Rozdział VII - Praca w niedziele i święta

Kodeks pracy

Artykuły 151[9]-151[12]

Praca w niedziele i święta

Artykuły 1519-15112 ? Kodeks pracy ? Rozdział VII
Art. 1519

§ 1

Dniami wolnymi od pracy są niedziele i święta określone w przepisach o dniach wolnych od pracy.

§ 2

Za pracę w niedzielę i święto, w przypadkach, o których mowa w art. 15110, uważa się pracę wykonywaną między godziną 600 w tym dniu a godziną 600 w następnym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.

Komentarz

Artykuł 1519 definiuje dni wolne od pracy oraz określa ramy czasowe pracy w niedzielę i święto. Zgodnie z tym przepisem, dniami wolnymi są wszystkie niedziele oraz święta określone w ustawie o dniach wolnych od pracy. Praca w te dni jest co do zasady zabroniona, chyba że zachodzą okoliczności wymienione w art. 15110.

Art. 1519a

Artykuł uchylony

Art. 1519b
Ograniczenia w wykonywaniu pracy w placówkach handlowych w niedziele i święta oraz w sobotę bezpośrednio poprzedzającą pierwszy dzień Wielkiej Nocy określają przepisy ustawy z dnia 10 stycznia 2018 r. o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (Dz. U. z 2024 r. poz. 449 i 1965).

Komentarz

Artykuł 1519b odsyła do przepisów szczególnych dotyczących zakazu handlu w niedziele. Ustawa z 2018 roku wprowadza znaczące ograniczenia w zatrudnianiu pracowników w placówkach handlowych w niedziele i święta, z pewnymi wyjątkami określonymi w tej ustawie.

Art. 15110
Praca w niedziele i święta jest dozwolona:
1) w razie konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii;
2) w ruchu ciągłym;
3) przy pracy zmianowej;
4) przy niezbędnych remontach;
5) w transporcie i w komunikacji;
6) w zakładowych strażach pożarnych i w zakładowych służbach ratowniczych;
7) przy pilnowaniu mienia lub ochronie osób;
8) w rolnictwie i hodowli;

9) przy wykonywaniu prac koniecznych ze względu na ich użyteczność społeczną i codzienne potrzeby ludności, w szczególności w:
  1. (uchylona)
  2. zakładach świadczących usługi dla ludności,
  3. gastronomii,
  4. zakładach hotelarskich,
  5. jednostkach gospodarki komunalnej,
  6. zakładach opieki zdrowotnej i innych placówkach służby zdrowia przeznaczonych dla osób, których stan zdrowia wymaga całodobowych lub całodziennych świadczeń zdrowotnych,
  7. jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej oraz jednostkach organizacyjnych wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej zapewniających całodobową opiekę,
  8. zakładach prowadzących działalność w zakresie kultury, oświaty, turystyki i wypoczynku;
10) w stosunku do pracowników zatrudnionych w systemie czasu pracy, w którym praca jest świadczona wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta;

11) przy wykonywaniu prac:
  1. polegających na świadczeniu usług z wykorzystaniem środków komunikacji elektronicznej w rozumieniu przepisów o świadczeniu usług drogą elektroniczną lub urządzeń telekomunikacyjnych w rozumieniu przepisów prawa komunikacji elektronicznej, odbieranych poza terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, jeżeli zgodnie z przepisami obowiązującymi odbiorcę usługi, dni, o których mowa w art. 1519 § 1, są u niego dniami pracy,
  2. zapewniających możliwość świadczenia usług, o których mowa w lit. a.

Komentarz

Artykuł 15110 zawiera katalog sytuacji, w których praca w niedziele i święta jest dopuszczalna. Lista ta obejmuje zarówno przypadki szczególnie pilne (akcje ratownicze, awarie), jak i branże, w których natura działalności wymaga pracy w te dni (transport, ochrona zdrowia, gastronomia, kultura). Katalog ten jest enumeratywny, co oznacza, że poza wymienionymi przypadkami praca w niedziele i święta jest zabroniona.

Art. 15111

§ 1

Pracownikowi wykonującemu pracę w niedziele i święta, w przypadkach, o których mowa w art. 15110 pkt 1-9 i 11 oraz w przepisach ustawy, o której mowa w art. 1519b, pracodawca jest obowiązany zapewnić inny dzień wolny od pracy:
1) w zamian za pracę w niedzielę - w okresie 6 dni kalendarzowych poprzedzających lub następujących po takiej niedzieli;
2) w zamian za pracę w święto - w ciągu okresu rozliczeniowego.

§ 2

Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w terminie wskazanym w § 1 pkt 1 dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w niedzielę, pracownikowi przysługuje dzień wolny od pracy do końca okresu rozliczeniowego, a w razie braku możliwości udzielenia dnia wolnego od pracy w tym terminie - dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 1511 § 1 pkt 1, za każdą godzinę pracy w niedzielę.

§ 3

Jeżeli nie jest możliwe wykorzystanie w terminie wskazanym w § 1 pkt 2 dnia wolnego od pracy w zamian za pracę w święto, pracownikowi przysługuje dodatek do wynagrodzenia w wysokości określonej w art. 1511 § 1 pkt 1, za każdą godzinę pracy w święto.

§ 4

Do pracy w święto przypadające w niedzielę stosuje się przepisy dotyczące pracy w niedzielę.

Komentarz

Artykuł 15111 reguluje rekompensatę za pracę w niedziele i święta. Pracownikowi przysługuje przede wszystkim dzień wolny w zamian ? w ciągu 6 dni dla niedzieli lub w okresie rozliczeniowym dla święta. Jeśli udzielenie dnia wolnego nie jest możliwe, pracownik otrzymuje dodatek finansowy określony w art. 1511 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy (100% wynagrodzenia). Przepis ten ma na celu zapewnienie właściwego odpoczynku pracowników oraz rekompensaty za pracę w dni ustawowo wolne.

Art. 15112
Pracownik pracujący w niedziele powinien korzystać co najmniej raz na 4 tygodnie z niedzieli wolnej od pracy. Nie dotyczy to pracownika zatrudnionego w systemie czasu pracy, o którym mowa w art. 144.

Komentarz

Artykuł 15112 wprowadza minimalny standard dotyczący niedziel wolnych od pracy. Nawet jeśli pracownik wykonuje pracę w niedziele na podstawie art. 15110, to musi mieć zapewnioną co najmniej jedną niedzielę wolną w ciągu 4 tygodni. Wyjątek dotyczy pracowników zatrudnionych w specjalnym systemie weekendowym, o którym mowa w art. 144 Kodeksu pracy, gdzie praca odbywa się wyłącznie w piątki, soboty, niedziele i święta.

Masz pytania dotyczące pracy w niedziele i święta?

Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci w sprawach związanych z prawem pracy, dodatkami za niedziele, dniami wolnymi w zamian oraz innymi kwestiami dotyczącymi czasu pracy.

Zadaj pytanie prawnikowi