Tarcza prawna z podpisem Prezydenta

Prostsze formularze urzędowe, składanie wniosków online, szybsze wydawanie decyzji i usprawnienie postępowań administracyjnych czy korzystanie z uproszczonego postępowania lub milczącego trybu załatwienia sprawy - to tylko niektóre z ułatwień, jakie daje tarcza prawna.

Cel ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców

21 października Prezydent RP podpisał tzw. tarczę prawną, która stanowi realizację jednego z kamieni milowych w Krajowym Planie Odbudowy. Tarcza ma na celu uproszczenie procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców. Przewiduje zmianę ponad 40 ustaw.

- "Ta ustawa jest korzystna dla wszystkich – zarówno dla biznesu, jak i dla obywateli. Chcemy uprościć wiele procedur, wprowadzić możliwość załatwiania ich online. Dzięki temu oszczędzimy czas i pieniądze" – powiedział minister rozwoju i technologii Waldemar Buda. 

Deklarowanym celem ustawy z dnia 7 października 2022 r. o zmianie niektórych ustaw w celu uproszczenia procedur administracyjnych dla obywateli i przedsiębiorców jest zmniejszenie obciążeń regulacyjnych niekorzystnych z punktu widzenia funkcjonowania obywateli i prowadzenia działalności gospodarczej. Ustawa jest odpowiedzią na procesy tzw. inflacji prawa oraz systematycznej identyfikacji nadmiarowych procedur, które stanowią obciążenie dla uczestników obrotu. Dzięki rozwiązaniom prawnym przyjętym w ustawie ma nastąpić przede wszystkim przyspieszenie wydawania decyzji i usprawnienie postępowań administracyjnych, co będzie możliwe m.in. poprzez upowszechnienie postępowania uproszczonego i milczącego trybu załatwienia sprawy, elektronizację oraz zniesienie dwuinstancyjności w postępowaniach, których charakter na to pozwala. Ponadto ustawa ma upowszechnić stosowanie prostych formularzy urzędowych, składania wniosków on-line i ograniczenia liczby składanych wniosków.

Przepisy ustawy przewidują, że jej cel ma zostać osiągnięty poprzez nowelizację kilkudziesięciu ustaw, w tym m.in.: Kodeksu postępowania administracyjnego, ustawy o księgach wieczystych i hipotece, ustawy o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi, ustawy o fundacjach, ustawy o drogach publicznych, ustawy Prawo geodezyjne i kartograficzne, ustawy o obszarach morskich Rzeczypospolitej Polskiej i administracji morskiej, ustawy Prawo łowieckie, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o usługach hotelarskich oraz usługach pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, ustawy Prawo własności przemysłowej, ustawy o rzecznikach patentowych, ustawy Prawo lotnicze, ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, ustawy o ochronie przyrody i innych.

Celem zmian ustawy jest także realizacja założeń Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększenia Odporności w zakresie wyeliminowanie barier prawnych wpływających na klimat inwestycyjny, w szczególności przez:

1. wprowadzenie uproszczeń procedur administracyjnych i procedur milczącej zgody w procedurach m.in. związanych z zawodami marynarzy oraz handlem i dystrybucją napojów alkoholowych;
2. odstąpienie od procedury dwuinstancyjnej w procedurach związanych m.in. z zasobami geologicznymi i zawodową służbą wojskową;
3. cyfryzację sposobu załatwiania wniosków w procedurach administracyjnych, związanych np. ze składaniem przez organizatorów turystyki i przedsiębiorców deklaracji do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego oraz składaniem wniosków o przyznanie świadczeń socjalnych przez studentów, a także dotyczących postępowania geodezyjnego;
4. wprowadzenie innych racjonalizacji procedur administracyjnych (jak np. ograniczenie liczby dokumentów czy zmniejszenia formalności do spełnienia) w niektórych procedurach administracyjnych związanych m.in. z wprowadzeniem szeregu usprawnień w procesie planowania przestrzennego, w procesie budowlanym oraz w procesie scalania gruntów;
5. wydłużenie terminu realizacji obowiązków przedsiębiorców i osób fizycznych wobec administracji w niektórych przypadkach procedur administracyjnych.

Ograniczenie czasu poświęcanego dotychczas na czynności administracyjne ma pozwolić przedsiębiorcom na większe zaangażowanie w faktycznie prowadzoną działalność. Zmiany wpłyną również na obniżenie kosztów prowadzenia działalności gospodarczej.  

Tarcza prawna ma na celu zmniejszenie obciążeń regulacyjnych niekorzystnych z punktu widzenia funkcjonowania obywateli i prowadzenia działalności gospodarczej.

- "Projekt zawiera rozwiązania pozytywnie wpływające na rynek pracy. Rozwój przedsiębiorczości w wyniku ograniczenia obciążeń administracyjnych powinien przełożyć się na wzrost zatrudnienia" – wskazał minister Buda.

Najważniejsze rozwiązania tzw. tarczy prawnej

• Skorzystanie z uproszczonego postępowania lub milczącego trybu załatwienia sprawy m.in. w zakresie licencji połowowej, książeczki żeglarskiej, nadania uprawnień przewodnika górskiego i udzielenia prawa do wydawania świadectw dokumentujących potwierdzenie właściwości leczniczych naturalnych surowców. leczniczych i właściwości leczniczych klimatu.
• Szybsze uzyskanie ostatecznej decyzji m.in. w sprawach wpisu do rejestru rzeczoznawców w zakresie rodzajów artykułów rolno-spożywczych, zgody na przeklasyfikowanie geologicznych zasobów i nakazu dokonania obmiaru wyrobisk i przedłożenia operatu ewidencyjnego w innym terminie.
• Elektronizacja procedur i odbywania posiedzeń różnych organów lub gremiów online, w tym:
  • prowadzenie książki ewidencji pobytu na polowaniu indywidualnym wyłącznie w postaci elektronicznej,
  • możliwość składania wniosku o udzielenie zgody wodnoprawnej oraz wniosku o udzielenie przyrzeczenia wydania pozwolenia wodnoprawnego z wykorzystaniem wzorów wniosków,
  • wprowadzenie pełnej elektronizacji metod składania deklaracji do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego przez organizatorów turystyki i przedsiębiorców
  • możliwości składania m.in. wniosków o przyznanie świadczeń dla studentów oraz ich obsługi przez uczelnię za pomocą uczelnianego systemu obsługi studentów.
• Wprowadzenie wyraźnej podstawy prawnej do dokonywania waloryzacji wynagrodzeń wykonawców zamówień publicznych poprzez zmianę zawartych umów w zakresie wysokości wynagrodzenia, wprowadzania do nich nowych klauzul waloryzacyjnych lub modyfikację dotychczasowych (np. poprzez zmianę wysokości limitu waloryzacji).
• Inne usprawnienia postępowań i procedur np. ograniczenie liczby składanych egzemplarzy wniosku lub formy załączników do wniosków.

Zawarta w tarczy prawnej nowelizacja ustawy o systemie instytucji rozwoju umożliwi przygotowanie programu pomocowego dla przedsiębiorców z pogranicza polsko-białoruskiego, którzy ucierpieli w wyniku wprowadzonych ograniczeń na obszarze nadgranicznym.

Kiedy zmiany wejdą w życie?

Większość przepisów ustawy wchodzi w życie po upływie 14-dniowego vacatio legis, czyli w pierwszej połowie listopada. Niektóre przepisy wchodzą w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, inne m.in. z dniem 1 stycznia 2023 r. lub z dniem 1 stycznia 2024 r. Dłuższe – 3-miesięczne vacatio legis przewidziano w przypadkach, w których zajdzie konieczność udostępnienia odpowiednich narzędzi w związku z elektronizacją procedur.

A.J.
Zespół e-prawnik.pl