy. Umowa taka jest systemem ustawowym, co oznacza, że z chwilą zawarcia małżeństwa będzie ich obowiązywała, bez dokonywania żadnych dodatkowych czynności z ich strony.

W ustroju wspólności ustawowej wyodrębnia się trzy majątki: dwa majątki osobiste każdego z małżonków oraz majątek wspólny, który służy przede wszystkim do zaspokajania bieżących potrzeb rodziny. Małżonkowie są obowiązani współdziałać w zarządzie majątkiem wspólnym, czyli podejmować wszelkie czynności, czy to prawne czy faktyczne, dzięki którym majątek nie ulegnie uszczupleniu, bądź ulegnie powiększeniu, a przede wszystkim zostaną zaspokojone wszystkie pojawiające się potrzeby rodziny. Współdziałanie małżonków w wykonywaniu zarządu nie polega jednak na tym, że wszelkie podejmowane czynności są wynikiem wspólnej decyzji, gdyż zakłada się, że każdy małżonek postępuje racjonalnie i zdaje sobie sprawę z tego co dla rodziny będzie korzystne, a co nie. Oczywiście nie ma przeciwwskazań, żeby małżonkowie w wykonywaniu zarządu, zwłaszcza podejmując czynności pociągające za sobą znaczne wydatki, konsultowali to ze sobą. Jednakże główny nacisk przy współdziałaniu kładzie się na lojalne zachowanie w stosunku do drugiego małżonka, przez co należy rozumieć wzajemne informowanie się o stanie majątku, sposobie wykonywanego zarządu i o zaciągniętych i obciążających majątek wspólny zobowiązaniach.

Główną zasadą zarządu majątkiem wspólnym i nowością w stosunku do przepisów obowiązujących przed 20 stycznia 2005 r. jest samodzielność w zarządzie majątkiem wspólnym, która umożliwia małżonkom szybkie podejmowanie decyzji oraz sprzyja pewności obrotu gospodarczego.

Co oznacza, że małżonek może samodzielnie zarządzać majątkiem?

Samodzielne zarządzanie majątkiem wspólnym oznacza, że małżonek może dokonywać wszelkich czynności, czy to faktycznych, czy też prawnych bez konsultacji z drugim małżonkiem oraz przede wszystkim bez potrzeby starania się o jego zgodę, np. może sprzedać samochód. Jest uprawniony do samodzielnego decydowania o tym, co jest właściwe biorąc pod uwagę dobro rodziny. Tym samym ustawodawca odszedł od obowiązującego wcześniej podziału czynności na czynności zwykłego zarządu, które każdy z małżonków mógł dokonywać samodzielnie i czynności przekraczających zwykły zarząd, dla dokonania których, pod rygorem bezskuteczności, wymagana była zgoda małżonka. W/w podział czynności nastręczał nieraz sporo kłopotów z klasyfikacją danej czynności, tzn. czy dana czynność należy do zwykłego zarządu, czy ten zarząd przekracza, co w konsekwencji osłabiało pewność obrotu. Obecnie zasadą jest, że małżonek może dokonywać wszystkich czynności prawnych bez zgody drugiego. Jednakże do dokonania niektórych czynności zgoda taka będzie wymagana bezwzględnie. Należą do nich:

• czynności prawne prowadzące do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia nieruchomości lub użytkowania wieczystego, jak również prowadzące do oddania nieruchomości do używania lub pobierania z niej pożytków, czyli: kupno, sprzedaż, ustanowienie hipoteki, wydzierżawienie nieruchomości,

• czynności prawne prowadzące do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia prawa rzeczowego, którego przedmiotem jest budynek lub lokal, np. sprzedaż, kupno, hipoteka na spółdzielczych własnościowych prawach do lokalu,

• czynności prawne prowadzące do zbycia, obciążenia, odpłatnego nabycia i wydzierżawienia gospodarstwa rolnego lub przedsiębiorstwa,

• darowizny z majątku wspólnego, np. małżonek daruje wspólne mieszkanie swojemu dziecku mieszkanie.