14.5.2012

Zespół
e-prawnik.pl

Do kogo odnoszą się zasady zatrudniania i zwalniania nauczycieli ?

Zasadom zatrudniania i zwalniania nauczycieli podlegają: nauczyciele, wychowawcy oraz inni pracownicy pedagogiczni publicznych przedszkoli, szkół (w tym wyższych), placówek, zakładów poprawczych, schronisk dla nieletnich, placówek opiekuńczo-wychowawczych, ośrodków adopcyjno-opiekuńczych, rodzinnych ośrodków diagnostyczno-konsultacyjnych, zakładów kształcenia i placówek doskonalenia nauczycieli. Zasadom tym podlegają także m.in. nauczyciele zatrudnieni w: niepublicznych przedszkolach, placówkach i szkołach, o ile mają one uprawnieniach szkół publicznych, nauczyciele urlopowani, nauczyciele zatrudnieni na stanowiskach wymagających kwalifikacji pedagogicznych w: urzędach państwowych, kuratoriach oświaty, komisjach egzaminacyjnych, organach sprawujących nadzór pedagogiczny nad zakładami poprawczymi, schroniskami dla nieletnich oraz ośrodkami diagnostyczno-konsultacyjnymi, a także instruktorzy praktycznej nauki zawodu. Nauczycielami są też stażyści, czyli osoby nie posiadające stopnia zawodowego, zatrudnione w przedszkolach, szkołach i innych wymienionych wyżej jednostkach w wymiarze co najmniej 1/2 obowiązkowego limitu zajęć, celem odbycia stażu, umożliwiającego uzyskanie pozycji nauczyciela kontraktowego lub mianowanego.

Jakie wymogi musi spełniać kandydat na nauczyciela?

Osoba starająca się o posadę nauczyciela musi mieć:

• wyższe wykształcenie,
• przygotowanie pedagogiczne

oraz przejść badania zdrowotne.

Nauczyciel mianowany musi ponadto:

• być obywatelem polskim lub obywatelem jednego z państw Unii Europejskiej (wymóg ten nie dotyczy nauczycieli akademickich),
• mieć pełną zdolność do czynności prawnych (nauczycielem nie może być np. osoba ubezwłasnowolniona),
• korzystać z pełni praw publicznych i nie być karanym za przestępstwo popełnione celowo lub w sytuacji, gdy sprawca działając w sposób niekoniecznie zabroniony przewiduje możliwość popełnienia przestępstwa i godzi się na to.

Przeciw kandydatowi na stanowisko nauczyciela mianowanego nie może toczyć się postępowanie karne, dyscyplinarne ani postępowanie o ubezwłasnowolnienie. W przypadku nauczycieli akademickich konieczne jest posiadanie odpowiedniego stopnia naukowego. Asystentem może być osoba mająca stopień magistra lub doktora, adiunktem - doktora lub doktora habilitowanego, profesorem nadzwyczajnym może zostać doktor habilitowany lub osoba mająca tytuł profesora, ale zatrudniona na stanowisku profesora nadzwyczajnego. Profesorem zwyczajnym może być osoba mająca tytuł profesora i zatrudniona na stanowisku profesora zwyczajnego.

Jaka jest podstawa zatrudnienia nauczyciela ?

Nauczyciel może zostać zatrudniony przez dyrektora (rektora) szkoły w oparciu o:

1. umowę o pracę (nauczyciel kontraktowy)
2. mianowanie (nauczyciel mianowany)

na stanowisku zgodnym z jego kwalifikacjami oraz stopniem awansu zawodowego. Akt mianowania i umowa o pracę muszą określać co najmniej: stanowisko, miejsce i termin rozpoczęcia pracy oraz wynagrodzenie lub zasady jego ustalania.

Przed uzyskaniem stopnia nauczyciela kontraktowego lub mianowanego nauczyciel musi odbyć staż w wymiarze:

• 9 miesięcy (gdy stara się o stopień nauczyciela kontraktowego) lub
• 2 lat i 9 miesięcy (gdy zamierza zostać nauczycielem mianowanym).

Staż odbywa się pod opieką wyznaczonego przez dyrektora szkoły opiekuna, mającego stopień nauczyciela mianowanego. W niektórych placówkach np. w przedszkolach opiekunem może być nauczyciel kontraktowy.

Jakie są zasady zatrudniania nauczyciela kontraktowego ?

Stosunek pracy z nauczycielem kontraktowym nawiązuje się na podstawie umowy o pracę zawieranej na czas nieokreślony. Umowę o pracę na czas określony nawiązuje się z nauczycielem kontraktowym w przypadku zaistnienia potrzeby, która wynika z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, także w trakcie roku szkolnego, z osobą rozpoczynającą pracę w szkole.

Jakie są zasady zatrudniania nauczyciela mianowanego?

Mianowanie na stanowisko nauczyciela nastąpić może tylko wtedy, gdy istnieją warunki do zatrudnienia nauczyciela w szkole w pełnym wymiarze zajęć na czas nie określony, a kandydat na nauczyciela spełnia przytoczone wyżej wymogi . W razie braku możliwości zatrudnienia nauczyciela mianowanego w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony stosunek pracy nawiązuje się na podstawie umowy o pracę na czas nie określony w niepełnym wymiarze.

Mianowanie, po zakwalifikowaniu w drodze konkursu otwartego, jest podstawową formą nawiązywania stosunku pracy z nauczycielem akademickim. Można zostać mianowanym na stałe (profesorzy szkół wyższych), na czas nieoznaczony lub na czas oznaczony (na zasadzie wyjątku od zasady, np. mianowanie na stanowisko asystenta osoby, która nie odbyła stażu asystenckiego następuje na okres roku). Jeżeli mianowanie nie określa terminu od którego obowiązuje, stosunek pracy powstaje z chwilą doręczenia mianowania.