Jak przebiega wypłata świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych?
Procedura wypłaty świadczeń wypłacanych z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych jest zapewne szczególnie interesująca dla samych uprawnionych. I słusznie. Bowiem świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń.
Kiedy możemy spodziewać się wypłaty świadczeń z FUS?
Jak już była mowa wyżej, świadczenia wypłaca się poczynając od dnia powstania prawa do tych świadczeń, z zastrzeżeniem, że nie wcześniej jednak niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek lub wydano decyzję z urzędu.
Swoistym wyjątkiem jest renta rodzinna. Mianowicie w razie zgłoszenia wniosku o rentę rodzinną w miesiącu przypadającym bezpośrednio po miesiącu, w którym nastąpiła śmierć ubezpieczonego, emeryta lub rencisty, rentę rodzinną wypłaca się od dnia śmierci, nie wcześniej jednak niż od dnia spełnienia warunków do renty przez uprawnionych członków rodziny.
Czy powinien zostać wskazany konkretny termin wypłaty świadczeń z FUS?
Tak. Bowiem świadczenia wypłaca się miesięcznie, za miesiące kalendarzowe. Powinno być to dokonywane w dniu (lub kilka dni wcześniej) ustalonym w decyzji organu rentowego jako termin płatności świadczeń. Oczywiście Fundusz Ubezpieczeń Społecznych nie dokonuje wypłat „osobiście”, na przykład poprzez swoich pracowników, czy tez w swoich kasach. Osobom uprawnionym wypłaca się świadczenia za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczania świadczeń, albo na wniosek tej osoby na jej rachunek w banku lub w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej.
Komu wypłacane są świadczenia?
Generalnie zasada jest taka, że świadczenie wypłaca się osobie uprawnionej. Jednak w przypadku renty rodzinnej, do której uprawniona jest więcej niż jedna osoba, części renty przysługujące osobie małoletniej czy też sobie pełnoletniej, nad którą ustanowiona została opieka prawna, wypłaca się osobom sprawującym opiekę nad tymi osobami, po uprzednim pouczeniu o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części.
Podobnie należy pouczyć o powyższych okolicznościach, gdy część renty rodzinnej, przysługującą osobie pełnoletniej wypłaca się - na wniosek tej osoby - innej osobie pełnoletniej uprawionej do części tej renty rodzinnej albo osobie, która sprawowała opiekę nad wnioskodawcą przed osiągnięciem pełnoletności.
Jeżeli dla osoby uprawnionej do emerytury lub renty ustanowiono opiekuna lub kuratora, emeryturę lub rentę wypłaca się do rąk tego opiekuna lub kuratora.
Jeżeli z akt sprawy wynika konieczność ustanowienia dla osoby uprawnionej do emerytury lub renty opiekuna lub kuratora, do czasu jego ustanowienia świadczenia wypłaca się osobie pełniącej faktyczną opiekę nad rencistą, wskazanej przez właściwy organ administracji państwowej. Podstawę do wypłaty świadczenia na ręce opiekuna może stanowić oświadczenie osoby sprawującej faktyczną opiekę nad rencistą, potwierdzonej przez właściwy organ administracji państwowej. Jednak w takiej sytuacji organ rentowy wypłacający świadczenie zobowiązuje osobę pełniącą faktyczną opiekę nad rencistą do przedstawienia najpóźniej w ciągu 12 miesięcy postanowienia sądu o ustanowieniu opiekuna lub kuratora. W razie nieprzedstawienia postanowienia sądu w wyznaczonym terminie, organ rentowy zwraca się do właściwego organu administracji państwowej w sprawie wystąpienia o ustanowienie opiekuna lub kuratora.
Kto dokonuje wypłat świadczeń z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych?
Świadczenia emerytalno-rentowe wypłacają oddziały ZUS właściwe do wydawania decyzji ze względu na miejsce zamieszkania zainteresowanego, z wyjątkiem świadczeń, które wypłaca Biuro Rent Zagranicznych. Gdyż Biuro Rent Zagranicznych wypłaca świadczenia pieniężne osobom zamieszkałym w kraju, jeżeli wydanie decyzji należy do właściwości Biura.
Kwoty wypłacone przed dokonaniem podziału renty rodzinnej za okres, za który ustala się ten podział zalicza się na poczet kwot przysługujących w wyniku dokonania tego podziału, jeżeli za okres ten przysługuje wyrównanie świadczenia, nie podlegają dochodzeniu, jeżeli w wyniku podziału ustalono, że za okres ten przysługiwało świadczenie w niższej wysokości.
A co jeżeli osoba uprawniona zamieszkała za granicą?
Emerytowi lub renciście, który zamieszkał za granicą, świadczenie wypłaca się - na jego wniosek - osobie przez niego upoważnionej do odbioru, zamieszkałej w kraju, lub na rachunek bankowy emeryta lub rencisty w kraju.
W jaki sposób dokonuje się wypłaty świadczenia w przypadku, gdy doszło do ponownego ustalenia tego świadczenia?
W przypadku, gdy organ rentowy ponownie ustali prawo do świadczenia bądź ponownie ustali wysokość tego świadczenia, takie przyznane lub podwyższone świadczenie wypłaca się, począwszy od tego miesiąca, w którym powstało prawo do tych świadczeń lub do ich podwyższenia.
Jednak równocześnie konieczne jest spełnienie warunku, zgodnie z którym nie nastąpi to wcześniej niż:
- od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu,
- za okres 3 lat poprzedzających bezpośrednio miesiąc, w którym zgłoszono wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy lub wydano decyzję z urzędu, jeżeli odmowa lub przyznanie niższych świadczeń były następstwem błędu organu rentowego lub odwoławczego.
Takie same zasady wypłaty stosuje się, gdy dochodzi do ponownego ustalenia prawa do świadczeń lub ich wysokości wskutek wznowienia postępowania przed organami odwoławczymi albo wskutek kasacji, z tym że za miesiąc zgłoszenia wniosku przyjmuje się miesiąc wniesienia wniosku o wznowienie postępowania lub o kasację.
Czy i kiedy możliwe jest wstrzymanie wypłaty świadczeń?
Istnieje także możliwość wstrzymania wypłaty świadczeń. Jest tak, gdy:
- powstaną okoliczności uzasadniające zawieszenie prawa do świadczeń lub ustanie tego prawa,
- osoba pobierająca świadczenia mimo pouczenia lub żądania organu rentowego nie przedłoży dowodów stwierdzających dalsze istnienie prawa do świadczeń,
- osoba uprawniona do świadczeń nie poddała się badaniu lekarskiemu lub psychologicznemu, bez uzasadnionych przyczyn, mimo wezwania organu rentowego,
- okaże się, że prawo do świadczeń nie istniało,
- świadczenia nie mogą być doręczone z przyczyn niezależnych od organu rentowego.
W razie ustania przyczyny powodującej wstrzymanie wypłaty świadczenia, wypłatę wznawia się od miesiąca ustania tej przyczyny, jednak nie wcześniej niż od miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o wznowienie wypłaty lub wydano z urzędu decyzję o jej wznowieniu.
Pamiętaj, że:
- Warunkiem podjęcia wypłaty emerytury, dla ubezpieczonych urodzonych po dniu 31 grudnia 1948 r., dla członków otwartych funduszy emerytalnych jest zawarcie umowy emerytalnej, o której mowa w przepisach o zakładach emerytalnych,
- Osobie odbywającej karę pozbawienia wolności, karę aresztu wojskowego albo karę aresztu za wykroczenie oraz osobie tymczasowo aresztowanej świadczenia wypłaca się za pośrednictwem osób prawnych prowadzących działalność w zakresie doręczania świadczeń pod adresem zakładu karnego lub aresztu bądź na wniosek tej osoby - na jej rachunek w banku albo osobie wskazanej przez tę osobę, po uprzednim pouczeniu o okolicznościach powodujących ustanie lub zawieszenie prawa do świadczeń albo wstrzymanie wypłaty świadczeń w całości lub w części,
- Za dzień wypłaty świadczeń przekazywanych za granicę uważa się dzień przekazania należności do banku lub innej instytucji pośredniczącej w wypłacie świadczeń.
- Świadczenia przekazywane za granicę, ustalone w kwotach niższych od najniższej emerytury, mogą być wypłacane w innych terminach niż ten ustalonych w decyzji organu rentowego,
- Rentę rodzinną, do której uprawnionych jest więcej niż jedna osoba, wypłaca się w całości małżonkowi zmarłego (jeżeli do renty uprawniony jest małżonek z dziećmi, rodzeństwem lub wnukami zmarłego), jednemu z rodziców zmarłego (jeżeli do renty uprawnieni są sami rodzice lub rodzice łącznie z dziećmi, rodzeństwem lub wnukami zmarłego),
- W razie śmierci osoby, która zgłosiła wniosek o świadczenie, świadczenia należne jej do dnia śmierci wypłaca się małżonkowi, dzieciom, z którymi prowadziła wspólne gospodarstwo domowe, a w razie ich braku - małżonkowi i dzieciom, z którymi osoba ta nie prowadziła wspólnego gospodarstwa domowego, a w razie ich braku - innym członkom rodziny uprawnionym do renty rodzinnej lub na których utrzymaniu pozostawała ta osoba. Osoby te mają prawo do udziału w dalszym prowadzeniu postępowania o świadczenia, nie ukończonego wskutek śmierci osoby, która o te świadczenia wystąpiła. Roszczenia o wypłatę powyższych świadczeń wygasają po upływie 12 miesięcy od dnia śmierci osoby, której świadczenia przysługiwały, chyba że przed upływem tego okresu zgłoszony zostanie wniosek o dalsze prowadzenie postępowania,
- Decyzji o wstrzymaniu wypłaty świadczeń nie wydaje się w przypadku świadczenia uzależnionego od okresowej niezdolności do pracy oraz renty szkoleniowej, gdy z upływem 6 miesięcy, jeżeli starosta nie wystąpi z wnioskiem o przedłużenie tego okresu, a także gdy upłynie okres, na jaki świadczenie przyznano na wniosek starosty.
Podstawa prawna:
- Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz. U. 1998 r., Nr 162, poz. 1118 ze zmianami),
- Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie postępowania o świadczenia emerytalno-rentowe i zasad wypłaty tych świadczeń (Dz. U. 1983 r., Nr 10, poz. 49 ze zmianami).
Michał Włodarczyk
Radca Prawny
Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne
Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?