Nieprawidłowości w zapytaniu o cenę
Pytanie:
"Zarząd SM przeprowadził przetarg na roboty termomodernizacyjne (wg mojego szacunku warte kilka milionów, rokrocznie SM stara się o zwrot tzw. premii termomodernizacyjnych). W przetargu nie było żadnej specyfikacji - szacunkowej kwoty robót, terminu wykonania robot, lokalizacji robót itp. Ogłoszenie o przetargu zawierało tylko informacje nt. stawek za termomodernizację, listę referencyjną i zaświadczenie o niezaleganiu z opłatami w US i ZUS. Czy taka procedura zamówienia robót może być uznana jako przetarg (bardziej zapytanie o cenę)? Wg przeprowadzonej procedury roboty objęte takim przetargiem mogą trwać latami i dotyczyć wszystkich zasobów SM. Czy taki przetarg można podważyć? W przetargu zostały wybrane dwie firmy, które nie przedstawiły referencji. Tłumaczono to faktem, że firmy te wykonywały już podobne usługi na rzecz SM. Odrzucono ofertę firm, które przedstawiły wiarygodne referencje i podobne stawki. Ogłoszenie o przetargu stawiało wymóg listy referencyjnej. Czy sposób postępowania w przetargu można uznać za rażące nierówne traktowanie podmiotów biorących w nim udział? Czy takie postępowanie stanowić może podstawę do anulowania przetargu. Dodatkowo w ogłoszeniu o przetargu nie dopełniono obowiązku podania przypuszczalnego terminu zakończenia robót. Warunek ten jest podany w regulaminie RN o trybie przetargów i sposobie ich ogłaszania w mediach. Czy ten fakt może stanowić o odrzuceniu przetargu przez RN. Na koniec jakim procedurom kontrolnym podlegać mogą przetargi organizowane w Spółdzielniach Mieszkaniowych. Do kogo można się zgłosić w przypadku stwierdzenia rażących naruszeń w procedurach i samych przetargach organizowanych przez SM. Nie mam na myśli tutaj organów SM takich jak RN, ZPCZ."
Odpowiedź prawnika: Nieprawidłowości w zapytaniu o cenę
Przetarg w rozumieniu przepisów ustawy o zamówieniach publicznych musi spełniać wymagania stawiane przepisami tej właśnie ustawy. Sama ustawa przewiduje kilka trybów, w jakich możliwe jest przeprowadzenie przetargu z zamówień publicznych. Są to:
-
przetarg nieograniczony,
-
przetarg ograniczony,
-
negocjacje z ogłoszeniem,
-
negocjacje bez ogłoszenia,
-
zamówienie z wolnej ręki,
-
zapytanie o cenę,
-
aukcja elektroniczna.
W samym pytaniu sugeruje Pan, iż w tym wypadku miał zostać zastosowany tryb zapytanie o cenę. Odpowiedź zatem opierać się będzie na takim właśnie założeniu. I tak, zgodnie z artykułem 69 ustawy o zamówieniach publicznych „Zapytanie o cenę to tryb udzielenia zamówienia, w którym zamawiający kieruje pytanie o cenę do wybranych przez siebie wykonawców i zaprasza ich do składania ofert”.
Tryb ten jest najprostszym, konkurencyjnym trybem udzielania zamówień publicznych. Jego zaletą jest szybkość i stosunkowo niewielkie koszty. Dlatego stosuje się go do zamówień standardowych o mniejszej wartości. W trybie tym zamawiający kieruje pytanie o cenę dostaw rzeczy lub usług do takiej liczby wykonawców, która jest w stanie zapewnić:
a) wybór najkorzystniejszej oferty,
b) konkurencję,
c) sprawny przebieg postępowania.
W trybie zapytania o cenę nie jest możliwe udzielenie zamówienia publicznego na roboty budowlane. Nie sposób ocenić, czy zastosowanie tego trybu w opisanym stanie faktycznym w ogóle mogło mieć miejsce. Możliwość jego zastosowania uzależniona jest bowiem od spełnienia kilku warunków, w tym warunku, o którym mowa w artykule 70 ustawy o zamówieniach publicznych. Zgodnie z jego treścią: „Zamawiający może udzielić zamówienia w trybie zapytania o cenę, jeżeli przedmiotem zamówienia są dostawy lub usługi powszechnie dostępne o ustalonych standardach jakościowych, a wartość zamówienia nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 60 000 euro”.
Zamawiający wszczyna postępowanie w trybie zapytania o cenę, zapraszając do składania ofert taką liczbę wykonawców świadczących w ramach prowadzonej przez nich działalności dostawy lub usługi będące przedmiotem zamówienia, która zapewnia konkurencję oraz wybór najkorzystniejszej oferty, nie mniej niż 5. Wraz z zaproszeniem do składania ofert zamawiający przesyła specyfikację istotnych warunków zamówienia. Każdy z wykonawców może zaproponować tylko jedną cenę i nie może jej zmienić. Nie prowadzi się negocjacji w sprawie ceny, a Zamawiający udziela zamówienia wykonawcy, który zaoferował najniższą cenę.
Sama ustawa o zamówieniach publicznych zawiera przepisy dotyczące odpowiedzialności za naruszenia przepisów ustawy. Tak więc zgodnie z artykułem 200 ustawy o zamówieniach publicznych Zamawiający, który:
-
udziela zamówienia:
a) z naruszeniem przepisów ustawy określających przesłanki stosowania poszczególnych trybów udzielenia zamówienia,
b) bez wymaganego ogłoszenia, -
unieważnia postępowanie o udzielenie zamówienia z naruszeniem przepisów ustawy określających przesłanki unieważnienia,
-
dokonuje czynności przewidzianych w ustawie bez wymaganej zgody Prezesa Urzędu,
-
dokonuje zmian w zawartej umowie z naruszeniem przepisów ustawy
- podlega karze pieniężnej.
Wysokość tej kary pieniężnej ustala się w zależności od wartości zamówienia. Jeżeli wartość zamówienia:
-
nie przekracza wyrażonej w złotych równowartości kwoty 60 000 euro - kara pieniężna wynosi 3 000 złotych,
-
przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 60 000 euro, a nie przekracza 5 000 000 euro dla dostaw lub usług oraz 10 000 000 euro dla robót budowlanych - kara pieniężna wynosi 30 000 złotych,
-
przekracza wyrażoną w złotych równowartość kwoty 5 000 000 euro dla dostaw lub usług oraz 10 000 000 euro dla robót budowlanych - kara pieniężna wynosi 150 000 złotych.
Karę pieniężną nakłada Prezes Urzędu w drodze decyzji administracyjnej. Decyzji o nałożeniu kary pieniężnej nie można nadać klauzuli natychmiastowej wykonalności. Kary pieniężne podlegają ściągnięciu w trybie przepisów o postępowaniu egzekucyjnym w administracji w zakresie egzekucji obowiązków o charakterze pieniężnym.
Kontrola takich procedur nie powinna i nie może odbywać się w gronie organów Zamawiającego (tu spółdzielni mieszkaniowej). Ustawa o zamówieniach publicznych daje do dyspozycji stosowane instrumenty. Oprócz wyżej wspomnianej kontroli prowadzonej przez Prezesa Urzędu Zamówień Publicznych, ustawa przewiduje także środki ochrony prawnej, które przysługują wykonawcom i uczestnikom konkursu, a także innym osobom, jeżeli ich interes prawny w uzyskaniu zamówienia doznał lub może doznać uszczerbku w wyniku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy. Przed upływem terminu do składania ofert w przypadku naruszenia przez zamawiającego przepisów ustawy środki ochrony prawnej przysługują również organizacjom zrzeszającym wykonawców wpisanym na listę organizacji uprawnionych do wnoszenia środków ochrony prawnej, prowadzoną przez Prezesa Urzędu.