Rozdział III - Zakładowy układ zbiorowy pracy

Kodeks pracy

Artykuły 241[22]-241[30]
Art. 24122

Artykuł uchylony

Art. 24123
Zakładowy układ zbiorowy pracy, zwany dalej ?układem zakładowym", zawiera pracodawca i zakładowa organizacja związkowa.

Komentarz

Artykuł 24123 definiuje zakładowy układ zbiorowy pracy jako porozumienie zawierane między pracodawcą a zakładową organizacją związkową. Układ zakładowy reguluje warunki zatrudnienia w konkretnym zakładzie pracy i ma charakter bardziej szczegółowy niż układy ponadzakładowe.

Art. 24124
Prawo wystąpienia z inicjatywą zawarcia układu zakładowego przysługuje:
1) pracodawcy;
2) każdej zakładowej organizacji związkowej.

Komentarz

Artykuł 24124 określa katalog podmiotów uprawnionych do wystąpienia z inicjatywą zawarcia układu zakładowego. Prawo to przysługuje zarówno pracodawcy, jak i każdej zakładowej organizacji związkowej działającej u danego pracodawcy, co zapewnia równowagę interesów stron stosunku pracy.

Art. 24125

§ 1

Jeżeli pracowników, dla których ma być zawarty układ zakładowy, reprezentuje więcej niż jedna organizacja związkowa, rokowania w celu zawarcia układu prowadzi ich wspólna reprezentacja lub działające wspólnie poszczególne organizacje związkowe.

§ 2

Jeżeli w terminie wyznaczonym przez podmiot występujący z inicjatywą zawarcia układu zakładowego, nie krótszym niż 30 dni od dnia zgłoszenia inicjatywy zawarcia układu, nie wszystkie organizacje związkowe przystąpią do rokowań w trybie określonym w § 1, do prowadzenia rokowań są uprawnione organizacje związkowe, które przystąpiły do rokowań. Rokowania te są prowadzone w trybie określonym w § 1.

§ 3

Warunkiem prowadzenia rokowań, o których mowa w § 2, jest uczestniczenie w nich co najmniej jednej reprezentatywnej zakładowej organizacji związkowej w rozumieniu art. 253 ust. 1 lub 2 ustawy o związkach zawodowych.

§ 4

Jeżeli przed zawarciem układu zostanie utworzona zakładowa organizacja związkowa, ma ona prawo przystąpić do rokowań.

§ 5

Układ zakładowy zawierają wszystkie organizacje związkowe, które prowadziły rokowania nad tym układem, bądź przynajmniej wszystkie reprezentatywne organizacje związkowe, w rozumieniu art. 253 ust. 1 lub 2 ustawy o związkach zawodowych, uczestniczące w rokowaniach.

Komentarz

Artykuł 24125 reguluje procedurę prowadzenia rokowań w sytuacji, gdy u pracodawcy działa więcej niż jedna organizacja związkowa. Przepis wprowadza zasadę wspólnej reprezentacji związków zawodowych oraz określa warunki prowadzenia rokowań, w tym wymóg uczestnictwa co najmniej jednej reprezentatywnej organizacji związkowej. Artykuł zapewnia również możliwość przystąpienia do rokowań organizacjom związkowym utworzonym po rozpoczęciu negocjacji.

Art. 24125a

Artykuł uchylony

Art. 24126

§ 1

Postanowienia układu zakładowego nie mogą być mniej korzystne dla pracowników niż postanowienia obejmującego ich układu ponadzakładowego.

§ 2

Układ zakładowy nie może określać warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy, w rozumieniu art. 128 § 2 pkt 2, oraz osób zarządzających zakładem pracy na innej podstawie niż stosunek pracy.

Komentarz

Artykuł 24126 określa zasadę hierarchii źródeł prawa pracy, stanowiąc że układ zakładowy nie może zawierać postanowień mniej korzystnych niż układ ponadzakładowy. Przepis wprowadza również zakaz regulowania w układzie zakładowym wynagrodzeń kadry zarządzającej, co ma na celu zachowanie odrębności zasad wynagradzania menedżerów od warunków stosowanych wobec pozostałych pracowników.

Art. 24127

§ 1

Ze względu na sytuację finansową pracodawcy strony układu zakładowego mogą zawrzeć porozumienie o zawieszeniu stosowania u danego pracodawcy, w całości lub w części, tego układu oraz układu ponadzakładowego bądź jednego z nich, na okres nie dłuższy niż 3 lata. W razie gdy u pracodawcy obowiązuje jedynie układ ponadzakładowy, porozumienie o zawieszeniu stosowania tego układu lub niektórych jego postanowień mogą zawrzeć strony uprawnione do zawarcia układu zakładowego.

§ 2

Porozumienie, o którym mowa w § 1, podlega zgłoszeniu do rejestru odpowiednio układów zakładowych lub układów ponadzakładowych. Ponadto informację o zawieszeniu stosowania układu ponadzakładowego strony porozumienia przekazują stronom tego układu.

§ 3

W zakresie i przez czas określony w porozumieniu, o którym mowa w § 1, nie stosuje się z mocy prawa wynikających z układu ponadzakładowego oraz z układu zakładowego warunków umów o pracę i innych aktów stanowiących podstawę nawiązania stosunku pracy.

Komentarz

Artykuł 24127 wprowadza instytucję zawieszenia stosowania układu zbiorowego pracy ze względu na trudną sytuację finansową pracodawcy. Mechanizm ten pozwala na czasowe odejście od postanowień układu, maksymalnie na 3 lata, co ma na celu umożliwienie pracodawcy poprawy kondycji finansowej przy jednoczesnym zachowaniu miejsc pracy. Zawieszenie wymaga porozumienia stron układu i podlega rejestracji.

Art. 24128

§ 1

Układ zakładowy może obejmować więcej niż jednego pracodawcę, jeżeli pracodawcy ci wchodzą w skład tej samej osoby prawnej.

§ 2

Rokowania nad zawarciem układu zakładowego prowadzą:
1) właściwy organ osoby prawnej, o której mowa w § 1, oraz
2) wszystkie zakładowe organizacje związkowe działające u pracodawców, z zastrzeżeniem § 3.

§ 3

Jeżeli zakładowe organizacje związkowe należą do tego samego związku, federacji lub konfederacji, do prowadzenia rokowań w ich imieniu jest uprawniony organ wskazany przez ten związek, federację lub konfederację.

§ 4

Jeżeli w terminie wyznaczonym przez podmiot występujący z inicjatywą zawarcia układu zakładowego, nie krótszym niż 30 dni od dnia zgłoszenia inicjatywy zawarcia układu, nie wszystkie organizacje związkowe przystąpią do rokowań, do prowadzenia rokowań są uprawnione organizacje związkowe, które do nich przystąpiły, pod warunkiem uczestniczenia w tych rokowaniach wszystkich organów, o których mowa w § 3, wskazanych przez ponadzakładowe organizacje związkowe reprezentujące pracowników zatrudnionych u pracodawców wchodzących w skład osoby prawnej, reprezentatywne w rozumieniu art. 252 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy o związkach zawodowych.

§ 5

Układ zakładowy zawierają wszystkie organizacje związkowe, które prowadziły rokowania nad tym układem, bądź co najmniej wszystkie organy, o których mowa w § 3, wskazane przez ponadzakładowe organizacje związkowe reprezentujące pracowników zatrudnionych u pracodawców wchodzących w skład osoby prawnej, reprezentatywne w rozumieniu art. 252 ust. 1 pkt 1 i 2 oraz ust. 3 ustawy o związkach zawodowych.

§ 6

Przepisy § 1-5 stosuje się odpowiednio do jednostki nieposiadającej osobowości prawnej, w skład której wchodzi więcej niż jeden pracodawca.

Komentarz

Artykuł 24128 reguluje szczególną sytuację, w której jeden układ zakładowy może obejmować kilku pracodawców wchodzących w skład tej samej osoby prawnej. Przepis określa procedurę zawierania takiego układu, w tym sposób prowadzenia rokowań przez właściwy organ osoby prawnej oraz zakładowe organizacje związkowe. Rozwiązanie to umożliwia ujednolicenie warunków pracy w ramach grup kapitałowych lub innych złożonych struktur organizacyjnych.

Art. 24129

§ 1

Uchylony

§ 2

W razie połączenia zakładowych organizacji związkowych, z których choćby jedna zawarła układ zakładowy, jej prawa i obowiązki przechodzą na organizację powstałą w wyniku połączenia.

§ 3

W razie rozwiązania wszystkich organizacji związkowych, które zawarły układ zakładowy, pracodawca może odstąpić od stosowania tego układu w całości lub w części po upływie okresu co najmniej równego okresowi wypowiedzenia układu. Przepis art. 2418 § 2 stosuje się odpowiednio.

§ 4

Uchylony

§ 5

Uchylony

Komentarz

Artykuł 24129 reguluje skutki połączenia lub rozwiązania zakładowych organizacji związkowych dla obowiązywania układu zakładowego. W przypadku połączenia organizacji prawa i obowiązki wynikające z układu przechodzą na nową organizację. Natomiast w razie rozwiązania wszystkich organizacji, które zawarły układ, pracodawca może od niego odstąpić po upływie okresu wypowiedzenia, co zabezpiecza interesy pracowników.

Art. 24130
Przepisy rozdziału stosuje się odpowiednio do międzyzakładowej organizacji związkowej działającej u pracodawcy.

Komentarz

Artykuł 24130 rozszerza zastosowanie przepisów dotyczących zakładowego układu zbiorowego pracy na międzyzakładowe organizacje związkowe działające u pracodawcy. Oznacza to, że taka organizacja ma takie same uprawnienia w zakresie zawierania układów zakładowych jak zakładowe organizacje związkowe, co zapewnia jednolitość regulacji prawnych.

Potrzebujesz pomocy w sprawach związanych z układami zbiorowymi pracy?

Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci w sprawach dotyczących zawierania układów zbiorowych, rokowań ze związkami zawodowymi oraz interpretacji przepisów prawa pracy.

Zadaj pytanie prawnikowi