Odpowiedź prawnika: Zaległe składki na ubezpieczenie społeczne
Obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność oraz osobami pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. W razie spełniania przez daną osobę obu tych warunków, osoba ta podlega ubezpieczeniu z jednego tytułu.
Osoby prowadzące działalność gospodarczą składkę na własne ubezpieczenie społeczne opłacają w całości we własnym zakresie. Natomiast składki na ubezpieczenia społeczne osób pobierających zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego finansuje w całości budżet państwa za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Analogicznie wygląda sytuacja w przypadku osób pozostających na zwolnieniu lekarskim w związku z niezdolnością do pracy spowodowaną chorobą – składki na ubezpieczenie społeczne finansuje w całości budżet państwa za pośrednictwem Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Ponieważ w wyniku braku opłacenia składek na ubezpieczenie społeczne nie przysługiwał Pani zasiłek macierzyński, nie została Pani objęta obowiązkowym ubezpieczeniem z tego tytułu. Podlegała więc Pani tylko obowiązkowi ubezpieczenia społecznego z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej. Osoba prowadząca działalność gospodarczą jest objęta obowiązkiem opłacania składek na ubezpieczenie społeczne od dnia podjęcia tej działalności do dnia zakończenia prowadzenia działalności gospodarczej. W okresie urlopu macierzyńskiego, jeżeli nie przysługiwał Pani zasiłek macierzyński, obowiązana była Pani na odprowadzanie na swoją rzecz składek na ubezpieczenie społeczne.
Ponieważ istniał obowiązek odprowadzania składek na ubezpieczenie społeczne, a mimo to nie odprowadziła Pani tych składek, ZUS ma prawo domagania się uregulowania zaległych składek wraz z odsetkami od dnia wymagalności do dnia zapłaty. Może Pani oczywiście wystąpić do właściwego oddziału ZUS z wnioskiem o umorzenie zaległych składek, przy czym ZUS nie jest zobowiązany do przychylenia się do tego wniosku i prawdopodobnie ustosunkuje się odmownie do tego wniosku.
W razie nieopłacenia składek lub opłacenia ich w zaniżonej wysokości, ZUS oprócz domagania się zapłaty zaległych składek wraz z odsetkami może wymierzyć płatnikowi składek dodatkową opłatę do wysokości 100 % nieopłaconych składek. Od decyzji w sprawie wymierzenia dodatkowej opłaty przysługuje odwołanie do sądu. Składki oraz odsetki za zwłokę, koszty egzekucyjne, koszty upomnienia i dodatkowa opłata nieopłacone w terminie, podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji lub egzekucji sądowej. Należności z tytułu składek ulegają przedawnieniu po upływie 10 lat, licząc od dnia, w którym stały się wymagalne, przy czym bieg terminu przedawnienia zostaje zawieszony od dnia podjęcia pierwszej czynności zmierzającej do wyegzekwowania należności z tytułu składek, o której dłużnik został zawiadomiony, do dnia zakończenia postępowania egzekucyjnego.
