Odpowiedź prawnika: Mieszkanie komunalne małżonków a rozwód
Na wstępie należy wskazać, że opisany stosunek najmu może mieć wpływ na dwie sprawy związane z rozwodem:
- orzeczenie o sposobie korzystania ze wspólnego mieszkania
- podział majątku wspólnego - "prawo najmu" może zostać uznane za składnik majątku wspólnego małżonków
Odnosząc się do poszczególnych pytań:
Ad. 1. Z opisu sytuacji nie wynika czy Pani siostra i jej małżonek zawarli umowę najmu z gminą na ogólnych zasadach, zgodnie z warunkami sprecyzowanymi w uchwale rady gminy dotyczącej wynajmowania lokali komunalnych czy może Pani siostra (ale już nie jej mąż) wstąpiła w stosunek najmu po śmierci matki.
Opis sytuacji sugeruje jednak, że mamy do czynienia nie z wstąpieniem w stosunek najmu, lecz zawarciem nowej umowy przez małżonków.
Brak szczególnych zasad w tym przypadku odnoszących się do najmu lokali komunalnych. Pozostaje zastosować przepis art. 11 ust. 3 pkt. 1 ustawy o ochronie praw lokatorów, zgodnie z którym właściciel lokalu, w którym czynsz jest niższy niż 3 % wartości odtworzeniowej lokalu w skali roku, może wypowiedzieć stosunek najmu z zachowaniem sześciomiesięcznego terminu wypowiedzenia, z powodu niezamieszkiwania najemcy przez okres dłuższy niż 12 miesięcy.
Ad. 2,3. Fakt niezamieszkiwania w lokalu przez najemcę nie świadczy, że stosunek najmu nie istnieje. Taki wniosek można, ewentualnie, wysnuć przy założeniu, że opuszczenie przez niego mieszkania oznacza jego wolę wypowiedzenia stosunku najmu.
W każdym razie, aby stwierdzić nieistnienie stosunku najmu, niezbędne jest złożenie osobnego pozwu - toczyć się będzie odrębne postępowanie, najprawdopodobniej (ma tu znaczenie wartość przedmiotu sporu) w sądzie rejonowym.
Ad. 4. Sporządzając pozew o ustalenie nieistnienia stosunku najmu może Pan/Pani skorzystać z wzoru:
Pozew o ustalenie wstąpienia w stosunek najmu
- oczywiście odpowiednio go dostosowując.
Należy podkreślić, że powództwo o ustalenie jest zasadne tylko wtedy, gdy powód ma interes prawny w tym ustaleniu - brak takiego interesu, gdy nie/istnienie danego prawa można ustalić w ramach innego postępowania np. o podział majątku.
