Rozdział IV - Maszyny i inne urządzenia techniczne

Kodeks pracy

Artykuły 215-219
Art. 215
Pracodawca jest obowiązany zapewnić, aby stosowane maszyny i inne urządzenia techniczne:
1) zapewniały bezpieczne i higieniczne warunki pracy, w szczególności zabezpieczały pracownika przed urazami, działaniem niebezpiecznych substancji chemicznych, porażeniem prądem elektrycznym, nadmiernym hałasem, działaniem drgań mechanicznych i promieniowania oraz szkodliwym i niebezpiecznym działaniem innych czynników środowiska pracy;
2) uwzględniały zasady ergonomii.

Komentarz

Artykuł 215 nakłada na pracodawcę fundamentalny obowiązek zapewnienia bezpiecznych maszyn i urządzeń technicznych. Przepis ten wymaga, aby stosowane w zakładzie pracy urządzenia zabezpieczały pracowników przed szeregiem zagrożeń - od urazów mechanicznych, przez substancje chemiczne, po czynniki fizyczne jak hałas czy promieniowanie. Dodatkowo maszyny muszą być ergonomiczne, co ma zapobiegać przeciążeniom i schorzeniom układu mięśniowo-szkieletowego.

Art. 216

§ 1

Pracodawca wyposaża w odpowiednie zabezpieczenia maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań określonych w art. 215.

§ 2

W przypadku gdy konstrukcja zabezpieczenia jest uzależniona od warunków lokalnych, wyposażenie maszyny lub innego urządzenia technicznego w odpowiednie zabezpieczenia należy do obowiązków pracodawcy.

Komentarz

Artykuł 216 reguluje sytuację, gdy maszyny lub urządzenia nie spełniają wymogów bezpieczeństwa z art. 215. W takim przypadku pracodawca ma obowiązek wyposażyć je w dodatkowe zabezpieczenia. Paragraf 2 szczególnie podkreśla odpowiedzialność pracodawcy za wykonanie zabezpieczeń dostosowanych do konkretnych warunków lokalnych w zakładzie pracy, których producent maszyny nie mógł przewidzieć.

Art. 217
Niedopuszczalne jest wyposażanie stanowisk pracy w maszyny i inne urządzenia techniczne, które nie spełniają wymagań dotyczących oceny zgodności określonych w odrębnych przepisach.

Komentarz

Artykuł 217 wprowadza kategoryczny zakaz stosowania maszyn i urządzeń, które nie przeszły wymaganej prawem oceny zgodności. Ocena zgodności to procedura określona w odrębnych przepisach (m.in. w ustawie o systemie oceny zgodności), która potwierdza, że dane urządzenie spełnia wymagania bezpieczeństwa. Maszyny muszą posiadać odpowiednie certyfikaty i oznaczenie CE, gdy jest to wymagane.

Art. 218
Przepisy art. 215 i 217 stosuje się odpowiednio do narzędzi pracy.

Komentarz

Artykuł 218 rozszerza zastosowanie wymogów bezpieczeństwa na narzędzia pracy. Oznacza to, że także narzędzia (takie jak narzędzia ręczne, elektronarzędzia, przyrządy pomiarowe) muszą spełniać odpowiednie normy bezpieczeństwa i higieny pracy oraz - gdy jest to wymagane - posiadać ocenę zgodności. Pracodawca nie może więc wyposażać pracowników w narzędzia stwarzające zagrożenie dla ich zdrowia lub życia.

Art. 219
Przepisy art. 215 i 217 nie naruszają wymagań określonych przepisami dotyczącymi maszyn i innych urządzeń technicznych:
1) będących środkami transportu kolejowego, samochodowego, morskiego, wodnego śródlądowego i lotniczego;
2) podlegających przepisom o dozorze technicznym;
3) podlegających przepisom Prawa geologicznego i górniczego;
4) podlegających przepisom obowiązującym w jednostkach podległych Ministrowi Obrony Narodowej oraz ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych;
5) podlegających przepisom Prawa atomowego.

Komentarz

Artykuł 219 wymienia kategorie urządzeń, które podlegają odrębnym, specjalistycznym przepisom bezpieczeństwa. Dotyczy to m.in. środków transportu (które regulują przepisy o transporcie), urządzeń objętych dozorem technicznym (kotły, dźwigi, urządzenia ciśnieniowe), sprzętu górniczego, wojskowego oraz urządzeń związanych z energią atomową. W przypadku tych urządzeń stosuje się przepisy szczególne, które są zwykle bardziej rygorystyczne niż ogólne wymogi kodeksu pracy.

Potrzebujesz pomocy w sprawach BHP i bezpieczeństwa w zakładzie pracy?

Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci w kwestiach bezpieczeństwa i higieny pracy, oceny zgodności maszyn, zabezpieczeń stanowisk pracy oraz przeprowadzenia audytów BHP w Twojej firmie.

Zadaj pytanie prawnikowi