Kara umowna, ustalona przez pracodawcę w umowie z pracownikiem o zakazie konkurencji

Pytanie:

Jak wysoka może być kara umowna, ustalona przez pracodawcę w umowie z pracownikiem o zakazie konkurencji?

Masz inne pytanie do prawnika?

24.12.2011

Zespół
e-prawnik.pl

Odpowiedź prawnika: Kara umowna, ustalona przez pracodawcę w umowie z pracownikiem o zakazie konkurencji

Ważną kwestią jest wysokość kary umownej – ta bowiem nie może być nadmiernie wygórowana. Owszem, stanowić ma pewien bodziec dla pracownika, by ten nie podejmował
zatrudnienia u konkurenta poprzedniego pracodawcy, jednakże nie jest dopuszczalne, by kara ta była rażąco wysoka.
W przypadku, gdy zakaz konkurencji trwa także po ustaniu stosunku pracy, a kodeks pracy określa jedynie prawa i obowiązki pracowników, znajdują wówczas zastosowanie przepisy kodeksu cywilnego.
Trzeba przy tym pamiętać, że zgodnie z obowiązującą w polskim prawie cywilnym zasadą swobody umów przewidzianą w art. 353 przypis 1 k.c., strony mogą ułożyć stosunek prawny według swego uznania, byleby jego treść lub cel nie sprzeciwiały się właściwości (naturze) stosunku, ustawie ani zasadom współżycia społecznego. Jeżeli strona wyraziła zgodę na zamieszczenie w umowie klauzuli o zakazie konkurencji, staje się zobowiązana do jej respektowania. Oznacza to, że nie może bez łamania postanowień umownych podejmować działań noszących znamiona konkurencyjności, czyli np. podejmować pracy w konkurencyjnej firmie, mającej ten sam lub podobny zakres działalności.
Znajduje tutaj również zastosowanie art. 483 kodeksu cywilnego, zgodnie z którym strony mogą zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy pieniężnej (kary umownej). Co istotne, nie ma obowiązku udowadniania poniesienia określonej straty bezpośredniej czy też utraty potencjalnych korzyści, ponieważ zapłata kary umownej nie jest od nich zależna.
Sąd Najwyższy w wyroku z 10 października 2003 r., sygn. I PK 528/02, LexPolonica nr 368969, potwierdził, że dopuszczalne jest zastrzeżenie kary umownej na rzecz byłego pracodawcy w razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez byłego pracownika obowiązku powstrzymania się od działalności konkurencyjnej. W uzasadnieniu do tegoż wyroku Sąd podkreślił, że wysokość kary umownej powinna być jednak korygowana zasadami prawa pracy, zwłaszcza ryzyka podmiotu zatrudniającego i ograniczonej odpowiedzialności materialnej pracownika.
Co do zasady więc, zdaniem Sądu Najwyższego, kara umowna nie może być rażąco wyższa od odszkodowania należnego pracownikowi za powstrzymanie się od zakazu konkurencji. W wyroku z dnia 27 stycznia 2004r., sygn. I PK 222/03 SN wskazał, że „W stosunkach z zakresu prawa pracy kryterium rażącego wygórowania kary umownej może być odniesione na przykład do wysokości odszkodowania (wynagrodzenia karencyjnego).

Ustalając wysokość odszkodowania należnego
pracownikowi od pracodawcy za powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej (art. 101[2] § 1 i 3 kp), pracodawca wycenia w istocie wartość zakazu konkurencji. Kara umowna przysługująca pracodawcy za złamanie tego zakazu nie powinna być rażąco wyższa od odszkodowania należnego pracownikowi za powstrzymywanie się od zakazu konkurencji. Nie chodzi przy tym jedynie o zachowanie pewnej ekwiwalentności świadczeń - w razie niezastrzeżenia kary umownej pracownik odpowiada do pełnej wysokości za szkodę wyrządzoną pracodawcy zaniechaniem przyjętego na siebie dobrowolnie powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej. Chodzi o to, że w razie ustalenia w umowie odszkodowania dla obu stron - dla pracownika według zasad określonych w art. 101[2] § 3 kp, dla pracodawcy w postaci kary umownej - wielkości te nie powinny rażąco odbiegać od siebie”.

Porady prawne
Porady prawne

Potrzebujesz porady prawnej?

Zakaz konkurencji a samozatrudnienie - opinia prawna

Zakaz konkurencji a samozatrudnienie - opinia prawna

Stan faktyczny Od roku 2001 do marca 2006 byłam zatrudniona na stanowisku handlowca, na zasadach tzw. samozatrudnienia. Do obowiązków wynikających z umowy zlecenia należało m.in. pozyskiwanie i obsługa klientów. Wynagrodzenie otrzymywane było przeze mnie miesięcznie (...)

Umowa o zakazie konkurencji jako skuteczna ochrona \

Umowa o zakazie konkurencji jako skuteczna ochrona \"know how\" pracodawcy - opinia prawna

Stan faktyczny Prowadzę firmę na swoje nazwisko, która "żyje" z opracowywania i sprzedaży nowych produktów. Część z nich jest chroniona w Urzędzie Patentowym RP, ale części rozwiązań nie jestem w stanie ten sposób zabezpieczyć. Zabezpieczenia od strony konkurencji wymagają (...)

Umowny zakaz konkurencji - opinia prawna

Umowny zakaz konkurencji - opinia prawna

Stan faktyczny Jesteśmy firmą handlową zatrudniającą przedstawicieli handlowych. Zawarliśmy z nimi umowy o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy oraz po ustaniu zatrudnienia. Chcieliśmy wiedzieć czy nasze umowy są prawidłowe tzn. czy są niepodważalne. Poza tym interesuje nas (...)

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy

Zanim pracodawca wprowadzi umowny zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy, powinien dokładnie przemyśleć swoją decyzję, wobec którego pracownika wskazany zakaz będzie miał zastosowanie. Częstokroć zdarza się, iż pracodawcy, wprowadzają zakaz konkurencji wobec wszystkich zatrudnianych (...)

Zakaz konkurencji wygasa z chwilą przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę

Zakaz konkurencji wygasa z chwilą przejścia zakładu pracy na nowego pracodawcę

Nowe światło na interpretację przepisów o zakazie konkurencji rzuciło orzeczenie Sądu Najwyższego z dnia 11 lutego 2014 r. (sygnatura akt I PK 123/14) w sprawie o zapłatę odszkodowania z tytułu zakazu konkurencji obowiązującego po ustaniu stosunku pracy. Uzasadnienie wyroku na dzień (...)

Zakaz konkurencji w umowach o pracę

Zakaz konkurencji w umowach o pracę

Co to jest pracowniczy zakaz konkurencji? Pracowniczy zakaz konkurencji jest to zakaz prowadzenia przez pracownika działalności konkurencyjnej wobec pracodawcy. Dotyczy to nie tylko prowadzenia przez pracownika odrębnej działalności gospodarczej, lecz również wykonywania pracy w ramach umowy (...)

Co nowego tarcza 4.0. przyniosła pracodawcom i pracownikom?

Co nowego tarcza 4.0. przyniosła pracodawcom i pracownikom?

W okresie epidemii wprowadzono tymczasowe rozwiązania dotyczące organizacji pracy i relacji pracodawca – pracownik. Sprawdź, co Tarcza 4.0 może zmienić w twojej firmie. Tarcza 4.0, czyli ustawa z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych (...)

Umowa o zakazie konkurencji ochroną dla pracodawcy - opinia prawna

Umowa o zakazie konkurencji ochroną dla pracodawcy - opinia prawna

  Stan faktyczny   Mamy kilku pracowników grafików. Nie chcemy, aby wykonywali prac zleconych "na własną rękę" poza naszą firma. Czy domaganie się oświadczenia od pracownika, że nie będzie podejmował obcych zleceń jest dopuszczalne prawem? Czy należy się pracownikowi (...)

Kiedy zaczyna obowiązywać zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy - opinia prawna

Kiedy zaczyna obowiązywać zakaz konkurencji po ustaniu stosunku pracy - opinia prawna

Stan faktycznyProblem dotyczy klauzuli warunkowej w "Umowie o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy i po jego zakończeniu". W punkcie dotyczącym zakazu konkurencji pracodawca zobowiązał pracownika do „powstrzymywania się od działalności konkurencyjnej w czasie trwania (...)

Co powinna zawierać umowa o zakazie konkurencji?

Co powinna zawierać umowa o zakazie konkurencji?

W sytuacji gdy pracownik posiada szczególnie ważne informacje, które w razie ujawnienia mogłyby narazić pracodawcę na szkodę, pracodawca może zawrzeć z pracownikiem umowę o zakazie konkurencji po ustaniu stosunku pracy. ##baner## Co powinna zawierać umowa o zakazie konkurencji? Przede (...)

Zakaz konkurencji między przedsiębiorcami - opinia prawna

Zakaz konkurencji między przedsiębiorcami - opinia prawna

Stan faktyczny Jedną z często występujących w obrocie między przedsiębiorcami umów jest umowa o podwykonawstwo. Taka umowa może być, zależnie od konkretnych okoliczności, na przykład umową o roboty budowlane, umową o dzieło, czy umową nienazwaną. Dość często umowy takie, choć zawierane (...)

Klauzula zakazu konkurencji w umowie zlecenia

Klauzula zakazu konkurencji w umowie zlecenia

Jaką klauzulę antykonkurencyjną można zawrzeć w umowie zlecenia? Analiza umów cywilnoprawnych, w tym w szczególności umowy zlecenia, pokazuje, że strony bardzo często zamieszczają wśród postanowień umownych klauzulę dotyczącą zakazu konkurencji. Obowiązek powstrzymania (...)

Dostępne tarcze antykryzysowe

Dostępne tarcze antykryzysowe

Z jakich rozwiązań mogą korzystać przedsiębiorcy? W okresie epidemii wywołanej COVID-19 wprowadzono instrumenty mające na celu wsparcie utrzymania działalności i miejsc pracy w przedsiębiorstwach. Sprawdź, które instrumenty wprowadzane w kolejnych tarczach antykryzysowych pozostają (...)

Sukcesja firm jednoosobowych

Sukcesja firm jednoosobowych

Co przewiduje ustawa o zarządzie sukcesyjnym w firmach jednoosobowych? Nowe przepisy wychodzą naprzeciw potrzebom tzw. firm jednoosobowych, które stanowią ogromną większość polskich przedsiębiorstw. Dzięki tym rozwiązaniom, w przypadku śmierci przedsiębiorcy, jego firma będzie mogła (...)

Jakie rozwiązania z Tarczy 4.0. dotyczą pracodawców i pracowników?

Jakie rozwiązania z Tarczy 4.0. dotyczą pracodawców i pracowników?

W okresie epidemii wprowadzono tymczasowe rozwiązania dotyczące organizacji pracy i relacji pracodawca – pracownik. Sprawdź, co Tarcza 4.0 może zmienić w twojej firmie. Rozwiązania opisane poniżej zostały wprowadzone Tarczą 4.0, czyli ustawą z dnia 19 czerwca 2020 r. o dopłatach do oprocentowania (...)

Co to jest kara umowna i kiedy można ją stosować?

Co to jest kara umowna i kiedy można ją stosować?

Zawarcie umowy niesie za sobą ryzyko wystąpienia okoliczności powodujących niebezpieczeństwo jej niewykonania. Dotyczy to zwłaszcza umów długoterminowych. Okoliczności te oczywiście mogą być zarówno zawinionymi ze strony jednej ze stron, obu razem, jak również może i (...)

Kara umowna - wybrane zagadnienia

Kara umowna - wybrane zagadnienia

W obrocie gospodarczym coraz większym powodzeniem cieszy się instytucja kary umownej. Jest ona zastrzega w różnego rodzaju kontraktach, np. w umowach zlecenia czy w umowach przedwstępnych, ponieważ upraszcza ona dochodzenie odszkodowania. Jednakże nie zawsze znajduje ona właściwe zastosowanie. (...)

Gdy były pracownik prowadzi działalność konkurencyjną - opinia prawna

Gdy były pracownik prowadzi działalność konkurencyjną - opinia prawna

Stan faktycznyByły pracownik  (handlowiec) pod koniec kwietnia bieżącego roku, podczas wizyty w firmie zabrał ze sobą notatnik, w którym opisani byli kontrahenci naszej firmy. Dowiedzieliśmy się kilka dni później, że od maja podjął pracę u naszej konkurencji. Przedmiotowy zeszyt zawierał (...)

Z jakich przyczyn pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika?

Z jakich przyczyn pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia z winy pracownika?

Uzasadnione i nieuzasadnione przyczyny rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia Kodeks pracy daje zarówno pracownikowi, jak i pracodawcy prawo rozwiązania stosunku pracy bez wypowiedzenia. Rozwiązanie może być dokonane tak z przyczyn zawinionych, jak i niezawinionych. Prawidłowe wypowiedzenie (...)

Odpowiedzialność kontraktowa stron umowy deweloperskiej

Odpowiedzialność kontraktowa stron umowy deweloperskiej

  Ogólne zasady odpowiedzialności kontraktowej Generalna zasada określająca odpowiedzialność stron umowy deweloperskiej wyrażona jest w art. 471 Kodeksu cywilnego (dalej: KC). Zgodnie z tym przepisem, dłużnik zobowiązany jest do naprawienia szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego (...)

Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem

Rozwiązanie umowy o pracę przez pracodawcę za wypowiedzeniem

Wypowiedzenie to tryb, który daje pracownikowi – w okresie wypowiedzenia – szansę na przygotowanie się do zakończenia współpracy. Przeczytaj, kiedy i jak pracodawca może rozwiązać umowę za wypowiedzeniem. ##baner## Jak rozwiązać umowę za wypowiedzeniem? Jako pracodawca (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznikDodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:


PORADY PRAWNIKA

Jak uwolnić się od zakazu konkurencji?

Jak uwolnić się od zakazu konkurencji?

Jestem zatrudniony w pewnej firmie transportowej. Mam podpisaną umowę o pracę na czas nieokreślony. Musiałem również podpisać umowę o zakazie konkurencji na okres 6 miesięcy po ustaniu pracy. Czy da się jakoś ten zakaz obejść? Opinia prawna dla Państwa sporządzona powstała w oparciu (...)

Tajemnica służbowa po ustaniu stosunku pracy

Tajemnica służbowa po ustaniu stosunku pracy

Mam w umowie o pracę zapisane, że nie będę zdradzał tajemnic firmy przez 2 lata po upływie zatrudnienia. Nie mam umowy o zakazie konkurencji. Czy jeśli podejmę działalność konkurencyjną po rozwiązaniu umowy z obecnym pracodawcą to mi coś grozi? Przecież nie ujawniam nikomu tajemnic, tylko (...)

Zmniejszenie wysokości kary umownej należnej za naruszenie zakazu konkurencji

Zmniejszenie wysokości kary umownej należnej za naruszenie zakazu konkurencji

Witam. Podpisałem umowę o zakazie konkurencji po zakończeniu stosunku pracy. Kara umowna jest ogromna a ja nie mogę podjąć innej pracy niż ta którą dotychczas wykonywałem. Dostałem zbyt małe odszkodowanie. Jak mogę rozwiązać sytuację kary umownej? W wyroku z dnia 23 stycznia 2008 r., (...)

Obowiązek zachowania tajemnicy bez lojalki

Obowiązek zachowania tajemnicy bez lojalki

Czy pracodawca rozwiązując umowę o pracę może wymagać zachowania tajemnicy o informacjach służbowych przez 3 lata? Nie zakazuje on pracy u konkurencji i tym samym nie wypłaca odszkodowania za taki zakaz, ale wymaga zachowania tajemnicy. Należy odróżnić zakaz konkurencji od nakazu zachowania (...)

Miarkowanie kary umownej

Miarkowanie kary umownej

Jestem właścicielem firmy budowlanej. W dniu 30 maja 2007 podpisałem umowę z klientami na wykonanie pod klucz budynku jednorodzinnego. Plac został przejęty przez moja firmę z dniem 30 czerwca 2007 i rozpoczęliśmy prace, a skończyć mieliśmy (według umowy) do 31 stycznia 2007 r. Jesteśmy (...)

Czy umowa o zakazie konkurencji wygasa z dniem przejęcia firmy przez nowego pracodawcę,

Czy umowa o zakazie konkurencji wygasa z dniem przejęcia firmy przez nowego pracodawcę,

Podpisałam z moim aktualnym zakładem pracy umowę o zakazie konkurencji (obowiązuje 6 miesięcy po ustaniu stosunku pracy). Właśnie dowiedzieliśmy się, że część pracowników naszego zakładu zostanie przejęta (art. 23 [1] KP) przez nowego pracodawcę, więc nie będzie nowej umowy o pracę. (...)

Odejście pracownika do konkurencji

Odejście pracownika do konkurencji

Mój tata prowadzi firmę usługowo - handlową zajmującą się sprzedażą części zamiennych do samochodów ciężarowych. Firma ma swoja bazę w Siedlcach i zatrudnia 20 osób. Na początku działalności byliśmy jedyna taka firma w Siedlcach. Przez ostatnie 10 lat powstały już 3 firmy konkurencyjne. (...)

Działanie pracownika na szkodę firmy

Działanie pracownika na szkodę firmy

Zajmujemy się sprzedażą, pracujące u nas osoby mają dostęp do tajnych i ważnych informacji np. kontrahenci, gdzie i po ile zakupujemy towary, jaka mamy strategię itd. W związku z dostępem pracownika do szczególnie ważnych informacji w firmie, czy istnieje klauzula w prawie, mówiąca o zakazie (...)

Obliczanie odszkodowania za zakaz konkurencji

Obliczanie odszkodowania za zakaz konkurencji

W Firmie zawarliśmy umowy o zakazie konkurencji po ustaniu zatrudnienia dla wybranych grup zawodowych, jednakże dużym problem stanowi zasada naliczania kwoty 25 % wynagrodzenia pracownika. Czy jeżeli w/w umowa została zawarta na okres 6 miesięcy - wynagrodzenie nalicza się za okres wstecz analogicznie (...)

Zakaz konkurencji - nie określenie odszkodowania

Zakaz konkurencji - nie określenie odszkodowania

W mojej umowie o prace znajduje sie zakaz konkurencji po odejściu z firmy. Nie określono w nim kwoty odszkodowania za zakaz konkurencji. Umowa o zakazie nie jest osobna umowa, ale częścią umowy o pracę. Rozstałem się z firmą za porozumieniem stron. Odchodząc z firmy podpisałem oświadczenie, (...)

Rozwiązanie umowy o zakazie konkurencji

Rozwiązanie umowy o zakazie konkurencji

Zawarłem na piśmie umowę o zakazie konkurencji, która ma obowiązywać przez 1 rok po ustaniu stosunku pracy. Pracodawca zobowiązał się do comiesięcznej wypłaty odszkodowania w wysokości 25% wynagrodzenia otrzymywanego przeze mnie przed ustaniem stosunku pracy. Rozwiązaliśmy z pracodawcą (...)

Zakaz konkurencji a umowa cywilno-prawna

Zakaz konkurencji a umowa cywilno-prawna

Czy istnieje konieczność podpisania umowy o zakazie konkurencji, bądź zawarcia takiego paragrafu o zakazie konkurencji, w umowie cywilno prawnej o współpracę pomiędzy spółką z o.o. i osobą fizyczną prowadzącą działalność gospodarczą (w przypadku nawiązania współpracy (...)

Ustalenie zakresu działalności konkurencyjnej pracownika

Ustalenie zakresu działalności konkurencyjnej pracownika

Pracodawca proponując mi umowę o zakazie konkurencji w czasie trwania stosunku pracy umieścił w niej, oprócz powielenia art. 101(1) KP, zapis: \"Pracownik zobowiązuję się, iż w okresie zatrudnienia u Pracodawcy nie podejmie, bez uzyskania uprzedniej pisemnej zgody Pracodawcy, żadnego dodatkowego (...)

Umowa lojalnościowa

Umowa lojalnościowa

Dostałem awans. Pracodawca zawarł w umowie zapis, zgodnie z którym mamy zobowiązać się do zawarcia oddzielnej Umowy Lojalnościowej. Co to oznacza w praktyce? Sformułowanie określające umowę, do zawarcia której strony się zobowiązały, jako „umowę lojalnościową\" należy (...)

Zakaz podejmowania działaloności konkurencyjnej

Zakaz podejmowania działaloności konkurencyjnej

Czy pracodawca ma prawo zażądać od pracownika podpisania oświadczenia o zachowaniu tajemnicy służbowej bez określenia czego to oświadczenie ma dotyczyć, jakiego obszaru pracy? Czy każdy pracownik niezależnie od zajmowanego stanowiska podpisuje takie samo oświadczenie, czy musi być to regulowane (...)