Zaprzeczenie ojcostwa powinno być możliwe również po śmierci dziecka

Zgodnie z art. 71 k.r.o. niedopuszczalne jest zaprzeczenie ojcostwa po śmierci dziecka. Z kolei art. 456 § 3 k.p.c. nakazuje umorzenie postępowania w sprawie o zaprzeczenie ojcostwa w razie śmierci dziecka nawet wtedy, gdy powództwo w tej sprawie wytoczone zostało jeszcze za życia dziecka lub równocześnie z powództwem o ustalenie ojcostwa innej osoby. Dwa sądy rejonowe wystąpiły do Trybunału Konstytucyjnego z pytaniem, czy taka regulacja jest zgodna z konstytucją RP. Po rozpoznaniu sprawy Trybunał orzekł, że

kwestionowane przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego oraz kodeksu postępowania cywilnego są niezgodne z konstytucją

.

Porady prawne

Trybunał Konstytucyjny orzekł, że art. 71 k.r.o. oraz art. 456 § 3 k.p.c. w zakresie, w jakim odnosi się do sprawy zaprzeczenia ojcostwa, są niezgodne z art. 47 w związku z art. 31 ust. 3 oraz w związku z art. 18 konstytucji oraz z art. 8 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, sporządzonej w Rzymie dnia 4 listopada 1950 r., zmienionej następnie Protokołami nr 3, 5 i 8 oraz uzupełnionej Protokołem nr 2.

Zdaniem Trybunału prawo rodziców do ustalenia ich rodzicielstwa zgodnie ze stanem rzeczywistym obejmuje także możliwość zakwestionowania istnienia więzów pokrewieństwa. Zaprzeczenie ojcostwa pozwala na ustalenia rodzicielstwa zgodnie z rzeczywistym, biologicznym pochodzeniem. Odpowiada to generalnemu postulatowi zgodności stanu cywilnego z prawdą biologiczną i tym samym respektuje jedno z podstawowych praw człowieka, jakim jest prawo do znajomości własnego pochodzenia. Art. 71 k.r.o. oraz art. 456 § 3 k.p.c. wprowadzają zasadę niezmieniania stanu cywilnego po śmierci człowieka, a to ze względu na osobisty charakter tego typu spraw. Zdaniem Trybunału to ograniczenie pozostaje jednak w rażącej niewspółmierności w stosunku do prawa mężczyzny do ochrony rodzicielstwa, w szczególności - ustalenia go zgodnie z rzeczywistością. Konstytucyjne prawo mężczyzny do ustalenia rodzicielstwa zgodnie z rzeczywistością, dobro rodziny tworzonej przez matkę zmarłego dziecka oraz dobro rodziny jego domniemanego ojca są nieporównywalnie donioślejsze niż zasada, zgodnie z którą stan cywilny powinien być kształtowany przez osoby bezpośrednio i niemajątkowo zainteresowane.

Trybunał uznał, że należy szanować uczucia rodziców i uwzględnić ich potrzebę ustalenia rodzicielstwa dziecka w sytuacji, gdy nie było to możliwe przed śmiercią dziecka. Prawo rodziców do ustalenia rodzicielstwa obejmuje również dziecko, które zmarło przed urodzeniem lub po urodzeniu, pomimo że ustalenie to nie może już doprowadzić do ukształtowania się więzi rodzinnej z dzieckiem. Wzgląd na osobisty charakter spraw dotyczących stanu cywilnego nie stanowi dostatecznego powodu ograniczenia prawa gwarantowanych przez konstytucję RP i konwencje międzynarodowe, zwłaszcza że nie znajdują dodatkowego poparcia w konieczności ochrony dobra zmarłego dziecka.

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego z dnia 26 listopada 2013 roku, sygn. akt P 33/12, www.trybunal.gov.pl


Zespół
e-prawnik.pl

Skomentuj artykuł - Twoje zdanie jest ważne

Czy uważasz, że artykuł zawiera wszystkie istotne informacje? Czy jest coś, co powinniśmy uzupełnić? A może masz własne doświadczenia związane z tematem artykułu?


Masz inne pytanie do prawnika?

 

Komentarze

    Nie dodano jeszcze żadnego komentarza. Bądź pierwszy!!

Potrzebujesz pomocy prawnej?

Zapytaj prawnika