Odpowiedź prawnika: Sprzedaż rzeczy przez wspólnika na rzecz spółki
Spółka cywilna nie stanowi samodzielnego podmiotu prawa, podmiotami prawa pozostają wspólnicy spółki cywilnej. W związku z tym spółka cywilna nie ma własnego mienia - nabywane prawa i zaciągane zobowiązania wchodzą do wspólnego majątku wspólników, stanowiącego ich współwłasność łączną. Także wspólnicy, nie spółka, prowadzą ewentualne przedsiębiorstwo, które podlega rejestracji w Ewidencji Działalności Gospodarczej właściwego wójta, burmistrza, prezydenta miasta.
Po sprzedaży tego komputera spółce cywilnej stanie się on, na zasadzie współwłasności łącznej, własnością wszystkich jej wspólników. Spółka cywilna nie ma wprawdzie osobowości prawnej, ale może - jak to podkreślił NSA w wyroku z 15 maja 1998 r. (sygn. SA/Bk 830/97) - nabywać prawa, które na zasadzie współwłasności łącznej należą wówczas do wszystkich wspólników. Majątek spółki jest majątkiem odrębnym od majątku wspólników. Chociaż więc dochody z udziału w spółce nie będącej osobą prawną (taką właśnie jest spółka cywilna) - zgodnie z art. 8 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych - opodatkowane są osobno u każdego wspólnika w stosunku do jego udziału, to aby określić ten udział w dochodzie trzeba najpierw ustalić "dochód spółki". W przypadku wspólników spółki cywilnej przychód opodatkowuje się odrębnie u każdego ze wspólników w stosunku do jego udziału w zyskach określonego w umowie. Każdy wspólnik indywidualnie jest opodatkowany podatkiem dochodowym.
W świetle zaś przepisów ustawy o podatku od towarów i usług spółka cywilna w dalszym ciągu posiada status podatnika (jako podmiot nie mający osobowości prawnej). Tak więc to spółka cywilna, a nie jej wspólnicy, będzie dokonywać zgłoszenia identyfikacyjnego i otrzymywać NIP dla potrzeb VAT oraz wystawiać faktury.
Osoba fizyczna będąca wspólnikiem spółki cywilnej może sprzedać komputer nabywcy, którym będą wspólnicy spółki cywilnej. Wspólnik nie może natomiast zawrzeć umowy sprzedaży, najmu, dzierżawy etc. ze swoją spółką cywilną (nie jest ona bowiem podmiotem prawa cywilnego). Dokumentem potwierdzającym dokonanie sprzedaży będzie umowa kupna-sprzedaży. W przypadku takich transakcji osoby nie podlegające opodatkowaniu VAT wystawiają zwykłe rachunki. Sama sprzedaż będzie oparta na podstawach prawnych ustawy z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 r., Nr 16, poz. 93, ze zm.) Zgodnie z art. 535: „Przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę.”
W przedstawionej transakcji, po stronie spółki powstaną koszty uzyskania przychodu z tytułu wydatków poniesionych na zakup komputera. Zaś, po stronie osoby fizycznej powstanie (w ściśle określonych przypadkach) przychód z tytułu sprzedaży rzeczy.
W pierwszym przypadku, zakup komputera może zostać, na podstawie art. 22 ust. 1 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób fizycznych (Dz. U. z 1991, nr 80, poz. 350 ze zm.): zakwalifikowany do kosztów uzyskania przychodów. Zgodnie bowiem ze wskazaną podstawą prawną: kosztami uzyskania przychodów z pozarolniczej działalności gospodarczej są wszelkie koszty poniesione w celu osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 23. W zależności od wartości komputera, wydatek na jego kupno może stanowić bezpośredni koszt (gdy jego wartość zostanie określona w kwocie niższej niż 3 500 zł), bądź też wydatek poniesiony na zakup sprzętu może być wykazywany w kosztach uzyskania przychodu w postaci odpisów amortyzacyjnych (gdy komputer zostanie przyjęty do firmy jako środek trwały, zdatny do użytkowania w chwili przyjęcia o przewidywanym okresie użytkowania dłuższym niż 1 rok i wartości początkowej wyższej niż 3 500 zł).
W drugim przypadku, po stronie osoby fizycznej (wspólnika spółki powstanie przychód, zgodnie z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. d, z tytułu odpłatnego zbycia innych rzeczy, ale tylko w sytuacji, gdy odpłatne zbycie zostało dokonane przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Zgodnie bowiem ze wskazaną podstawą prawną: źródłami przychodów są: odpłatne zbycie innych rzeczy - jeżeli odpłatne zbycie nie następuje w wykonaniu działalności gospodarczej i zostało dokonane w przypadku odpłatnego zbycia innych rzeczy - przed upływem pół roku, licząc od końca miesiąca, w którym nastąpiło nabycie. Innymi słowy, po stronie wspólnika powstanie przychód ze sprzedaży tylko w sytuacji, gdy sprzedaje on komputer, który kupił w przeciągu ostatniego półrocza. Jeżeli jednak komputer został kupiony wcześniej, to po stronie sprzedawcy nie wystąpi przychód podlegający opodatkowaniu podatkiem dochodowym.
W podanym przypadku wątpliwości może budzić zakwalifikowanie do kosztów podatkowych części wydatku na zakup komputera, jaka przypada na wspólnika (wg określonego udziału wspólnika w zyskach spółki), który sprzedał go spółce, w istocie rzeczy w tym zakresie dokonał on jedynie przesunięcia tego składnika majątkowego ze swego indywidualnego majatku do majątku stanowiącego współwłasność łączną wszystkich wspólników. Z tego względu oraz z podatkowego punktu widzenia korzystniejsze i pewniejsze wydaje się wniesienie tego komputera do spółki cywilnej jako wkład własny wspólnika, zamiast jego sprzedaży.
