Emerytury pomostowe dla ubezpieczonych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. - kto jest uprawniony do emerytury pomostowej?
Jeżeli urodziłeś się po 31 grudnia 1948 r. i byłeś zatrudniony przy pracach o szczególnym charakterze bądź w szczególnych warunkach, możesz otrzymać emeryturę pomostową. Sprawdź, kiedy i komu ZUS ją przyznaje.
Emerytura pomostowa przysługuje osobom, które wykonywały prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w pełnym wymiarze czasu pracy.
Prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienione zostały odpowiednio w: załączniku nr 1 i załączniku nr 2 do ustawy o emeryturach pomostowych - zwanych dalej nowymi wykazami prac (zostały one podane na kończu niniejszego artykułu).
##baner##
Prace uznawane za prace w szczególnych warunkach są wymienione w załączniku nr 1. Są to np. prace:
- pod ziemią,
- na wodzie i pod wodą,
- w powietrzu w warunkach gorącego i zimnego mikroklimatu,
- bardzo ciężkie prace fizyczne,
- w warunkach podwyższonego ciśnienia atmosferycznego,
- ciężkie prace fizyczne związane z bardzo dużym obciążeniem statycznym, np.:
- prace rybaków morskich,
- prace w powietrzu wykonywane na statkach powietrznych przez personel pokładowy,
- prace garbarskie bezpośrednio przy obróbce mokrych skór, prace fizyczne ciężkie w podziemnych kanałach ściekowych.
Wykonujesz pracę w szczególnych warunkach również wtedy, gdy jesteś objęty ubezpieczeniem społecznym z tytułu działalności artystycznej jako tancerz zawodowy wykonujący prace związane z bardzo ciężkim wysiłkiem fizycznym.
Prace o szczególnym charakterze wymienione w załączniku nr 2, to prace, które wymagają szczególnej odpowiedzialności oraz szczególnej sprawności psychofizycznej. Wraz z wiekiem sprawność ta zmniejsza się, a co za tym idzie, coraz mniejsze są możliwości wykonywania takich prac w sposób, który nie zagraża bezpieczeństwu publicznemu, w tym zdrowiu lub życiu innych osób. Są to np. prace:
- maszynistów pojazdów trakcyjnych,
- kierowców pojazdów uprzywilejowanych,
- operatorów żurawi wieżowych, do obsługi, których są wymagane uprawnienia kategorii IŻ lub równorzędne oraz dźwignic portowych,
- członków zespołów ratownictwa medycznego.
Wykonujesz pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze również wtedy, gdy przed 1 stycznia 2009 r. pracowałeś stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przy pracach w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu wcześniejszych przepisów (tj. rozporządzenia Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze i wykazy A i B, które stanowią załącznik do rozporządzenia), zwanych dalej dotychczasowymi przepisami.
Kto jest uprawniony do emerytury pomostowej, którą ZUS przyznaje na ogólnych zasadach?
Możesz przejść na emeryturę pomostową na ogólnych zasadach, jeśli:
- urodziłeś się po 31 grudnia 1948 r.,
- ukończyłeś co najmniej 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni),
- udowodniłeś co najmniej 15 lat pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze ,
- masz co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni) stażu ubezpieczeniowego (okresy składkowe i nieskładkowe),
- wykonywałeś przed 1 stycznia 1999 r. pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, która jest wymieniona w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac,
- wykonywałeś po 31 grudnia 2008 r. pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która jest wymieniona w nowych wykazach prac,
- rozwiązałeś stosunek (stosunki) pracy.
Aby przejść na emeryturę pomostową, musisz spełnić wszystkie wymienione warunki.
Jak sumowane są okresy pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze?
Emeryturę pomostową ZUS przyzna Ci niezależnie od tego, czy byłeś bezpośrednio przed przejściem na emeryturę zatrudniony w ramach stosunku pracy, czy też nie. Prawo do emerytury pomostowej możesz nabyć również wtedy, gdy przed złożeniem wniosku o nią prowadziłeś np. pozarolniczą działalność lub działalność rolniczą, a także wtedy, gdy nie byłeś w tym czasie aktywny zawodowo.
Kto jest uprawniony do emerytury pomostowej przyznawanej na szczególnych zasadach?
ZUS przyzna Ci emeryturę pomostową na szczególnych zasadach, jeżeli wykonywałeś niektóre prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienione w nowych wykazach prac.
Emerytura ta przysługuje na ogół w niższym wieku emerytalnym niż 55 lat (kobiety) lub 60 lat (mężczyźni), a niekiedy również mimo krótszego niż 15 lat stażu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.
W niektórych przypadkach o uzyskaniu emerytury pomostowej decyduje także stan twojego zdrowia. Musisz wówczas uzyskać orzeczenie o niezdolności do wykonywania pracy w danym zawodzie. Musisz spełnić ten warunek, jeśli jesteś pracownikiem lotnictwa, hutnikiem, a także maszynistą pojazdów trakcyjnych.
Jeśli chcesz uzyskać emeryturę pomostową na szczególnych zasadach, to oprócz spełnienia dodatkowych warunków wymienionych w ustawie, musisz również:
- mieć staż ubezpieczeniowy (okresy składkowe i nieskładkowe), który wynosi co najmniej 20 lat (kobiety) lub 25 lat (mężczyźni),
- wykonywać przed 1 stycznia 1999 r. pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, która jest wymieniona w dotychczasowych przepisach lub w nowych wykazach prac,
- wykonywać po 31 grudnia 2008 r. pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która jest wymieniona w odpowiednich punktach nowych wykazów prac,
- rozwiązać stosunek (stosunki) pracy.
Czy emerytura pomostowa przysługuje osobom, które zakończyły pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przed 2009 r.?
Możesz uzyskać emeryturę pomostową, pomimo że po 31 grudnia 2008 r. nie wykonywałeś pracy w szczególnych warunkach, która jest wymieniona w nowych wykazach prac, jeśli:
- 1 stycznia 2009 r. masz okres pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, wymienionej w nowych wykazach prac, wymaganego do przyznania emerytury pomostowej na ogólnych lub szczególnych zasadach albo emerytury pomostowej z tytułu wykonywania pracy górniczej,
- przed 1 stycznia 1999 r. wykonywałeś prace w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze, wymienione w dotychczasowych lub w nowych wykazach prac,
- masz odpowiedni staż ubezpieczeniowy pracy (okres składkowy i nieskładkowy) – co najmniej 20 lat, jeśli jesteś kobietą, lub 25 lat, jeśli jesteś mężczyzną,
- masz wiek, który uprawnia Cię do emerytury pomostowej na ogólnych lub szczególnych zasadach albo do emerytury pomostowej z tytułu wykonywania pracy górniczej,
- rozwiązałeś stosunek (stosunki) pracy.
Warunki:
- odpowiedniego stażu ubezpieczeniowego,
- wieku emerytalnego, który uprawnia Cię do emerytury pomostowej,
- rozwiązania stosunku pracy
- mogą być spełnione po 31 grudnia 2008 r.
Kiedy powstaje i ustaje prawo do emerytury pomostowej?
Prawo do emerytury pomostowej powstaje w momencie, w którym spełnisz ostatni z warunków wymaganych, żeby przyznać emeryturę (np. w dniu, w którym ukończysz wiek emerytalny). Musisz jednak złożyć wniosek o przyznanie emerytury najpóźniej w miesiącu, w którym spełniłeś ten warunek.
Jeżeli pracujesz i spełniasz pozostałe warunki wymagane, aby przyznać emeryturę pomostową, to uzyskasz prawo do niej od następnego dnia po rozwiązaniu stosunku pracy (lub ostatniego stosunku pracy, jeżeli pracujesz na kilku etatach).
Jeśli ubiegasz się o emeryturę pomostową i pobierasz zasiłek chorobowy lub świadczenie rehabilitacyjne, to prawo do emerytury pomostowej uzyskasz dopiero od dnia, w którym przestaniesz pobierać zasiłek lub świadczenie rehabilitacyjne. Musisz jednak złożyć wniosek.
Jeżeli wniosek o emeryturę pomostową zgłosisz w miesiącach następujących po miesiącu spełnienia ostatniego z warunków wymaganych do nabycia uprawnień lub zaprzestania pobierania zasiłku chorobowego bądź świadczenia rehabilitacyjnego, prawo do emerytury powstaje od pierwszego dnia miesiąca, w którym został zgłoszony wniosek.
Emerytura pomostowa przysługuje Ci do dnia poprzedzającego dzień, w którym ukończysz powszechny wiek emerytalny. Od 1 października 2017 r. wynosi on 60 lat, jeśli jesteś kobietą, i 65 lat, jeśli jesteś mężczyzną.
Wyjątek: Jeśli spełnisz wszystkie warunki wymaganych, aby przyznać Ci emeryturę pomostową, przed 1 października 2017 r. i przed tym dniem ukończysz obniżony wiek emerytalny (60 lat dla kobiet i 65 lat dla mężczyzn), ale wniosek o jej przyznanie zgłosisz po 30 września 2017 r., ZUS przyzna Ci emeryturę do dnia poprzedzającego dzień, w którym ukończysz podwyższony wiek emerytalny (ustalony według przepisów obowiązujących do 30 września 2017 r.). Jeżeli jednak przed osiągnięciem tego wieku uzyskasz prawo do emerytury na podstawie odrębnych przepisów, to Twoje prawo do emerytury pomostowej ustanie w dniu poprzedzającym dzień, w którym uzyskasz prawo do tej emerytury.
Jakie dokumenty trzeba złożyć, żeby otrzymać emeryturę pomostową?
Prawo do emerytury pomostowej, a także jej wysokość, ZUS ustali, gdy otrzyma wniosek. Możesz go złożyć osobiście lub przez Twojego pełnomocnika:
- bezpośrednio w placówce ZUS,
- za pośrednictwem płatnika składek,
- za pośrednictwem operatora pocztowego, a jeśli mieszkasz za granicą – za pośrednictwem urzędu konsularnego,
- przez internet – przez elektroniczną skrzynkę podawczą ZUS.
Formularz wniosku o emeryturę pomostową jest oznaczony jako ZUS Rp-1Epom.
Do wniosku o emeryturę trzeba dołączyć:
- zaświadczenia o wykonywaniu przez Ciebie pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
- orzeczenie o niezdolności do pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, jeżeli orzeczenie takie jest jednym z warunków przyznania emerytury pomostowej,
- dokumenty wymagane, aby ustalić Twój kapitał początkowy, o ile nie masz go jeszcze ustalonego,
- dokument, który potwierdza, że rozwiązałeś stosunek pracy.
Możesz wycofać wniosek o emeryturę pomostową. Możesz to zrobić tylko do dnia, którym uprawomocni się decyzja w sprawie Twojej emerytury. Wycofanie wniosku jest skuteczne tylko wówczas, gdy zażądasz tego na piśmie lub w rozmowie z pracownikiem ZUS, który spisze z niej protokół.
Czy ZUS może ponownie ustalić wysokość Twojej emerytury pomostowej?
Wysokość emerytury pomostowej ZUS może ustalić ponownie. Zrobi to, jeśli po dniu, od którego ją przyznał, wykonywałeś pracę lub inną działalność zarobkową, z powodu której byłeś objęty ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi (np. z tytułu stosunku pracy).
Twoje dotychczasowe świadczenie powiększy wówczas o kwotę, którą otrzyma przez podzielenie:
- kwoty składek zapisanych na Twoim koncie po dniu, od którego ustalono prawo do emerytury pomostowej, do dnia poprzedzającego miesiąc, w którym złożysz wniosek o przeliczenie świadczenia, przez
- średnie dalsze trwanie życia ustalone dla Twojego faktycznego wieku w dniu, w którym złożysz wniosek o przeliczenie emerytury.
ZUS ustali ponownie wysokość Twojej emerytury pomostowej tylko na Twój wniosek. Możesz go złożyć po upływie roku kalendarzowego lub po ustaniu ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Czy emerytura pomostowa jest waloryzowana?
Emeryturę pomostową ZUS waloryzuje co roku.
Jak ZUS wypłaci Ci emeryturę pomostową?
Emeryturę pomostową wypłaci Ci placówka ZUS, która jest właściwa ze względu na Twoje miejsce zamieszkania.
Wypłata emerytury przysługuje Ci od dnia, w którym powstało prawo do tego świadczenia, nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym złożyłeś wniosek.
Emeryturę ZUS będzie Ci wypłacał za poszczególne miesiące w dniu, który ustali jako termin płatności. Zrobi to:
- za pośrednictwem operatora pocztowego albo
- na Twój rachunek w banku lub spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.
Jeśli mieszkasz za granicą, emeryturę pomostową ZUS wypłaci Ci:
- na Twój wniosek – osobie, którą upoważnisz do odbioru Twojej emerytury, która mieszka w Polsce,
- na Twój rachunek bankowy w Polsce, chyba że umowy międzynarodowe stanowią inaczej.
ZUS zawiesi Twoje prawo do emerytury pomostowej, jeśli podejmiesz pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, która jest wymieniona w nowych wykazach prac, na podstawie umowy o pracę. Nie ma w tym przypadku znaczenia wysokość przychodu, jaki uzyskasz.
Jeżeli podejmiesz pracę, która nie została wymieniona w nowych wykazach prac, ZUS zawiesi Twoje prawo do emerytury pomostowej lub zmniejszy jej wysokość Twojej na zasadach ogólnych, w zależności od dochodu, jaki uzyskasz.
Czy można się odwołać od decyzji ZUS?
Możesz odwołać się od decyzji ZUS do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, właściwego ze względu na miejsce Twojego zamieszkania. Zrób to za pośrednictwem oddziału, który wydał decyzję. Masz na to miesiąc od dnia, w którym otrzymasz decyzję ZUS.
Odwołanie możesz wysłać do oddziału ZUS, który wydał decyzję, albo zgłosić ustnie podczas rozmowy z pracownikiem tego oddziału, który spisze z niej protokół.
Postępowanie odwoławcze jest wolne od opłat.
Co dalej z emeryturami pomostowymi, które przyznano przed 1 października 2017 r.?
Jeżeli 1 października 2017 r. masz ustalone prawo do emerytury pomostowej, to zachowasz uprawnienia do tego świadczenia do dnia, w którym ukończysz podwyższony wiek emerytalny. Możesz jednak po 30 września 2017 r., o ile skończysz 60 lat (jeśli jesteś kobietą) lub 65 lat (jeśli jesteś mężczyzną) złożyć wniosek o emeryturę. Wówczas Twoje prawo do emerytury pomostowej ustanie wcześniej.
Wykazy prac w szczególnych warunkach i o szczególnym charakterze
Podstawa prawna:
- ustawa z dnia 19 grudnia 2008 r. o emeryturach pomostowych (t.j. Dz.U. z 2017 r., poz. 664);
- ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych - art. 32 lub 33;
- rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (wykazy A i B, które stanowią załącznik do rozporządzenia).
na podst. www.zus.pl
Potrzebujesz porady prawnej?
Projekt ustawy o emeryturach pomostowych
Co dalej z projektem ustawy o emeryturach pomostowych? Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej przygotowało projekt ustawy o emeryturach pomostowych, który we wrześniu trafi pod obrady Rady Ministrów. MPiPS podczas obrad Komisji Trójstronnej 10 września przedstawi (...)
Zmiany w emeryturach pomostowych
Korzystne zmiany dla osób występujących o emeryturę pomostową Możliwość wnioskowania o emeryturę pomostową jeszcze przed rozwiązaniem stosunku pracy, a także rozszerzenie kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy – to przewiduje nowelizacja ustawy o emeryturach pomostowych. ##baner## Emerytura (...)
Nowelizacja pomostówek na finiszu
Nowelizacja pomostówek przyjęta jednogłośnie Senat RP jednogłośnie przyjął skierowaną przez Sejm RP i przygotowaną przez MRiPS nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych. Jej rozwiązania chronią przed utratą pracy osoby, które wnioskują o takie świadczenie, ale nie spełniają (...)
Projekt nowelizacji ustawy o emeryturach pomostowych
Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw przyjęty przez rząd Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw, przedłożony przez ministra rodziny i polityki społecznej. Rząd (...)
Zmiany w emeryturach i rentach oraz ubezpieczeniu emerytalno-rentowym
1 listopada zaczyna obowiązywać większość przepisów ustawy z dnia 1 lipca 2005 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W założeniu nowelizacja ma na celu racjonalizację wydatków na emerytury (...)
Prace nad zmianami w ustawie o świadczeniach emerytalnych funkcjonariuszy służb mundurowych
Oto informacja MSWiA o stanie prac nad zmianami w ustawie o świadczeniach emerytalnych funkcjonariuszy służb mundurowych: W związku z licznymi pytaniami dotyczącymi prac prowadzonych przez resort spraw wewnętrznych i administracji nad zmianą ustawy o świadczeniach emerytalnych funkcjonariuszy (...)
Emerytura w powszechnym wieku emerytalnym dla osób urodzonych do końca 1948 r.
Osoby, które urodziły się przed 1949 r., osiągnęły już wiek emerytalny, uprawniający do nabycia emerytury. Sprawdź, na jakich zasadach ZUS przyznaje emeryturę i co należy zrobić, żeby ją otrzymać. Jakie warunki trzeba spełnić, aby uzyskać emeryturę? Żeby uzyskać (...)
Emerytura dla twórców i artystów
Emerytura dla osób wykonujących działalność twórczą lub artystyczną Twórcy i artyści mogą przejść na emeryturę przed ukończeniem powszechnego wieku emerytalnego wynoszącego 60 lat dla kobiet lub 65 lat dla mężczyzn. Sprawdź, czy spełniasz warunki, aby otrzymać (...)
Wcześniejsza emerytura osoby urodzonej przed 1949 r. - opinia prawna
Stan faktyczny Jestem urodzony 11 kwietnia 1947 r. Zatrudniony od 16 sierpnia 1966 r. do 15 marca 1975 r. jako nauczyciel. Zatrudnienie ustało w wyniku przejścia na rentę. Na okres od 16 marca 1975 do 31 lipca 1979 przypadają trzy lata pobytu na rencie oraz jeden rok pracy. Po utracie grupy inwalidzkiej (...)
Wcześniejsze emerytury dla 55-letnich kobiet
Które kobiety mogą przejść na wcześniejszą emeryturę?Kobiety urodzone po dniu 31 stycznia 1948 roku, które nie osiągnęły ustawowego wieku emerytalnego mogą przejść na wcześniejszą emeryturę po osiągnięciu 55 lat, jeżeli posiadają co najmniej 30-letni okres składkowy (...)
W pewnych przypadkach na polskie emerytury lub renty mogą liczyć osoby pracujące czy zamieszkałe za granicą. Dowiedz się, jak polacy, którzy mieszkają za granicą, mogą nabyć prawo do polskiej emerytury. Jakie są zasady przyznawania emerytur i rent dla osób pracujących (...)
Jak uzyskać wcześniejszą emeryturę – opinia prawna
Stan faktyczny Urodziłam się w maju 1950 r. W 1968 rozpoczęłam studia, które ukończyłam w 1972 r. Po ukończeniu studiów podjęłam pracę 02.11.1972 r. i pracowałam do 31.07.1991 r. Od 01.08.1991 r. prowadzę działalność gospodarczą do dnia dzisiejszego. Działalność prowadzę w (...)
Nauczyciele mają kilka możliwości przejścia na wcześniejszą emeryturę - mówi Gabriela Zgajewska z Departamentu Świadczeń Emerytalno-Rentowych Centrali ZUS. Nauczyciele mogą przejść na wcześniejszą emeryturę korzystając z zapisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS (...)
Emerytury częściowe w 2014 roku
Nowelizacja systemu emerytur jaka miała miejsce na początku 2013 roku wprowadziła nieznaną dotychczas instytucję emerytury częściowej. Zgodnie z nowymi założeniami prawo do emerytury warunkowane jest wyłącznie przez posiadany wiek a nie przez staż pracy. Dawne okresy składkowe i nieskładkowe (...)
Jeśli za krótko pracowałeś w Polsce, by dostać emeryturę lub rentę, ZUS doliczy ci okres ubezpieczenia za granicą w państwach objętych koordynacją. Jeśli za krótko pracowałeś za granicą, odpowiednik ZUS w tych państwach doliczy ci okres ubezpieczenia w Polsce. Praca (...)
Jak ZUS ustala kwotę wolną od potrąceń i egzekucji?
Gdy komornik egzekwuje należność od emeryta lub rencisty za pośrednictwem ZUS (z jego emerytury lub renty), ZUS uwzględnia kwotę wolną od potrąceń i egzekucji. W jaki sposób ustala się tę kwotę? Wskazówki Forum Współpracy W związku z pojawiającymi się przypadkami (...)
Wcześniejsza emerytura dla pracownika prowadzącego działalność gospodarczą - opinia prawna
Stan faktyczny Wkrótce osiągnę wiek 55 lat i mam udokumentowane ponad 30 lat pracy (przed podjęciem działalności). Od 6 lat prowadzę działalność gospodarczą – jako osoba fizyczna. Od 6 miesięcy jestem dodatkowo zatrudniona i mój pracodawca opłaca składki ZUS. Czy aby (...)
Czy nauczyciele dostaną tylko ochłapy?
Podajemy wyjaśnienie MPiPS w związku z artykułem „Nauczyciele dostaną marne ochłapy" (Super Express z 6 lutego 2009 r.): "W „Super Expressie" z 6 lutego 2009 r. zamieszczono artykuł „Nauczyciele dostaną marne ochłapy", który bazuje na obliczeniach wykonanych (...)
Emerytura dla niektórych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r.
Dla kogo emerytura na "starych" zasadach ? Osoby urodzone w okresie od 1 stycznia 1949 r. do 31 grudnia 1968 r. mogą dokonać wyboru, czy chcą otrzymać w przyszłości emeryturę na starych zasadach, czy na zasadach nowych, które wprowadziła reforma systemu emerytalnego. Aby jednak móc ubiegać (...)
Stan faktycznyMałżeństwo prowadzi działalność gospodarczą wspólnie (tzw. działalność gospodarcza na imię obojga małżonków prowadzona w oparciu o jeden wpis do ewidencji działalności gospodarczej), działalność rozliczana jest na podstawie podatkowej książki przychodów i rozchodów, (...)
Emerytura osoby prowadzącej działalność gospodarczą - opinia prawna
Stan faktyczny Czy mogę przejść na emeryturę ze względu na opiekę nad dzieckiem? Syn od urodzenia nie słyszy, stan zdrowia pogarsza się, od początku mieliśmy zasiłek. Przepracowałem 32 lata. Od 1989 prowadzę własną działalność gospodarczą. Stanowisko ZUS-u jest takie, iż przyznano (...)
