17.7.2007

Zespół
e-prawnik.pl

Jeśli Twój kontrahent okazał się być nierzetelny możesz ustrzec innych na przyszłość – możesz skorzystać z usług biura informacji gospodarczej (dalej: biuro), zajmującego się udostępnianiem takich właśnie informacji. Udostępnianie informacji gospodarczej polega na przekazywaniu przez przedsiębiorcę informacji gospodarczych do biura oraz ujawnianie tych informacji przez to biuro.

Przekazywanie informacji do biura

Chcąc korzystać z usług świadczonych przez biuro, przedsiębiorca musi w pierwszej kolejności zawrzeć z biurem stosowną umowę.

Informacje przekazywane do biura mogą dotyczyć zarówno konsumenta, jak i jakiegokolwiek innego przedsiębiorcy. W stosunku do tych podmiotów ustawa różnicuje przesłanki przekazania informacji gospodarczej do biura.

Konsumenci

Konsumentem wedle tej ustawy jest osoba fizyczna, która zawiera umowę z przedsiębiorcą w celu bezpośrednio niezwiązanym z działalnością gospodarczą, członka wspólnoty mieszkaniowej oraz członka spółdzielni mieszkaniowej posiadającego prawo do lokalu w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych.

Tylko określone podmioty mogą przekazywać do biura informację o konsumentach. Są to:

1. banki;
2. oddziały banków zagranicznych;
3. zakłady ubezpieczeń;
4. pośrednicy ubezpieczeniowi;
5. główne oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń;
6. spółdzielcze kasy oszczędnościowo-kredytowe;
7. świadczący usługi leasingu;
8. świadczący usługi factoringu lub forfaitingu;
9. operatorzy lub podmioty udostępniające usługi telekomunikacyjne;
10. świadczący usługi dostawy energii elektrycznej, ciepła, paliw gazowych, wody, odprowadzania nieczystości lub wywozu śmieci;
11. zawierający w imieniu i na rzecz banków umowy kredytu ratalnego lub kredytu odnawialnego połączonego z kartą kredytową (instytucje pośrednictwa kredytowego);
12. wykonujący działalność w zakresie udzielania pożyczek pieniężnych, działający w formie spółek handlowych;
13. wydawcy elektronicznych instrumentów płatniczych;
14. Wojskowa Agencja Mieszkaniowa;
15. spółdzielnie mieszkaniowe;
16. wspólnoty mieszkaniowe;
17. wynajmujący lokale;
18. świadczący usługi przewozu osób w regularnej komunikacji publicznej;
19. domy maklerskie;
20. towarowe domy maklerskie;
21. zagraniczne osoby prawne wykonujące na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej działalność maklerską w formie oddziału;
22. operatorzy telewizji kablowej i satelitarnej.

Podmioty te mogą przekazać do biura informacje, jeśli spełnione są łącznie poniższe przesłanki:

• zobowiązanie albo zobowiązania wobec tego przedsiębiorcy powstały z tytułu umowy o kredyt konsumencki lub umowy o przewóz osoby w regularnej komunikacji publicznej;  
• łączna kwota zobowiązań konsumenta wobec przedsiębiorcy wynosi co najmniej 200 złotych;  
• świadczenie albo świadczenia są wymagalne od co najmniej 60 dni;  
• upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez przedsiębiorcę listem poleconym, na adres do korespondencji wskazany przez konsumenta, a jeżeli konsument nie wskazał takiego adresu - na adres miejsca zameldowania konsumenta na pobyt stały lub czasowy, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.

Jakie informacje może o w przypadku zobowiązania konsumenckiego może przekazać przedsiębiorca?

Przedsiębiorca może podać następujące informacje do biura:

1. o wierzycielu:

• imiona i nazwisko,  
• obywatelstwo,  
• adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub czasowy,  
• numer PESEL,  
• seria i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość,  
• data urodzenia 

oraz w przypadku osoby fizycznej będącej przedsiębiorcą:  

• oznaczenie,  
• siedziba i adres,  
• numer identyfikacji podatkowej,  
• numer REGON,  
• numer, pod którym podmiot wpisany jest do właściwego rejestru, wraz z oznaczeniem sądu rejestrowego,  
• imiona i nazwiska pełnomocników, o ile są ustanowieni,  
• główny przedmiot działalności gospodarczej;  

3. O zobowiązaniu:

• tytuł prawny,
• kwota i waluta,
• kwota zaległości,
• termin powstania zaległości,
• stan postępowań dotyczących zobowiązania, w tym informacja o orzeczeniach sądowych,
• informacja o kwestionowaniu przez dłużnika istnienia całości lub części zobowiązania,
• data wysłania wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura,
• inne informacje - przekazane w trybie i na zasadach określonych w art. 10;

W przypadku gdyby zgłoszenie do biura informacji dotyczących konsumenta nastąpiło na wniosek podmiotu który nie może takiego zgłoszenia dokonać lub też na nie były spełnione przesłanki albo udzielono informacji szerszej niż jest to dopuszczalne wówczas biuro nie powinno przyjąć zgłoszenia.

Przedsiębiorcy

Przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o informacji gospodarczej przedsiębiorca w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 19 listopada 1999 r. - Prawo działalności gospodarczej, spółdzielcza kasa oszczędnościowo-kredytowa, wspólnota mieszkaniowa oraz spółdzielnia mieszkaniowa w zakresie zaspokajania potrzeb mieszkaniowych jej członków, a także Wojskowa Agencja Mieszkaniowa w zakresie administrowania nieruchomościami.

Informację gospodarczą o zobowiązaniach przedsiębiorcy może podać każdy inny przedsiębiorca. Informacje można przekazać do biura, gdy są spełnione łącznie poniższe przesłanki:

• zobowiązanie albo zobowiązania powstały wobec przedsiębiorcy przekazującego informację gospodarczą z tytułu umowy związanej z wykonywaniem działalności gospodarczej przez obydwu przedsiębiorców;  
• łączna kwota zobowiązań wobec przedsiębiorcy wynosi co najmniej 500 złotych;  
• świadczenie albo świadczenia są wymagalne od co najmniej 60 dni;  
• upłynął co najmniej miesiąc od wysłania przez przedsiębiorcę przekazującego dane będącego wierzycielem, listem poleconym, na adres do korespondencji wskazany przez dłużnika, a jeżeli dłużnik nie wskazał takiego adresu - na adres siedziby dłużnika, wezwania do zapłaty, zawierającego ostrzeżenie o zamiarze przekazania danych do biura, z podaniem firmy i adresu siedziby tego biura.

Zakres informacji przekazywanych do biura:

1. o wierzycielu :

2. o dłużniku – taki sam zakres jak powyżej;

3. o wspólnikach dłużnika będącego spółką handlową, z których każdy posiada co najmniej 10% kapitału zakładowego tej spółki – tak zakres jak przy wierzycielu, zależnie od tego czy wspólnikiem jest osobą fizyczną czy prawną czy jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej;

4. o wspólnikach dłużnika będącego spółką osobową:

• imiona i nazwisko,  
• obywatelstwo,  
• adres miejsca zameldowania na pobyt stały lub czasowy,  
• numer PESEL,  
• seria i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość,  
• data urodzenia 

oraz w przypadku osoby fizycznej będącej przedsiębiorcą:  

• oznaczenie,  
• siedziba i adres,  
• numer identyfikacji podatkowej,  
• numer REGON,  
• numer, pod którym podmiot wpisany jest do właściwego rejestru, wraz z oznaczeniem sądu rejestrowego,  
• imiona i nazwiska pełnomocników, o ile są ustanowieni,  
• główny przedmiot działalności gospodarczej;  

5. o akcjonariuszu dłużnika będącego jednoosobową spółką akcyjną – zakres informacji tj. w przypadku wierzyciela w zależności od tego czy akcjonariusz jest osobą fizyczną czy prawną czy jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej;

6. o zobowiązaniu – taki sam zakres jak przy zobowiązaniu konsumenta.

Biuro nie powinno przyjąć informacji gospodarczej jeśli nie zostały spełnione ww. przesłanki lub zakres informacji udzielonej jest szerszy.

Informacje o podrobionym dokumencie

Przedsiębiorca może w każdym czasie przekazać do biura informację gospodarczą dotyczącą posłużenia się wobec niego podrobionym lub cudzym dokumentem, a w szczególności dokumentem potwierdzającym tożsamość lub zaświadczeniem o zatrudnieniu bądź zarobkach.

Przedsiębiorca może przekazać następujące informacje:

1. o sobie – w takim zakresie jak może to zrobić wierzyciel

2. o dokumencie:

• nazwa dokumentu,  
• seria i numer dokumentu,  
• data wystawienia dokumentu,  
• oznaczenie, siedziba i adres podmiotu wskazanego w dokumencie jako jego wystawca,  
• imiona i nazwisko osoby, której dokument dotyczy,  
• okoliczności posłużenia się dokumentem,  
• wskazanie osoby lub organu, który stwierdził, że dokument jest podrobiony lub cudzy.

Informacja pozytywna

Konsument, jak i przedsiębiorca może żądać udostępnienia przez biuro tzw. informacji pozytywnej, a więc informacji o wywiązywaniu się przez umów o kredyt konsumencki i z umów związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej. Żądania takie można kierować jedynie do podmiotów określonych w art. 7 ust. 1 ustawy a więc do podmiotów, które mogą przekazywać informacje dotyczące konsumenta (wymienione powyżej).

Przedsiębiorca, do którego skierowano żądanie, ma obowiązek przekazać informację do biura w ciągu 7 dni, jeżeli:

• związany jest ze wskazanym w żądaniu biurem umową;  
• od chwili spełnienia przez żądającego świadczenia z tytułu zobowiązania pieniężnego wobec tego przedsiębiorcy upłynęło nie więcej niż 12 miesięcy lub świadczenie z tytułu zobowiązania jest nadal spełniane.

Informacja pozytywna obejmuje następujące rodzaje informacji:

1. o podmiocie przekazującym: oznaczenie, siedziba i adres, numer identyfikacji podatkowej i numer REGON

2. o żądającym:

• jeśli jest osobą prawną jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej: oznaczenie, siedziba i adres, numer identyfikacji podatkowej i numer REGON,
• jeśli jest osoba fizyczna niebędąca przedsiębiorcą: imię i nazwisko, numer PESEL, seria i numer dowodu osobistego lub innego dokumentu potwierdzającego tożsamość,
• jeśli jest osobą fizyczną będąca przedsiębiorcą: numer PESEL, oznaczenie, siedzibę i adres, numer identyfikacji podatkowej.

3. o kwocie i walucie zobowiązania, a jeżeli przedmiotem zobowiązania są powtarzające się świadczenia pieniężne - łącznej kwocie i walucie świadczeń pieniężnych spełnianych w okresie ostatnich 5 lat przed dniem przekazania informacji gospodarczych;  

4. o kwocie i walucie świadczeń pieniężnych, które w okresie ostatnich 5 lat przed dniem przekazania informacji gospodarczych zostały spełnione z opóźnieniem wynoszącym nie więcej niż 14 dni.

Jak dane są aktualizowane?

Na żądanie przedsiębiorcy, który przekazał informacje gospodarcze do biura, biuro niezwłocznie, nie później niż w terminie 7 dni, dokonuje aktualizacji tych informacji lub je usuwa. Biuro usuwa natomiast z własnej inicjatywy informacje gospodarcze:

• otrzymane od przedsiębiorcy, z którym umowa o udostępnianie informacji wygasła;  
• dotyczące posłużenia się podrobionym lub cudzym dokumentem - po upływie 10 lat od końca roku, w którym biuro otrzymało te informacje;  
• przed zaprzestaniem wykonywania działalności gospodarczej, informując o tym przedsiębiorców związanych z biurem umową;  
• po upływie 3 lat od ich ostatniej aktualizacji, nie później jednak niż po upływie 10 lat od ich otrzymania;  
• na podstawie uzasadnionej informacji o nieistnieniu zobowiązania;  
• na podstawie uzasadnionej informacji o wygaśnięciu lub odroczeniu wykonania zobowiązania, jeżeli dane dotyczą konsumenta;  
• otrzymane od przedsiębiorcy, który po ich przekazaniu do biura został wykreślony z właściwego rejestru.  

Jak informacje są ujawniane przez biura informacji gospodarczej?

Ujawnianie informacji następuje w drodze teletransmisji na wniosek każdej osoby (złożony również w drodze teletransmisji) – regulamin może jednak dopuszczać także inne formy ujawniania. Zasadniczo biuro powinno ujawnić wszystkie dane, które posiada, a które są objęte wnioskiem. W przypadku ujawniania informacji gospodarczych o konsumencie biuro może również ujawnić informacje gospodarcze o zadłużeniu powstałym w związku z wykonywaną przez niego działalnością gospodarczą.

Jeśli przedsiębiorca chce uzyskać informację gospodarczą o konsumencie z biura, z którym ma podpisaną umowę, musi uzyskać upoważnienie od tego konsumenta. Przedsiębiorca może wystąpić o taką informację jedynie w okresie 30 dni o dnia udzielenia upoważnienia. Odmowa udzielenia upoważnienia (jak również nieprzychylne dla niego informacje z biura) mogą stanowić podstawę do odmowy zawarcia umowy o kredy konsumencki lub do zawarcia takiej umowy na mniej korzystnych dla konsumenta warunkach.

W razie otrzymania informacji z biura, podmiot, który je uzyskał ma obowiązek usunąć je w terminie 90 dni od dnia ich otrzymania (dotyczy to również biura, które otrzymało informacje z innego biura). Jeśli informacje dotyczą konsumenta, nie można ich ujawnić innym osobom (nie dotyczy to ujawnienia przez biuro, zgodnie z ustawą informacji uzyskanych od innego biura)

Pamiętaj:

• Udostępnianie informacji gospodarczej o kontrahencie może odbywać się jedynie za pośrednictwem biura informacji gospodarczej. Takie biuro jest podmiotem prywatnym świadczącym usługi w zakresie udzielania informacji gospodarczych. Biuro takie działa w formie spółki akcyjnej.
• Informacja gospodarcza powinna być aktualizowana. Jeśli zobowiązanie wygasło, zostało zaspokojone lub odroczone lub stwierdzono jego unieważnienie, albo jeśli przedsiębiorca powziął wiadomość o przez osobę utraconego dokumentu, wówczas powinien niezwłocznie, jednak nie później niż w terminie 14 dni zażądać usunięcia informacji przez biuro. Brak takiego żądania jest karalny.
• Karalne jest również przekazanie do biura informacji nieprawdziwych, jak też brak usunięcia informacji w terminie 90 dni lub ujawnieni informacji osobie trzeciej.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 14 lutego 2003 r. o udostępnianiu informacji gospodarczych (Dz. U. 2003, nr 50, poz.424)