Rozdział III - Okresy odpoczynku

Kodeks pracy

Artykuły 132-134
Art. 132

§ 1

Pracownikowi przysługuje w każdej dobie prawo do co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku, z zastrzeżeniem § 3 oraz art. 136 § 2 i art. 137.

§ 2

Przepis § 1 nie dotyczy:
1) pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy;
2) przypadków konieczności prowadzenia akcji ratowniczej w celu ochrony życia lub zdrowia ludzkiego, ochrony mienia lub środowiska albo usunięcia awarii.

§ 3

W przypadkach określonych w § 2 pracownikowi przysługuje, w okresie rozliczeniowym, równoważny okres odpoczynku.

Komentarz

Artykuł 132 ustanawia podstawowe prawo pracownika do odpoczynku dobowego, określając minimalny nieprzerwany czas wolny od pracy wynoszący 11 godzin w każdej dobie. Przepis ten implementuje unijne dyrektywy dotyczące czasu pracy i ma na celu zapewnienie pracownikom wystarczającej regeneracji sił. Wyjątki od tej zasady dotyczą kadry zarządzającej oraz sytuacji kryzysowych wymagających natychmiastowej reakcji, jak akcje ratownicze czy usuwanie awarii. Nawet w przypadku zastosowania wyjątku, pracodawca zobowiązany jest zapewnić pracownikowi równoważny okres odpoczynku w ramach okresu rozliczeniowego.

Art. 133

§ 1

Pracownikowi przysługuje w każdym tygodniu prawo do co najmniej 35 godzin nieprzerwanego odpoczynku, obejmującego co najmniej 11 godzin nieprzerwanego odpoczynku dobowego.

§ 2

W przypadkach określonych w art. 132 § 2 oraz w przypadku zmiany pory wykonywania pracy przez pracownika w związku z jego przejściem na inną zmianę, zgodnie z ustalonym rozkładem czasu pracy, tygodniowy nieprzerwany odpoczynek może obejmować mniejszą liczbę godzin, nie może być jednak krótszy niż 24 godziny.

§ 3

Odpoczynek, o którym mowa w § 1 i 2, powinien przypadać w niedzielę. Niedziela obejmuje 24 kolejne godziny, poczynając od godziny 600 w tym dniu, chyba że u danego pracodawcy została ustalona inna godzina.

§ 4

W przypadkach dozwolonej pracy w niedzielę odpoczynek, o którym mowa w § 1 i 2, może przypadać w innym dniu niż niedziela.

Komentarz

Artykuł 133 reguluje prawo do odpoczynku tygodniowego, który w zasadzie powinien wynosić co najmniej 35 godzin nieprzerwanie, obejmując również 11-godzinny odpoczynek dobowy. Przepis uwzględnia specyfikę pracy zmianowej i sytuacje wyjątkowe, pozwalając na skrócenie odpoczynku tygodniowego do 24 godzin. Ustawodawca preferuje, aby odpoczynek przypadał w niedzielę, definiując ją jako 24 kolejne godziny od godziny 6:00, choć pracodawca może ustalić inną godzinę początkową. W przypadku legalnej pracy w niedziele, odpoczynek tygodniowy może być udzielony w innym dniu tygodnia.

Art. 134

§ 1

Jeżeli dobowy wymiar czasu pracy pracownika:
1) wynosi co najmniej 6 godzin ? pracownik ma prawo do przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
2) jest dłuższy niż 9 godzin ? pracownik ma prawo do dodatkowej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut;
3) jest dłuższy niż 16 godzin ? pracownik ma prawo do kolejnej przerwy w pracy trwającej co najmniej 15 minut.

§ 2

Przerwy, o których mowa w § 1, wlicza się do czasu pracy.

Komentarz

Artykuł 134 określa zasady dotyczące przerw w pracy w trakcie dnia roboczego. Prawo do przerwy jest uzależnione od dobowego wymiaru czasu pracy ? przy co najmniej 6 godzinach pracy przysługuje jedna 15-minutowa przerwa, przy pracy dłuższej niż 9 godzin przysługuje dodatkowa przerwa, a przy pracy przekraczającej 16 godzin ? kolejna przerwa. Istotne jest, że wszystkie te przerwy są wliczane do czasu pracy i podlegają opłaceniu. Przepis ma na celu zapewnienie pracownikom możliwości regeneracji sił podczas długiego dnia pracy oraz spożycia posiłku. Pracodawca powinien tak organizować pracę, aby umożliwić wykorzystanie tych przerw.

Masz pytania dotyczące czasu pracy i odpoczynku?

Skorzystaj z profesjonalnej porady prawnej online. Nasi eksperci pomogą Ci w sprawach związanych z prawem pracy, czasem pracy, okresami odpoczynku i prawami pracowniczymi.

Zadaj pytanie prawnikowi