9.6.2021
A.J.
Zespół e-prawnik.pl
- "Obecna ustawa o postępowaniu w sprawach nieletnich, pochodząca z 1982 r., jest archaiczna. Nie obejmuje wielu czynów karalnych. Chcemy zmienić przepisy, aby skutecznie izolować sprawców najcięższych przestępstw" – powiedział Sekretarz Stanu Michał Woś na konferencji prasowej w Ministerstwie Sprawiedliwości.
Potrzeba zmian
Wiceminister podkreślił, że ostatnie drastyczne przypadki zbrodni potwierdzają potrzebę zaostrzenia kar. Nie tylko nieuchronność, ale surowość kary ma bowiem znaczenie dla obrony społeczeństwa przed groźnymi przestępcami. – "Stąd bierze się konieczność wprowadzenia kary bezwzględnego dożywotniego więzienia, co ponownie przedstawił Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro" – mówił Michał Woś. Wyraził oczekiwanie, że ta propozycja znajdzie poparcie wszystkich sił politycznych.
Niedawne brutalne zabójstwa, które wstrząsnęły całą Polską, wskazują też na inną konieczność – przeprowadzenia systemowych zmian w przepisach o nieletnich.
Michał Woś zwrócił uwagę, że nie można do wszystkich nieletnich sprawców przestępstw podchodzić w ten sam sposób. – "W polskim systemie resocjalizacji wszyscy sprawcy czynów karalnych są wrzucani do jednego worka. Ci, którzy rokują dzięki resocjalizacji i ci, wobec których nadzieje na poprawę są niewielkie. Propozycja zaostrzenia kar odnosi się do najbardziej patologicznych przypadków" – ocenił.
Przygotowany w resorcie sprawiedliwości pod nadzorem Michała Wosia projekt ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich ma skutecznie zniechęcić ich do łamania prawa. Nowe przepisy powinny też zapewnić odpowiednie środki reakcji, gdy nieletni popełnią wykroczenie, przestępstwo lub są mocno zdemoralizowani. Wiceminister przedstawił najważniejsze założenia projektu.
W zakładzie poprawczym do 24. roku życia
Nieletni sprawcy najpoważniejszych przestępstw, takich jak zabójstwo, gwałt, pedofilia, będą obligatoryjnie trafiali do zakładów poprawczych. Dziś zdarza się, że są obejmowani jedynie dozorem kuratora. Zmieni się górna granica wiekowa przebywania w zakładzie poprawczym. Obecnie pozostają w nim osoby maksymalnie do 21. roku życia, bez względu na rodzaj popełnionego czynu karalnego i stosunek do resocjalizacji. Projekt wprowadza możliwość wydłużenia pobytu do trzech lat, jeśli dotychczasowa resocjalizacja nie przyniosła skutku. Przepis dotyczy sprawców najpoważniejszych przestępstw, a decyzję o przedłużeniu pobytu w zakładzie poprawczym będzie podejmował sąd rodzinny. W przypadku orzeczeń za najcięższe przestępstwa sąd będzie mógł od razu wskazać, że nieletni powinien przebywać w zakładzie poprawczym do 24. roku życia. Każdą osobę, która opuszcza zakład sąd będzie mógł objąć dozorem kuratora, jeśli będzie miał wątpliwości co do stopnia jej resocjalizacji. Wychowankowie powyżej 21. roku życia będą poddawani resocjalizacji w nowym rodzaju zakładów poprawczych dla nieletnich, którzy ukończyli 21 lat.
Okręgowe ośrodki wychowawcze
Nowe surowsze placówki będą przeznaczone dla tych, którzy popełnili czyn karalny i skończyli 13 lat oraz – w wyjątkowych wypadkach – dla osób, które wprawdzie nie popełniły czynu karalnego, ale są mocno zdemoralizowane (np. piją alkohol, zażywają narkotyki), a stosowane już wobec nich środki były nieskuteczne (np. młodzi ludzie wiele razy uciekali z młodzieżowych ośrodków wychowawczych). O umieszczeniu w takiej placówce zdecyduje sąd rodzinny.
Najmłodsi nie staną przed sądem
Nowe przepisy określają minimalną granicę wieku odpowiedzialności za demoralizację na poziomie 10 lat. Dziś w ustawie nie ma zapisu o minimalnym wieku takiej osoby, zatem przed sądem mogą stanąć nawet dzieci sześcioletnie, które ukradną w sklepie batonik czy pobiją się z kolegami.
Praca na rzecz szkoły
Uczniowskie wybryki, choć nieraz groźne w skutkach, zazwyczaj nie wynikają ze zdemoralizowania, lecz są efektem problemów z dorastaniem czy nadmiaru młodzieńczej energii. W takich przypadkach najczęściej nie ma sensu wdrażać przeciwko uczniowi postępowania w sprawach nieletnich, które może skończyć się np. umieszczeniem w młodzieżowym ośrodku wychowawczym. Z lepszym skutkiem wychowawczym można rozwiązać problem na miejscu. Nowe przepisy umożliwią dyrektorom szkół kierowanie uczniów za mniej poważne występki do prac porządkowych na terenie szkoły i wokół niej.
Komisja terapeutyczna
Ustawa gwarantuje powołanie komisji ds. środka leczniczego, która wskaże sądowi odpowiednią dla nieletniego placówkę w razie problemów ze zdrowiem psychicznym nastolatka. Na razie sądy rodzinne muszą same radzić sobie z poszukiwaniem właściwego ośrodka terapeutycznego, co jest trudne i opóźnia pomoc. To niezwykle ważne, bo sędziowie alarmują, że przybywa młodych osób wymagających specjalistycznej opieki.
Domy dla matek z dziećmi
W zakładach poprawczych, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych i schroniskach dla nieletnich odbywają resocjalizację również matki. Wymagają one szczególnej troski i opieki, ponieważ odpowiadają także za swoje dzieci. Ministerstwo Sprawiedliwości – żeby zapewnić im odpowiednie wsparcie w tym trudnym czasie – proponuje wydzielenie domów, w których młode matki będą mogły opiekować się swoimi dziećmi.
Obrońca z urzędu łatwiej dostępny
Nowe przepisy wzmacniają gwarancje procesowe osób nieletnich. Młodzi ludzie będą mieć prawo do pomocy obrońcy od początku jakichkolwiek czynności z ich udziałem, np. umieszczenia w młodzieżowym ośrodku wychowawczym lub zakładzie leczniczym oraz w razie uzasadnionego podejrzenia dopuszczenia się przez nieletniego czynu zabronionego. Takie prawo będzie przysługiwało nieletnim także w razie wystąpienia innych okoliczności, które sąd rodzinny uzna za utrudniające nieletniemu obronę. Nieletni, których nie stać na adwokata z wyboru, skorzystają z pomocy obrońcy z urzędu. Będzie on wyznaczany przez sąd rodzinny po stwierdzeniu zaistnienia określonych przesłanek.
Trafne rozwiązania
Trafność przygotowanych w Ministerstwie Sprawiedliwości rozwiązań potwierdzają wyniki sondażu Instytutu Badawczego IPC na temat zmian w polskim prawie dotyczących nieletnich. Spośród badanych, 66,4 proc. uważa, że nieletni, którzy dopuścili się morderstwa lub innych najcięższych przestępstw, powinni pozostawać w zakładzie poprawczym nawet do 24. roku życia. 62,9 proc. ankietowanych uważa, że 6-letnie dziecko nie powinno odpowiadać przed sądem, a 79,2 proc., że jedną z kar mogłyby być prace porządkowe wokół szkoły - wskazało Ministerstwo Sprawiedliwości.
Potrzebujesz porady prawnej?
Reforma przepisów o nieletnich
Reforma przepisów o nieletnich trafiła do Sejmu Rada Ministrów przyjęła 5 kwietnia br. przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości projekt nowej ustawy, która kompleksowo reguluje postępowanie w sprawach nieletnich. Rząd chce zreformować przepisy dotyczące nieletnich. (...)
Czego dotyczą zmiany? Wprowadzane zmiany dotyczą wielu kwestii w oświacie, m.in.: ustroju szkolnego oraz związanych z tym modyfikacji w organizacji i funkcjonowaniu szkół, a także placówek oświatowych. Reforma edukacji zakłada m.in. powrót do (...)
Hazard mniej szkodliwy. KE zmieni prawo w tym zakresie?
Informacje o zagrożeniach wynikających z hazardu, uniemożliwienie dostępu osób nieletnich do stron internetowych z grami hazardowymi, proces rejestracji przed przystąpieniem do gry on-line – to główne zasady, jakie Komisja Europejska zaleca państwom członkowskim w sprawie internetowych (...)
Reforma ochrony prywatności w sieci potrzebna od zaraz
Minister Administracji i Cyfryzacji Rafał Trzaskowski wspólnie z komisarz Viviane Reding wzywają do przyspieszenia prac nad europejską reformą ochrony prywatności w sieci: Ta reforma powinna być priorytetem europejskich polityków na najbliższe półrocze – piszą w oświadczeniu. - Jeśli (...)
Reforma wymiaru sprawiedliwości. Sądy do podziału
Nowelizacja ustawy o ustroju sądów powszechnych wchodzi w życie 28 marca. Modyfikacja zakłada obligatoryjność funkcjonowania w sądach rejonowych tylko dwóch wydziałów cywilnego- do spraw z zakresu prawa cywilnego i karnego – do spraw z zakresu prawa karnego. Wydział (...)
Zakupione materiały pornograficzne powodem postępowania karnego – opinia prawna
Stan faktyczny Z końcem 2003 r. zostałem wezwany na policję w charakterze świadka. Chodziło o potwierdzenie, czy dokonywałem zakupów przez Internet materiałów pornograficznych z udziałem nieletnich od konkretnego, nieznajomego mi mieszkańca Śląska. Faktycznie taki zakup miał miejsce (za (...)
Ograniczenie udziału ławników w sądownictwie?
Czego dotyczą proponowane przepisy? W Sejmie jest obecnie rządowy projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz o zmianie niektórych innych ustaw. Projekt dotyczy sądów powszechnych i wojskowych oraz ławników sądów (...)
Stan faktyczny Jesteśmy stowarzyszeniem prowadzącym placówki oświatowe (przedszkole, szkoła podstawowa, gimnazjum, liceum) zatrudniającym nauczycieli. Szkoły nasze są placówkami niepublicznymi, o uprawnieniach szkół publicznych. Zatrudniamy pracowników, w tym nauczycieli na podstawie umów (...)
Konferencja prasowa nt. reformy emerytur mundurowych
W dniu 6 marca 2009 r. w siedzibie MSWiA odbyła się konferencja prasowa poświęcona założeniom do reformy emerytur mundurowych. Minister Spraw Wewnętrznych i Administracji Pan Grzegorz Schetyna podkreślił, że propozycje nowych rozwiązań były konsultowane i zaakceptowane przez szefów (...)
Fundusze emerytalne i wcześniejsze emerytury
21 lutego 2007 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 12 stycznia 2007 r. o zmianie ustawy o organizacji i funkcjonowaniu funduszy emerytalnych oraz niektórych innych ustaw. Nowelizacja ta ma na celu wyeliminowanie trudności interpretacyjnych w zakresie przepisów dotyczących zwrotu nienależnie otrzymanej (...)
Reforma prawa autorskiego w planach prac Komisji Europejskiej
Komisja Europejska zamierza zaproponować w 2015 r. reformę unijnych przepisów o prawie autorskim, aby dostosować je do rozwoju nowych technologii. Przepisy te będą częścią szerszej inicjatywy, dotyczącej stworzenia wspólnego rynku cyfrowego w UE. Plan pracy na ten rok, który Komisja przedstawiła (...)
Projektowane zmiany w postępowaniu względem dłużników alimentacyjnych
W Sejmie ma się odbyć czytanie projektu zmian w regulacji dotyczącej postępowania wobec dłużników alimentacyjnych. Celem zmian jest w głównej mierze reforma i usprawnienie systemu egzekucji alimentów od zobowiązanych, również w przypadku gdy egzekucja prowadzona przez komornika jest (...)
Bilingi pod większą ochroną. Eksperci oceniają reformę
Koniec z niekontrolowanym wykorzystywaniem informacji o abonentach firm telekomunikacyjnych - to główne założenie projektu Ministerstwa Spraw Wewnętrznych. Według Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka proponowane przez resort zaostrzenie przepisów to za mało. Planowana przez rząd reforma ma (...)
Emerytura dla niektórych urodzonych po 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r.
Dla kogo emerytura na "starych" zasadach ? Osoby urodzone w okresie od 1 stycznia 1949 r. do 31 grudnia 1968 r. mogą dokonać wyboru, czy chcą otrzymać w przyszłości emeryturę na starych zasadach, czy na zasadach nowych, które wprowadziła reforma systemu emerytalnego. Aby jednak móc ubiegać (...)
Opinia PKPP Lewiatan do reformy Partnerstwo dla Wiedzy
Polska Konfederacja Pracodawców Prywatnych Lewiatan dostrzega konieczność reformy studiów wyższych w Polsce. Obecny system jest nieprzystosowany do potrzeb pracodawców i w niewielkim stopniu premiuje takie dostosowanie do umiejętności koniecznych na rynku pracy i w nowoczesnej gospodarce opartej (...)
Wiceprezes TSUE nakazał Polsce zawieszenie stosowania przepisów o Sądzie Najwyższym
19 października 2018 r. ukazało się postanowienie wiceprezesa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-619/18 - Komisja przeciwko Polsce. Wynika z niego, że Polska zostaje zobowiązana natychmiast zawiesić stosowanie przepisów krajowych dotyczących obniżenia wieku (...)
Jakie zmiany i od kiedy w świadczeniach rodzinnych?
1 czerwca 2005 r. wchodzi w życie ustawa o postępowaniu wobec dłużników alimentacyjnych oraz zaliczce alimentacyjnej. Oprócz regulacji zagadnień z tytułu tego aktu, regulacja ta wprowadza szereg zmian w kilku innych ustawach. Najbardziej przykuwają uwagę te dotyczące świadczeń rodzinnych. Czy (...)
Największa od 20 lat reforma prawa gospodarczego
- W 2008 r. rząd Donalda Tuska rozpoczął największą reformę prawa gospodarczego w demokratycznej Polsce. Możliwe, że dzięki nowym przepisom staniemy się liderem w swobodzie wykonywania działalności gospodarczej - powiedział wiceminister gospodarki Adam Szejnfeld podczas obchodów 20. rocznicy (...)
Wkrótce sądy będą działać sprawniej
Trwają konsultacje projektu rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości Regulamin urzędowania sądów powszechnych. Zawarte w nim rozwiązania zakładają usprawnienie funkcjonowania pracy sądów powszechnych m.in. poprzez doprecyzowanie zasad kształtowania ich struktury organizacyjnej, udzielanie (...)
Warunki przyjmowania osób ubiegających się o azyl
Parlament poparł propozycje zmian instrumentów prawnych tworzących wspólny europejski system azylowy. Ich celem jest zagwarantowanie, że wszystkie osoby ubiegające się o azyl będą traktowane w sprawiedliwy i równy sposób, niezależnie od tego gdzie złożą wniosek o azyl w UE, jak również (...)
