31.12.2005
Zespół
e-prawnik.pl
Stan faktyczny
Sąsiad, działając prawdopodobnie w dobrej wierze, przeprowadził drogę do swojej działki, zajmując niewielką część zabudowanej nieruchomości sąsiedniej. Naruszenie to nie wpłynęło na spadek użyteczności tej nieruchomości. Jakie kroki można przedsięwziąć celem uregulowania prawnego tej sytuacji, a jednocześnie wyciągnięcia korzyści z faktu, że zajęta część nieruchomości jest niezbędna sąsiadowi do zachowania normalnej szerokości drogi dojazdowej. Zaistniały błąd został wykryty przy korekcie pomiarów geodezyjnych.
Opinia prawna
Naruszenie granic cudzego gruntu rodzi co do zasady po stronie naruszyciela obowiązek przywrócenia stanu zgodnego z prawem, czego właściciel nieruchomości naruszonej może dochodzić na drodze sądowej na podstawie art. 222 § 2 ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (dalej: k.c.). Przywrócenie stanu zgodnego z prawem polega na usunięciu samego naruszenia oraz jego skutków. Jednakże właściciel naruszonej nieruchomości nie może żądać przywrócenia stanu poprzedniego wówczas, gdy sąsiad przekroczył granice gruntu bez winy umyślnej przy wznoszeniu budynku lub innego urządzenia. W takiej sytuacji właściciel nieruchomości, której granice naruszono, może żądać albo stosownego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie odpowiedniej służebności gruntowej, albo wykupienia zajętej części gruntu, jak również tej części, która na skutek budowy straciła dla niego znaczenie gospodarcze (art. 151 k.c.).
W opisanym stanie faktycznym należy rozważyć, czy naruszenie granic gruntu przez sąsiada miało związek ze „wznoszeniem budynku lub innego urządzenia”. Samo wyodrębnienie szlaku drogowego nie może być bowiem uznane za „urządzenie” w rozumieniu art. 151 k.c., natomiast wydaje się, że do „urządzeń” będzie można zaliczyć utwardzenie tego szlaku. W związku z tym zakres roszczeń właściciela nieruchomości naruszonej zależy od tego, czy droga przeprowadzona przez sąsiada ma charakter trwałego „urządzenia”, trwale połączonego z gruntem, będącego wynikiem celowego działania ludzkiego, uzewnętrznionego w postaci widocznych przedmiotów, czy też jest to zwykła polna droga, powstała na skutek stałego przejeżdżania pewnym szlakiem.
Jeśli zachodzi ta druga ewentualność, właściciel może żądać od naruszyciela przywrócenia stanu zgodnego z prawem, czyli umożliwienia właścicielowi korzystania z zajętego pasa gruntu oraz usunięcia ewentualnych skutków bezprawnego używania tego gruntu przez sąsiada. Jeśli natomiast droga przeprowadzona przez cudzą nieruchomość może być uznana za „urządzenie”, właściciel naruszonego gruntu może jedynie żądać albo stosownego wynagrodzenia w zamian za ustanowienie odpowiedniej służebności gruntowej (w tym przypadku służebności przejazdu), albo wykupienia zajętej części gruntu, jak również tej części, która na skutek budowy straciła dla niego znaczenie gospodarcze. Natomiast roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego przysługiwałoby właścicielowi tylko wówczas, gdyby sąsiad przekroczył granice gruntu umyślnie (tzn. byłby świadomy dokonanego naruszenia) lub gdyby właściciel niezwłocznie sprzeciwił się przekroczeniu granicy lub gdyby groziła mu niewspółmiernie wielka szkoda. Z opisanego stanu faktycznego nie wynika, aby miały miejsce wskazane w zdaniu poprzedzającym okoliczności, a nieumyślny charakter naruszenia raczej nie budzi wątpliwości, stąd jeśli przeprowadzona droga ma charakter trwały, właścicielowi nie przysługuje roszczenie o przywrócenie stanu poprzedniego.
Z opisanego stanu faktycznego wynika również, że zajęcie części nieruchomości sąsiedniej przez naruszyciela miało na celu uzyskanie dostępu do drogi publicznej poprzez zachowanie normalnej szerokości drogi dojazdowej, a uniemożliwienie sąsiadowi korzystania z zajętego pasa gruntu powodowałoby, że utraciłby on dostęp do drogi publicznej. Brak dostępu do drogi publicznej rodzi po stronie właściciela nieruchomości izolowanej roszczenie do właścicieli gruntów sąsiednich o ustanowienie za wynagrodzeniem potrzebnej służebności drogowej (art. 145 § 1 k.c.). Przeprowadzenie drogi koniecznej następuje z uwzględnieniem potrzeb nieruchomości nie mającej dostępu do drogi publicznej oraz z najmniejszym obciążeniem gruntów, przez które droga ma prowadzić. Należy podkreślić, że ustanowienie służebności drogi koniecznej nie zawsze polega na urządzeniu drogi w ścisłym tego słowa znaczeniu, a w szczególności może się wyrażać w zezwoleniu na przejeżdżanie przez grunty obciążone. Jeśli zatem pozbawienie sąsiada możliwości korzystania z zajętego przez niego w dobrej wierze pasa gruntu spowoduje brak dostępu tej sąsiedniej nieruchomości do drogi publicznej, sąsiad będzie mógł domagać się ustanowienia służebności drogi koniecznej przez sąd w trybie postępowania nieprocesowego.
Potrzebujesz porady prawnej?
Warunki techniczne jakie musi spełniać projekt budowlany
Pozwolenie na budowę Aby uzyskać pozwolenie na budowę konieczne jest złożenie wniosku o pozwolenie na budowę. Składa się go do organu architektonieczno-budowlanego, którym jest starostwo powiatowe lub gmina. Wniosek powinien zawierać następujące dokumenty: akt (...)
Jak współwłaściciele mogą korzystać ze wspólnej nieruchomości?
Od czego zależy sposób korzystania z rzeczy wspólnej przez współwłaścicieli? Ustawową regulację sposobu korzystania z rzeczy wspólnej, w tym także ze wspólnej nieruchomości zawiera art. 206 k.c., który stanowi, że „Każdy ze współwłaścicieli (...)
Jak wybudować dom na działce rolnej?
Któż nie ma marzeń o własnym domu? Najlepiej położonym w malowniczej okolicy i niezbyt drogim. Problem może się zacząć już w momencie zakupu działki. Aby uniknąć przykrej niespodzianki warto jeszcze przed zakupem sprawdzić przeznaczenie naszej wymarzonej działki w miejscowym (...)
Ubezpieczaj się na korzystniejszych warunkach!
Z dniem 10 sierpnia 2007 r. wchodzi w życie ustawa z dnia 13 kwietnia 2007 r. o zmianie ustawy - Kodeks cywilny oraz o zmianie niektórych innych ustaw, która dotyczy dopełnienia zmian reformy ubezpieczeń gospodarczych poprzez skuteczniejszą ochronę interesów ubezpieczającego (...)
Immisje - czyli co zrobić, jeżeli sąsiad zakłóca korzystanie z mieszkania lub działki?
Pomiędzy sąsiadami nieruchomości bardzo często dochodzi do napięć, które powodują, że mieszkanie w danych warunkach staje się uciążliwe. Spowodowane jest to niejednokrotnie tym, że właściciel określonego gruntu wykonuje pewne działania, których skutek odczuwalny jest (...)
Środki zaskarżenia w razie naruszenia prawa ochrony danych
Co należy zrobić, gdy podejrzewamy, że nasze prawa do ochrony danych osobowych nie są przestrzegane? Jeżeli uważamy, że nasze prawa dotyczące ochrony danych zostały naruszone, mamy 3 możliwości: złożenie skargi do krajowego organu ochrony danych (OOD, w Polsce to PUODO); organ (...)
Skład podatkowy - jak go otworzyć?
Skład podatkowy - czyli co? Skład podatkowy to miejsce określone w zezwoleniu, w którym wyroby akcyzowe są produkowane, magazynowane lub przeładowywane w procedurze zawieszenia poboru akcyzy. Skład podatkowy to także miejsce, do którego wymienione wyroby są wprowadzane bądź (...)
Jak bezpiecznie kupić lub sprzedać nieruchomość?
Wielu ludzi nurtuje ten problem, a to ze względu na występujące od czasu do czasu „afery”. Przykładem mogą tu służyć chociażby sprzedaże kamienic przez „cudownie odnalezionych” właścicieli, a którzy - jak się później okazało - (...)
Jak otrzymać refundację kosztów szkolenia pracowników?
Od 8 grudnia obowiązują już szczegółowe zasady refundacji kosztów szkoleń pracowników. Czy wiesz jakiego rodzaju szkolenia są refundowane? Czy wiesz do kogo się udać z wnioskiem o refundację? Czy wiesz, jakich obowiązków musisz dopełnić, aby otrzymać refundację (...)
Jak przygotować firmę do obsługi klientów w procedurze TAX FREE od 2022 roku?
Kto powinien przygotować firmę do obsługi klientów w procedurze TAX FREE od 2022 roku? Dotyczy to ciebie, jeżeli jesteś sprzedawcą oraz: prowadzisz działalność na terytorium Polski, jesteś zarejestrowanym podatnikiem podatku od towarów i usług, prowadzisz ewidencję sprzedaży (...)
Podstawa wymiaru Twojej składki na ubezpieczenie społeczne - sprawdź ile wynosi i jak ją ustalić
Ile wynosi wysokość składki na ubezpieczenia? Wysokości składek na ubezpieczenia emerytalne, rentowe i chorobowe wyrażone są w formie stopy procentowej, jednakowej dla wszystkich ubezpieczonych. Z kolei stopa procentowa składek na ubezpieczenie wypadkowe jest zróżnicowana dla poszczególnych (...)
Obowiązuje już powszechna taksacja nieruchomości
2 sierpnia 2005 r. wchodzi w życie Rozporządzenie Rady Ministrów w sprawie powszechnej taksacji nieruchomości. Konieczność wydania takiego aktu pojawiła się wraz z zasadą, zgodnie z którą powszechna taksacja nieruchomości ma obejmować te nieruchomości, dla których ustala (...)
Rada Ministrów zaakceptowała projekt ustawy o kształtowaniu ustroju rolnego państwa oraz o zmianie niektórych ustaw.Celem projektu ustawy jest poprawa struktury obszarowej gospodarstw, zapobieganie nadmiernej koncentracji nieruchomości rolnych i zapewnienie, że będą one prowadzone przez osoby (...)
Konsekwencje naruszenia cudzego gruntu – opinia prawna
Stan faktyczny Sąsiad, działając prawdopodobnie w dobrej wierze, przeprowadził drogę do swojej działki, zajmując niewielką część zabudowanej nieruchomości sąsiedniej. Naruszenie to nie wpłynęło na spadek użyteczności tej nieruchomości. Jakie kroki można przedsięwziąć celem uregulowania (...)
Przepisy regulujące przeszukanie osób, dokonywanie kontroli osobistej oraz przeszukanie pojazdów przez funkcjonariuszy publicznych Brak ustalenia w ustawach pojęć „przeszukanie osoby” i „kontrola osobista” narusza konstytucyjne prawa i wolności człowieka. Konstytucję (...)
Funkcjonariusz publiczny odpowie za szkody?
Czego dotyczy nowy projekt ustawy? Zgodnie z zasadą praworządności rozstrzyganie spraw administracyjnych obywateli przez administrację publiczną winno być dokonywane zgodnie z przepisami prawa i jedynie na podstawie tychże przepisów. Nie ma teraz jednego, systemowego i spójnego mechanizmu (...)
Jakimi zasadami winna się kierować administracja publiczna?
Zasady ogólne postępowania administracyjnego legislacyjnie wyodrębniono w pracach nad projektem k.p.a. i znalazły się one już w tekście pierwotnym kodeksu wraz z przepisami o zakresie jego mocy obowiązującej, a przy nowelizacji w 1980 r. zamieszczono je w osobnym rozdziale (art. 6-16). (...)
Jakie zmiany dla cudzoziemców zaplanowano?
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przedłożony przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. ##baner## Czemu mają służyć zmiany? Rząd chce dostosować przepisy (...)
Nakładanie kar administracyjnych
Kary administracyjne mają być adekwatne do naruszenia prawa Ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego i niektórych innych ustaw wprowadziła wiele istotnych zmian w procedurze administracyjnej. Do podstawowych celów tej nowelizacji (...)
Odpowiedzialność pełnomocnika przedsiębiorstwa państwowego - opinia prawna
Stan faktyczny Jak w świetle art. 32 punkt 1 i 2 ustawy z 1981 roku o przedsiębiorstwie państwowym przedstawia się odpowiedzialność pełnomocników dyrektora przedsiębiorstwa, jeśli działali w ramach posiadanych pełnomocnictw? Czy dyrektor jako organ może podpisać samodzielnie umowy (...)
Konsekwencje naruszenia cudzego gruntu – opinia prawna
Stan faktyczny Sąsiad, działając prawdopodobnie w dobrej wierze, przeprowadził drogę do swojej działki, zajmując niewielką część zabudowanej nieruchomości sąsiedniej. Naruszenie to nie wpłynęło na spadek użyteczności tej nieruchomości. Jakie kroki można przedsięwziąć celem uregulowania (...)
Przepisy regulujące przeszukanie osób, dokonywanie kontroli osobistej oraz przeszukanie pojazdów przez funkcjonariuszy publicznych Brak ustalenia w ustawach pojęć „przeszukanie osoby” i „kontrola osobista” narusza konstytucyjne prawa i wolności człowieka. Konstytucję (...)
Funkcjonariusz publiczny odpowie za szkody?
Czego dotyczy nowy projekt ustawy? Zgodnie z zasadą praworządności rozstrzyganie spraw administracyjnych obywateli przez administrację publiczną winno być dokonywane zgodnie z przepisami prawa i jedynie na podstawie tychże przepisów. Nie ma teraz jednego, systemowego i spójnego mechanizmu (...)
Jakimi zasadami winna się kierować administracja publiczna?
Zasady ogólne postępowania administracyjnego legislacyjnie wyodrębniono w pracach nad projektem k.p.a. i znalazły się one już w tekście pierwotnym kodeksu wraz z przepisami o zakresie jego mocy obowiązującej, a przy nowelizacji w 1980 r. zamieszczono je w osobnym rozdziale (art. 6-16). (...)
Jakie zmiany dla cudzoziemców zaplanowano?
Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, przedłożony przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. ##baner## Czemu mają służyć zmiany? Rząd chce dostosować przepisy (...)
Nakładanie kar administracyjnych
Kary administracyjne mają być adekwatne do naruszenia prawa Ustawa z dnia 7 kwietnia 2017 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego i niektórych innych ustaw wprowadziła wiele istotnych zmian w procedurze administracyjnej. Do podstawowych celów tej nowelizacji (...)
Odpowiedzialność pełnomocnika przedsiębiorstwa państwowego - opinia prawna
Stan faktyczny Jak w świetle art. 32 punkt 1 i 2 ustawy z 1981 roku o przedsiębiorstwie państwowym przedstawia się odpowiedzialność pełnomocników dyrektora przedsiębiorstwa, jeśli działali w ramach posiadanych pełnomocnictw? Czy dyrektor jako organ może podpisać samodzielnie umowy (...)
Ograniczenie handlu w niedziele i święta zgodne z Konstytucją
27 lipca 2021 r. Trybunał Konstytucyjny ogłosił orzeczenie w sprawie wniosku Prezydenta Konfederacji Lewiatan dotyczącego ograniczenia handlu w niedzielę i święta. Wyrok TK Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 3 pkt 7 i art. 18 ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele (...)
Wakacje za granicą Przed każdą taką zagraniczną podróżą, czy to samodzielną, czy w grupach zorganizowanych, niezależnie od tego, czy to wyjazd wakacyjny czy w celach biznesowych – warto poświęcić kilka chwil, aby zadbać o spokojny pobyt, z którego przywieziemy wyłącznie (...)
Czego może się domagać pracownik? Zasadą jest, że pracownika do zwolnienia wybiera pracodawca. Jednak dokonany wybór nie może być sprzeczny z zasadami współżycia społecznego. Istotne jest tylko, aby pracodawca podał rzeczywistą, uzasadnioną przyczynę i dokonał wypowiedzenia (...)
Kara dla TVN za natarczywe lokowanie produktu
Przewodniczący KRRiT, Jan Dwora 5 lutego 2015 r. nałożył na TVN S.A., nadawcę programu TVN Style, karę w wysokości 50 tys. zł za naruszenie przepisów dotyczących lokowania produktu. Przeprowadzona przez KRRiT analiza audycji „O tym się mówi” programu TVN Style nadanego 25 maja (...)
Dziennikarz nie przekroczył granic dopuszczalnej krytyki...
Sąd Najwyższy: dziennikarz nie musi przepraszać partii politycznej w sporze o ochronę dóbr osobistych 11 października 2019 r. Sąd Najwyższy uchylił wyrok Sądu Apelacyjnego nakazujący dziennikarzowi oraz wydawcy gazety zamieszczenie przeprosin partii politycznej w części zmieniającej (...)
Szkodliwe treści w Internecie - trzeba reagować
Internet to potęga! Same media społecznościowe mają ponad 3,4 miliarda użytkowników. Każdego dnia pojawiają się tam setki milionów wpisów. W natłoku treści zgubi się niejeden dorosły. A co z dziećmi? Internet ma mnóstwo zalet. Pomaga w nauce, w nawiązywaniu (...)
Uprowadzenie dziecka przez rodzica
Rozwój komunikacji oraz zniesienie barier administracyjnych przy przekraczaniu granic państwowych ułatwiły nie tylko swobodne podróżowanie, ale spowodowały, że mniej przeszkód napotyka ten, kto chce uprowadzić dziecko z kraju jego stałego pobytu do innego państwa lub zatrzymać (...)
Zakres odpowiedzialności komandytariusza
Charakter prawny odpowiedzialności komandytariusza Komandytariusz odpowiada ze zobowiązania spółki w sposób bezpośredni, solidarny, subsydiarny, osobisty i ograniczony do wysokości sumy komandytowej. Osobisty charakter odpowiedzialności oznacza ponoszenie jej całym swoim majątkiem (...)
Ciekawy przykład przedmiotu prawa autorskiego - opinia prawna
Stan faktycznySzkoła zatrudniła mnie na stanowisko nauczyciela zajęć pozalekcyjnych. Poza normalnym prowadzeniem zajęć stworzyłam niemal godzinny zupełnie niepowtarzalny program mojego pomysłu. Program ten opracowywałam sama, poza godzinami pracy. Przypadkowo dowiedziałam się, że nauczycielka, (...)
Rozumienie pojęcia "ten sam czyn" w prawie karnym "europejskim"
9 marca 2006 r., w sprawie Hof van Cassatie (Belgia) przeciwko Leopoldowi Henriemu Van Esbroeckowi ETS wydał wyrok na podstawie art. 35 UE, w trybie prejudycjalnym dotyczącym art. 54 i 71 Konwencji wykonawczej do układu z Schengen z dnia 14 czerwca 1985 r. Trybunał orzekł, co następuje: Zasada (...)
Umocowanie asesora do orzekania w sprawach karnych
Umocowanie asesora do sprawowania wymiaru sprawiedliwości przez orzekanie w sprawach karnych nie ulega wątpliwości - uznał SN. ##baner## Orzeczenie SN w sprawie Sąd Rejonowy w Kartuzach, orzekając w składzie jednego asesora sądowego, wyrokiem z 29 października 2019 r. w sprawie o sygn. (...)
Unia Europejska będzie chronić tożsamość narodową dzieci
Sukces propozycji Ministerstwa Sprawiedliwości w Brukseli We wszystkich krajach Unii Europejskiej obowiązywać będzie jednolita zasada poszanowania tożsamości narodowej, kulturowej, religijnej i językowej dziecka, gdy trafia ono do rodziny zastępczej. To wielki sukces starań prowadzonych (...)
Kiedy Prezydent może skorzystać z aktu łaski?
Prezydent może skorzystać z prawa łaski przed prawomocnym skazaniem ułaskawianej osoby - rozstrzygnął Trybunał Konstytucyjny. Wykładnia pojęć konstytucyjnych dokonywana przez SN i NSA w oparciu o znaczenie pojęć zawartych w aktach rangi ustawy zwykłej oraz akt łaski jako negatywna (...)
