17.11.2008

A.J.
Zespół e-prawnik.pl

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej - zasady

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w UE

W Unii Europejskiej każdy może swobodnie podróżować, studiować, mieszkać i pracować. Jednak każde państwo ma swoje prawo i często krajowe przepisy znacznie różnią się od tych stanowionych u sąsiada. Od ponad trzydziestu lat istnieją nadrzędne zasady, które powodują, iż takie same prawa i obowiązki ma mieszkaniec UE, który przebywa ciągle w tym samym państwie, jak ten, który decyduje się na zmianę kraju zamieszkania.

Osoby zatrudnione lub pracujące na własny rachunek, pracownicy służby cywilnej, emeryci i renciści, studenci, turyści stają wobec rozmaitych kwestii i problemów związanych z zabezpieczeniem społecznym np.:

Kto płaci rachunek za leczenie w szpitalu w razie wypadku lub choroby podczas pobytu za granicą?
Co z uprawnieniami emerytalnymi pracownika, który przez kilka lat był zatrudniony w innym kraju?
Który kraj powinien wypłacać zasiłek dla bezrobotnych pracownikom transgranicznym?
Który kraj ma obowiązek wypłacać zasiłek rodzinny, jeśli dzieci mieszkają w innym kraju Wspólnoty?
W jakim języku należy składać wnioski o wypłatę świadczeń i jakich terminów należy przestrzegać?

Znana maksyma głosi: - "nieznajomość prawa szkodzi". Dlatego dobrze by każdy z nas wiedział, iż istnieje koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej. Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego są to reguły, które powodują, że osoby pracujące w kilku krajach kolejno lub równocześnie, unikają negatywnych następstw podejmowania zatrudnienia na terytoriach różnych państw, a tym samym podlegania różnym ustawodawstwom. Koordynacja jest więc gwarancją realizacji zasady swobodnego przepływu osób.

Reguły koordynacji mają wartość nadrzędną nad przepisami krajowymi. Dotyczą one tylko osób, które przemieszczają się w obrębie Wspólnoty. Nie obejmują natomiast tych, którzy całą karierę zawodową spędzili w jednym kraju.

Świadczenia, których dotyczy koordynacja to:

emerytury,
renty inwalidzkie,
renty rodzinne,
świadczenia z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych,
świadczenia rodzinne,
świadczenia macierzyńskie,
świadczenia chorobowe,
świadczenia dla osób bezrobotnych,
świadczenia medyczne
zasiłki pogrzebowe.

Adresy i telefony instytucji polskich oraz zagranicznych, pomocnych w realizacji wspólnotowej koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego, znajdują się na stronach internetowych Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej.

Zasady koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego obowiązujące w Unii Europejskiej

1. Co to jest koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w Unii Europejskiej i jakie daje korzyści?

Od 1 maja 2004 roku Polska jest pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Możemy swobodnie podróżować po terytorium Wspólnoty, osiedlać się, gdzie nam się spodoba, podejmować pracę, czy też studiować. Prawo do swobodnego przemieszczania się w obrębie Unii nie miałoby jednak w praktyce żadnego znaczenia, gdyby nie towarzyszyły jej dodatkowe gwarancje w dziedzinie zabezpieczenia społecznego. Gwarancje te stwarza właśnie koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego.

Przepisy o wspólnotowej koordynacji nie powstały po to, aby zastąpić różne krajowe systemy ubezpieczeń jednym wspólnym systemem europejskim. Każde państwo członkowskie zachowało prawo do decydowania o tym, kto jest objęty jego systemem ubezpieczeń, jakie składki trzeba do tego systemu wpłacić, jakie świadczenia będą z niego przyznawane i na jakich warunkach. Przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego zawierają reguły, dzięki którym osoby podejmujące pracę równocześnie lub kolejno w kilku państwach członkowskich, unikają negatywnych następstw podlegania systemom zabezpieczenia społecznego różnych państw. Zapewniają równe traktowanie każdego obywatela Unii i dają prawo do opieki lekarskiej, świadczeń chorobowych, rodzinnych, emerytur czy rent. Wskazują, w którym kraju osoba pracująca lub prowadząca działalność za granicą podlega ubezpieczeniom społecznym. Gwarantują, że świadczenia nabyte w jednym państwie, np. emerytura będą wypłacane, także jeśli osoba uprawniona przeniesie się do innego państwa.
Przepisy o koordynacji mają wartość nadrzędną nad przepisami krajowymi państw Unii Europejskiej. Dotyczą one tylko osób, które przemieszczają się w obrębie Unii. Nie obejmują natomiast tych, którzy całą karierę zawodową spędzili w jednym kraju.

Udostępnij:

Potrzebujesz porady prawnej?

Koordynacja bilateralna systemów zabezpieczenia społecznego

Na czym polega koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego? Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego to regulacje prawne, które uzupełniają prawo wewnętrzne danego państwa, chroniąc osoby wykonujące pracę za granicą przed utratą ochrony w zakresie (...)

Koordynacja systemów zabezpieczenia społecznego w umowach międzynarodowych

Koordynacja Systemów Zabezpieczenia Społecznego Osoby, które mieszkają i wykonują pracę w jednym państwie korzystają z ochrony w zakresie zabezpieczenia społecznego na podstawie wewnętrznych przepisów tego państwa. Przepisy te regulują prawa i obowiązki tych osób (...)

Świadczenia dla rodzin a Brexit

Koordynacja świadczeń rodzinnych i świadczenia wychowawczego po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej – jak to wygląda w praktyce? Co się zmienia po zakończeniu okresu przejściowego, który nastąpił 31 grudnia 2020 r.? ##baner## Jak to działa? Zgodnie z zapisami (...)

Kto zapłaci za leczenie za granicą?

Annette Keller, obywatelka Niemiec zamieszkała w Hiszpanii, przed podróżą do Niemiec, złożyła we właściwej instytucji hiszpańskiej (Insalud) wniosek o wydanie druku E-111 na okres jednego miesiąca. Przypomnijmy, że druk E-111 uprawniał ubezpieczonego, którego stan wymaga natychmiastowego (...)

Zmiany w świadczeniach rodzinnych

6 lipca br. wchodzi w życie ustawa z dnia 24 maja 2007 r. o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o podatku rolnym. Jakie zmiany przewidziano w definicjach? Za „osobę uczącą się” należy, zgodnie ze znowelizowanymi przepisami, uznawać osobę pełnoletnią (...)

Skład podatkowy - jak go otworzyć?

Skład podatkowy - czyli co? Skład podatkowy to miejsce określone w zezwoleniu, w którym wyroby akcyzowe są produkowane, magazynowane lub przeładowywane w procedurze zawieszenia poboru akcyzy. Skład podatkowy to także miejsce, do którego wymienione wyroby są wprowadzane bądź (...)

Pierwsza polska Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami

Uchwała w sprawie przyjęcia dokumentu Strategia na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami 2021-2030 Kompleksowy i obszerny dokument o charakterze strategicznym – Rada Ministrów przyjęła pierwszą polską Strategię na rzecz Osób z Niepełnosprawnościami. – "Strategia (...)

Wybory do Parlamentu Europejskiego – miejmy wpływ na naszą przyszłość!

Od 4 do 7 czerwca 2009 r. we wszystkich 27 państwach członkowskich Unii Europejskiej odbędą się wybory do Parlamentu Europejskiego. Zgodnie z traktatem z Nicei wybierać będziemy 736 posłów, z czego Polsce przypadnie 50 mandatów. Jednak ostatnie sondaże Eurobarometru wskazują na niewielkie (...)

Wystąpienie Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej a prawo do świadczeń opieki zdrowotnej i prawo do emerytury lub renty

31 stycznia 2020 r. był ostatnim dniem członkostwa Wielkiej Brytanii w Unii Europejskiej. Dowiedz się nt. konsekwencji uporządkowanego/umownego Brexitu z punktu widzenia dostępu do świadczeń opieki zdrowotnej - ubezpieczenia zdrowotnego, karty EKUZ, innych dokumentówpotwierdzające (...)

Polacy pracujący w UE będą mogli odliczyć od podatku składki na ubezpieczenie!

Trybunał Konstytucyjny rozpoznał wniosek Rzecznika Praw Obywatelskich dotyczący odliczenia składki na ubezpieczenie społeczne oraz zdrowotne od podatku z tytułu działalności wykonywanej poza granicami Polski. Zgodnie z ustawą o podatku dochodowym od osób fizycznych osoby, które zamieszkują (...)

Pomoc dla rodziny w UE

Każde państwo Wspólnoty proponuje pracownikom i osobom prowadzącym działalność gospodarczą, pomoc dla rodziny, jeśli oni znajdą się w kryzysowej sytuacji. Dzięki zasadom koordynacji twoja rodzina otrzyma pomoc bez względu na to, w jakim kraju UE ty przebywasz, a w jakim (...)

ZUS w sprawach międzynarodowych - elektronicznie ponad granicami

Zakład Ubezpieczeń Społecznych, jako jedna z pierwszych instytucji w Europie, wdrożył europejski system elektronicznej wymiany danych EESSI. Dzięki temu, sprawy międzynarodowe realizowane przez ZUS we współpracy z zagranicznymi instytucjami ubezpieczeniowymi państw członkowskich Unii (...)

Dla kogo świadczenia rodzinne?

Przyznanie prawa do zasiłku rodzinnego uzależnione jest m.in. od spełnienia kryterium dochodowego. Jakie jeszcze świadczenia rodzinne i na jakich zasadach można otrzymać? Jakie świadczenia rodzinne można otrzymać? Świadczeniami rodzinnymi są: zasiłek rodzinny oraz (...)

Zasiłek dla bezrobotnych z innego kraju Unii

G. De Cuyper, obywatel belgijski, był w Belgii pracownikiem najemnym, któremu w 1997 r. przyznano prawo do zasiłku dla bezrobotnych. W 1998 r. uzyskał zwolnienie z obowiązku poddawania się kontroli obejmującego bezrobotnych. W 1999 r. złożył oświadczenie, że rzeczywiste miejsce zamieszkania (...)

Emerytury dla obywateli Ukrainy?

Trzeba spełnić miejscowe warunki nabycia emerytury ZUS wyjaśnił kwestię emerytur dla obywateli Ukrainy w oparciu o umowę Polska-Ukraina. Umowa między Polską a Ukrainą o zabezpieczeniu społecznym z 18 maja 2012 r. stanowi o tym, że osoba, która pracowała i podlegała ubezpieczeniom (...)

Kto jest pracodawcą kierowców pojazdów ciężarowych zatrudnionych w międzynarodowym transporcie drogowym?

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 16 lipca 2020 r. wydał wyrok w sprawie C-610/18 - AFMB i in. przeciwko Raad van bestuur van de Sociale verzekeringsbank dotyczący zabezpieczenia społecznego pracowników migrujących. Wynika z niego, iż pracodawcą kierowców pojazdów (...)

Przyszłość polityki regionalnej

Parlament Europejski przyjął sprawozdania, w których posłowie zawarli uwagi na temat postępów w dziedzinie spójności gospodarczej i społecznej oraz przyszłości polityki regionalnej. Stanowisko, które przyjął Parlament stanowi odpowiedź na zieloną księgę i sprawozdanie z postępów w (...)

Polska reforma emerytalna - czy mocno opiera się na trzech filarach?

Rozmowa z Zofią Czepulis-Rutkowską, dyrektorem Departamentu Współpracy Międzynarodowej Zakładu Ubezpieczeń Społecznych:Przyjęło się uważać, że polska reforma emerytalna wzorowana była na modelu chilijskim. Jak było naprawdę?Reforma systemu emerytalnego w Chile była pionierska i jednocześnie (...)

Wejście w życie umowy o zabezpieczeniu społecznym z USA

Jakie nowe przepisy dotyczą zabezpieczenia społecznego?Z dniem 1 marca 2009 roku wchodzą w życie:Umowa o zabezpieczeniu społecznym między Rzecząpospolitą Polską a Stanami Zjednoczonymi Ameryki, podpisana w Warszawie dnia 2 kwietnia 2008 roku;Porozumienie w sprawie stosowania Umowy o zabezpieczeniu (...)

Świadczenia rodzinne także na dzieci zamieszkałe w innym kraju

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej 7 lutego 2019 r. wydał wyrok w sprawie C-322/17 - Eugen Bogatu przeciwko Minister for Social Protection. Wynika z niego, że w świetle prawa Unii wykonywanie przez daną osobę pracy najemnej w państwie członkowskim nie jest konieczne, by osoba ta mogła (...)

Jak dobrowolnie ubezpieczyć się zdrowotnie?

Kto może ubezpieczyć się dobrowolnie? Jeśli mieszkasz w Polsce i chcesz się leczyć w ramach powszechnego sytemu ochrony zdrowia - możesz dobrowolnie ubezpieczyć siebie i członków twojej rodziny – pod warunkiem, że nie jesteś: objęty obowiązkowym ubezpieczeniem, członkiem (...)

Zapytaj prawnika:

Dodaj załącznik

Oświadczenia i zgody RODO:

*Akceptuje regulamin serwisu e-prawnik.pl i politykę prywatności.

*Wyrażam zgodę na otrzymywanie od legalsupport sp. z o.o. drogą elektroniczną na wskazany przeze mnie adres e-mail informacji handlowej w rozumieniu art. 10 ust. 1 ustawy z dnia 18 lipca 2002 roku o świadczeniu usług drogą elektroniczną

*Wyrażam zgodę na przetwarzanie szczególnych kategorii danych osobowych wskazanych w art. 9 ust.1 RODO, w celu wyceny i realizacji usługi

Wyrażam zgodę na przetwarzanie danych osobowych przez administratora Legalsupport sp. z o.o. w celach marketingowych

Wyrażam zgodę na kontakt telefoniczny lub smsowy przez Legalsupport sp. z o.o. w celu przekazania informacji dotyczących złożonego zamówienia

PORADY PRAWNIKA

Praca w firmie nie mającej w Polsce siedziby

Firma z siedzibą na Cyprze a w Polsce tylko z rejestracją VAT (bez siedziby, biura, adresu w Polsce) chce zatrudnić na terenie Polski osobę na umowę zlecenie do wypełniania formularzy do urzędów. W jaki sposób rozliczana będzie ta osoba wobec ZUS? Czy zastosowanie mogą mieć polskie przepisy (...)

Wyjazd za granicę a zasiłek rodzinny

W dniu 11.09.2006 r do Ośrodka Pomocy Społecznej wpłynął wniosek o przyznanie zasiłku rodzinnego na dwójkę dzieci. Po rozpatrzeniu wniosku w dniu 18.09.06 OPS wydał decyzję przyznającą zasiłek rodzinny do sierpnia tego roku (po 64,00 na dziecko). W dniu 18 lipca 2007 r mąż wnioskodawczyni (...)

Pracownik jako płatnik składek na FGŚP

Osoba zatrudniona przez firmę zagraniczną przejęła funkcję płatnika składek. Zatem odprowadza składki ZUS za zagranicznego pracodawcę. Czy pracodawca zagraniczny zobowiązany jest opłacać składki na FGŚP, które oczywiście do ZUS pzrekazuje pracownik, który rozlicza za pracodawcę całość (...)

Kontrola UOKiK

Na jakiej podstawie inspektor UOKiK może przeprowadzić kontrolę w prywatnej firmie (np. przedsiębiorstwo taksówkowe)? Jakich dokumentów i informacji może żądać? Jakim dokumentem powinien się okazać? Jakie są prawa kontrolowanego? Zgodnie z przepisami ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów, (...)

Świadectwa pracy umów na czas określony

Pracownik był zatrudniony w jednej firmie przez 7 lat na podstawie trzech kolejnych umów o pracę na czas określony, przy czym istniała ciągłość zatrudnienia (jedna umowa kończyła się i zaczynała kolejna). Ostatnia umowa została rozwiązana przez zakład pracy z powodu likwidacji stanowiska (...)

Ubezpieczenie KRUS a urodzenie dziecka

Moja żona prowadzi gospodarstwo rolne i jest ubezpieczona w KRUS, obecnie jest w ciąży. Czy w ogóle przysługują jej jakieś urlopy i zwolnienia z pracy z tytułu urodzenia dziecka lub jakich ewentualnie świadczeń można oczekiwać od KRUS? Ubezpieczenie społeczne rolników obejmuje rolników (...)

Zmiana warunków pracy a czasowe powierzenie

Aktualnie jestem na dłuższym zwolnieniu lekarskim po operacji. Do pracy wracam 1-ego marca. Wiem, że po moim powrocie, przełożony chce mnie przenieść na inne, mniej korzystne dla mnie stanowisko. Ponieważ wiąże się to ze zmianą warunków pracy (nowy i w dużym stopniu nieznany mi zakres obowiązków, (...)

Zakres obowiązków pracownika.

Pracuję w firmie energetycznej na stanowisku Kierownika Zmiany Ruchowej. Moim bezpośrednim przełożonym jest Kierownik Wydziału Ruchu. Mój zakres obowiązków jest ściśle określony Umową o Pracę. Nie ma w nim zapisu niegdyś stosowanego o wykonywaniu dodatkowo bieżących zadań poleconych (...)

Zmiana rozkładu czasu pracy pracownika

Lekarz był zatrudniony w publicznym ZOZ na oddziale i w poradni, której był kierownikiem. Złożył u pracodawcy pismo z prośbą o przeniesienie z oddziału do poradni. Dyrektor przychylił się do jego wniosku i zgodnie z wolą pracownika zatrudnił go w poradni na 0,7 etatu (27 godzin tygodniowo). (...)

Ustalenie kapitału początkowego

Jestem członkiem zakonu. Jestem odpowiedzialnym za ubezpieczenia wszystkich członków naszego zakonu od wejścia reformy ubezpieczeniowej. Mam duże wątpliwości prawne co do ustanowionej formy realizacji kapitału początkowego i jego obsługi przez urzędników ZUS. Wiem, że reforma ubezpieczeń (...)

Jak założyć w Polsce kasyno? Czy obywatel Niemiec może to zrobić?

Czy obywatel Niemiec może otworzyć własny biznes w Polsce? Konkretnie chodzi o kasyno. Prośba o jak najwięcej informacji na ten temat. Niniejsza opinia prawna zawiera analizę sytuacji oraz wskazanie odpowiedzi na zadane pytania w oparciu o przepisy ustawy 2 lipca 2004 roku o swobodzie działalności (...)

Kolejność zaspokajania roszczeń z obligacji

Chcę zapytać o kolejność zaspokajania roszczeń z obligacji niezabezpieczonych hipotecznie w przypadku upadłości emitenta. Chciałem się dowiedzieć w której kolejności (grupie) takie roszczenie się znajduje? Czy obligacje są inaczej traktowane niż inne należności gospodarcze np. za dostawę? (...)

Zabezpieczenie spłaty jednego ze współwłaścicieli przy przyznaniu całości mieszkania innemu współwłaścicielowi a hipoteka przymusowa

Czy można zabezpieczyć spłatę jednego ze współwłaścicieli w przypadku przyznania całości mieszkania jednemu z nich przez sąd? Należy uznać, że zabezpieczenie w formie hipoteki przymusowej możliwe jest już w samym orzeczeniu o podziale majątku bez oddzielnego wniosku. Warto jednak mieć (...)

Sądowa egzekucja ZUS i US z nieruchomości

W planie podziału z egzekucji z nieruchomości nic nie otrzymałem, ponieważ pierwszeństwo uzyskał ZUS i KRUS. ZUS jako wierzyciel egzekwujący, a KRUS biorący udział w planie podziału. Nie przedstawili oni jednak sądowi tytułów wykonawczych, tylko administracyjne. Czy ZUS i KRUS nie powinien (...)

Konsekwencje niepłacenia składek ZUS

Prowadzę jednoosobową działalność, jednakże nie płacę składek ZUS. Jakie konsekwencje ze strony ZUS mogą mi grozić? Jak wynika z art. 6 ust. 1 pkt 5 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, podlega Pan obowiązkowemu ubezpieczeniu społecznemu. Zgodnie bowiem, ze wskazanym przepisem, obowiązkowo (...)