Rozdział II - Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi

Kodeks pracy

Artykuły 124-127
Art. 124

§ 1

Pracownik, któremu powierzono z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się:
1) pieniądze, papiery wartościowe lub kosztowności,
2) narzędzia i instrumenty lub podobne przedmioty, a także środki ochrony indywidualnej oraz odzież i obuwie robocze,
odpowiada w pełnej wysokości za szkodę powstałą w tym mieniu.

§ 2

Pracownik odpowiada w pełnej wysokości również za szkodę w mieniu innym niż wymienione w § 1, powierzonym mu z obowiązkiem zwrotu albo do wyliczenia się.

§ 3

Od odpowiedzialności określonej w § 1 i 2 pracownik może się uwolnić, jeżeli wykaże, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych, a w szczególności wskutek niezapewnienia przez pracodawcę warunków umożliwiających zabezpieczenie powierzonego mienia.

Komentarz

Artykuł 124 ustanawia zasadę pełnej odpowiedzialności pracownika za powierzone mu mienie. W odróżnieniu od ogólnych zasad odpowiedzialności materialnej, gdzie odszkodowanie ograniczone jest do trzymiesięcznego wynagrodzenia, tutaj pracownik odpowiada w pełnej wysokości szkody. Dotyczy to przede wszystkim pieniędzy, papierów wartościowych, kosztowności oraz narzędzi powierzonych z obowiązkiem zwrotu lub rozliczenia się. Pracownik może się uwolnić od odpowiedzialności wykazując, że szkoda powstała z przyczyn od niego niezależnych.

Art. 125

§ 1

Na zasadach określonych w art. 124 pracownicy mogą przyjąć wspólną odpowiedzialność materialną za mienie powierzone im łącznie z obowiązkiem wyliczenia się. Podstawą łącznego powierzenia mienia jest umowa o współodpowiedzialności materialnej, zawarta przez pracowników z pracodawcą na piśmie pod rygorem nieważności.

§ 2

Pracownicy ponoszący wspólną odpowiedzialność materialną odpowiadają w częściach określonych w umowie. Jednakże w razie ustalenia, że szkoda w całości lub w części została spowodowana przez niektórych pracowników, za całość szkody lub za stosowną jej część odpowiadają tylko sprawcy szkody.

Komentarz

Artykuł 125 reguluje instytucję wspólnej odpowiedzialności materialnej kilku pracowników za powierzone im łącznie mienie. Wymaga to zawarcia pisemnej umowy o współodpowiedzialności materialnej pod rygorem nieważności. Pracownicy odpowiadają w częściach określonych w umowie, chyba że zostanie ustalone, że szkodę spowodowali konkretni pracownicy - wówczas odpowiadają tylko oni. Przepis ma zastosowanie głównie w przypadku pracowników obsługujących wspólnie kasę, magazyn lub inną część mienia pracodawcy.

Art. 126

§ 1

Rada Ministrów określi w drodze rozporządzenia zakres i szczegółowe zasady stosowania przepisów art. 125 oraz tryb łącznego powierzania mienia.

§ 2

Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, może określić warunki odpowiedzialności za szkodę w mieniu, o którym mowa w art. 124 § 2 i w art. 125:
1) w ograniczonej wysokości, ustalonej tym rozporządzeniem;
2) na zasadach przewidzianych w art. 114-116 i 118.

Komentarz

Artykuł 126 przewiduje delegację dla Rady Ministrów do wydania rozporządzeń wykonawczych regulujących szczegółowo wspólną odpowiedzialność materialną pracowników. Rozporządzenia mogą określać zarówno szczegółowy tryb łącznego powierzania mienia, jak i ograniczać wysokość odpowiedzialności lub wprowadzać łagodniejsze zasady odpowiedzialności dla określonych rodzajów mienia. Przepis ten zapewnia elastyczność w dostosowywaniu reżimu odpowiedzialności do specyfiki różnych rodzajów mienia i warunków pracy.

Art. 127
Do odpowiedzialności określonej w art. 124-126 stosuje się odpowiednio przepisy art. 117, 121, 1211 i 122.

Komentarz

Artykuł 127 odsyła do odpowiedniego stosowania wybranych przepisów z Rozdziału I dotyczącego ogólnych zasad odpowiedzialności materialnej. Oznacza to, że do odpowiedzialności za mienie powierzone stosuje się przepisy dotyczące: przyczynienia się pracodawcy lub osoby trzeciej do powstania szkody (art. 117), możliwości obniżenia odszkodowania (art. 121), trybu wykonania ugody (art. 1211) oraz pełnej odpowiedzialności za szkodę wyrządzoną umyślnie (art. 122). Pozwala to na sprawiedliwe ukształtowanie odpowiedzialności pracownika z uwzględnieniem wszystkich okoliczności sprawy.

Masz pytania dotyczące odpowiedzialności materialnej w pracy?

Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci w sprawach związanych z odpowiedzialnością za powierzone mienie, umowami o współodpowiedzialności materialnej oraz dochodzeniem roszczeń od pracowników.

Zadaj pytanie prawnikowi