Będzie babciowe i nie tylko...

11.4.2024

Projekt ustawy o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka „Aktywny rodzic” przyjęty przez Radę Ministrów

Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy o wspieraniu rodziców w aktywności zawodowej oraz w wychowaniu dziecka „Aktywny rodzic”, przygotowany przez Ministerstwo Rodziny Pracy i Polityki Społecznej. Rząd chce pomóc rodzicom dzieci w wieku od 12. do ukończenia 35. miesiąca życia. Od 1 października 2024 roku będą oni mogli skorzystać z jednego z 3 świadczeń: „aktywni rodzice w pracy” (tzw. babciowe), „aktywnie w żłobku” oraz „aktywnie w domu”. Świadczenia będą przeznaczone przede wszystkim dla rodziców, którzy są aktywni zawodowo.

Nowe rozwiązania to realizacja zapowiedzi z exposé Premiera Donalda Tuska.

Projekt ustawy "Aktywny rodzic" to realna pomoc, dzięki której pogodzenie życia rodzinnego i zawodowego będzie prostsze. Chociaż na wsparcie finansowe będą mogli liczyć także rodzice, którzy postanowili zostać z dzieckiem w domu. Nowe rozwiązania będą skierowane do rodziców dzieci w wieku od 12. do ukończenia 35. miesiąca życia.

Projekt „Aktywny Rodzic” trafi teraz do prac legislacyjnych w parlamencie.

Najważniejsze projektowane rozwiązania

Wprowadzone zostanie świadczenie „aktywni rodzice w pracy” (tzw. babciowe). Świadczenie wyniesie 1500 zł miesięcznie na czas 24 miesięcy – od 12. do ukończenia 35. miesiąca życia dziecka. Większe wsparcie otrzymają rodzice i opiekunowie dzieci z niepełnosprawnościami. W przypadku dzieci, które potrzebują stałej lub długotrwałej opieki lub pomocy innej osoby w związku ze znacznie ograniczoną możliwością samodzielnej egzystencji oraz koniecznością codziennego współudziału opiekuna dziecka w leczeniu, rehabilitacji i edukacji – świadczenie wyniesie 1900 zł miesięcznie. Rodzice będą mogli zdecydować, na co przeznaczą otrzymane środki. Będą mogli m.in. sfinansować opiekę sprawowaną przez np. nianię czy babcię (w tym emerytkę). Jeżeli rodzice zdecydują się na zawarcie z nianią czy babcią umowy uaktywniającej, to składki od tej umowy będą dodatkowo finansowane przez państwo (do wysokości podstawy nie wyższej niż 50 proc. wysokości minimalnego wynagrodzenia za pracę). Rozwiązanie to pozwoli np. na coroczną waloryzację wysokości emerytury babci, zatrudnionej na umowę uaktywniającą. Zawarcie umowy uaktywniającej nie będzie jednak warunkiem otrzymania świadczenia. Wsparcie w ramach świadczenia „aktywni rodzice w pracy” będzie kierowane do rodziców, którzy są aktywni zawodowo.

Świadczenie „aktywnie w żłobku” zastąpi obecne dofinansowanie w wysokości do 400 zł do opłaty za pobyt dziecka w instytucjach opieki nad dziećmi w wieku do lat 3. Świadczenie będzie kierowane do rodziców dzieci, które korzystają ze żłobka, klubu dziecięcego albo dziennego opiekuna. Wsparcie wyniesie do 1500 zł miesięcznie na dziecko lub do 1900 zł miesięcznie na dziecko z niepełnosprawnością (nie więcej niż wysokość opłaty, jaką rodzice ponoszą za pobyt dziecka w instytucji opieki).

Świadczenie „aktywnie w domu” będzie przeznaczone głównie dla rodziców dzieci w wieku od 12. do ukończenia 35. miesiąca życia, bez spełnienia warunku aktywności zawodowej. Chodzi o rodziców, którzy nie będą mogli uzyskać prawa do świadczenia „aktywni rodzice w pracy” lub ich dziecko nie będzie uczęszczało do instytucji opieki. Świadczenie będzie przysługiwało na analogicznych zasadach, jak obecnie funkcjonujący rodzinny kapitał opiekuńczy. Nowością będzie możliwość uzyskania środków na każde – w tym na pierwsze i jedyne dziecko – w wieku od 12. do ukończenia 35. miesiąca życia. Świadczenie wyniesie 500 zł miesięcznie na czas 24 miesięcy. Rodzice będą mogli – w miarę potrzeb i indywidualnej sytuacji – zmienić, nawet wielokrotnie, jedno świadczenie na inne. Na to samo dziecko, za dany miesiąc, będzie można pobierać tylko jedno świadczenie.

Z nowych rozwiązań rodzice będą mogli skorzystać od 1 października 2024 roku. Roczny koszt zaproponowanych rozwiązań wyniesie 8,9 mld zł. Rząd zakłada, że dzięki nowym przepisom spadnie liczba gmin, gdzie nie ma żadnej instytucji opieki nad dziećmi do lat 3 (obecnie to 1056 gmin) oraz wzrośnie poziom dostępności do opieki żłobkowej o ok. 10%.

Program „Aktywny Rodzic” ma ułatwić rodzicom łączenie opieki nad dzieckiem z pracą zawodową – realne wsparcie dla rodzin

„Aktywny Rodzic” to rozwiązanie kompleksowe. Jeśli mama lub tata wrócą do pracy i zechcą skorzystać z opieki żłobkowej – otrzymają na to środki. Jeśli zdecydują się skorzystać z opieki niani lub członka rodziny – również dostaną na to środki. Spokojni o dziecko i własne plany będą mogli wrócić do pracy, rozwijać się, budować własną przyszłość w poczuciu bezpieczeństwa. Jeśli rodzic podejmie decyzję o pozostaniu w domu z maluchem, także otrzyma wsparcie, tak ważne w budżecie domowym w momencie, gdy pojawiają się w nim potrzeby dziecka.

- "To program, który sprzyja wolności wyboru. Jeśli rodzice zechcą powierzyć dziecko babci, dziadkowi, członkowi rodziny, niani i wrócić do pracy, dostaną wsparcie państwa. Jeśli wolą posłać dziecko do żłobka, również dostaną wsparcie. Jeśli jednak preferują bardziej tradycyjny model i chcą zostać z dziećmi w domu, także dostaną wsparcie. Opieka nad dzieckiem to ważna praca na rzecz społeczeństwa i państwa" – podkreśliła ministra Agnieszka Dziemianowicz-Bąk.

- "Program obejmie nie tylko tych rodziców, którzy zdecydują się powrócić do aktywności zawodowej po wejściu w życie ustawy, ale także rodziców, którzy już są aktywni. Pracę należy doceniać a rodzinę należy wspierać" – dodała szefowa resortu rodziny, pracy i polityki społecznej.

- "Dajemy rodzicom wybór i upraszczamy cały system świadczeń, aby był on dostępny, zrozumiały i intuicyjny - "zaznacza wiceministra Aleksandra Gajewska.

Nie będzie trzeba wybierać między pracą a macierzyństwem. Przyjęty przez Radę Ministrów projekt ustawy "Aktywny rodzic" ma pomóc rodzicom dzieci od 12. do ukończenia 35. miesiąca życia. Nowe rozwiązanie zakłada wsparcie finansowe dla rodziców, którzy chcą skorzystać m.in. z opieki niani lub babci – wyniesie 1500 zł. Wypłacane ma być od 1 października 2024 roku.

Rodzice będą mogli skorzystać z jednego z 3 wariantów wsparcia. Program zakłada bowiem 3 rodzaje dofinansowania do opieki nad dziećmi do lat 3:

"aktywnie w żłobku" (do 1500 zł);
"aktywni rodzice w pracy" (1500 zł, w przypadku podjęcia aktywności zawodowej rodzica) - tzw. babciowe;
"aktywnie w domu" (500 zł, już od pierwszego dziecka, nie od drugiego jak do tej pory w ramach Rodzinnego Kapitału Opiekuńczego).

Dofinansowanie opieki nad dziećmi z niepełnosprawnością będzie wyższe – to 1900 zł w wariantach „aktywnie w żłobku” i „aktywni rodzice w pracy”.

Wariant, w którym dziecko pozostanie pod opieką osoby niebędącej rodzicem np. niani, dziadka, uregulowano w projekcie w formie przewidującej możliwość zawarcia umowy uaktywniającej. Nie jest to jednak warunek.

Umowa to korzystne rozwiązanie dla osób podejmujących opiekę. Pozwala na dofinansowanie z budżetu państwa kosztów ubezpieczenia emerytalno-rentowego i zdrowotnego. Nie generuje dodatkowych kosztów po stronie rodzica.

W przypadku babci lub dziadka będących na emeryturze umożliwi ubieganie się o przeliczenie podstawy składek i otrzymanie wyższego świadczenia emerytalnego.

- "Każde dziecko w Polsce do 35. miesiąca życia włącznie będzie mogło liczyć na pomoc państwa, bez wyjątku" – mówił podczas konferencji prasowej Donald Tusk.

– "Pani Ministra Agnieszka Dziemianowicz–Bąk oraz Wiceministra Aleksandra Gajewska zadbały o to, żeby ten projekt nie był skomplikowany w praktycznym użyciu" – zapewniał D. Tusk.

W zależności od indywidualnych potrzeb rodzice będą mogli przechodzić z jednego wariantu na drugi. Co ważne, oprócz nowego wsparcia finansowego, rodzice bez zmian będą otrzymywać świadczenie 800+.

– Wierzę, że nikt nie odważy się zablokować tego programu, który daje nadzieję rodzinom ponad pół miliona dzieci w Polsce – przyznał szef rządu.

"Aktywni rodzice w pracy", czyli tzw. babciowe

Rząd w ten sposób pomoże rodzicom, którzy mają małe dziecko i chcą być aktywni zawodowo.

– "Jeśli mama lub tata zdecyduje się wrócić do pracy, bo chce pracować, zarabiać i rozwijać się, to państwo im w tym pomoże" – zapewnił szef rządu.

Przez 24 miesiące rodzice dzieci w wieku żłobkowym będą mogli pobierać 1500 zł. Z wyższej dopłaty będą mogli skorzystać rodzice dzieci z niepełnosprawnościami – to 1900 zł miesięcznie.

Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej tłumaczyła podczas konferencji prasowej, że to rodzice zdecydują na co przeznaczą te pieniądze.

– "Jeżeli rodzice chcą powierzyć dziecko opiece babci, cioci, dziadkowi albo niani, dostaną na to 1500 zł wsparcia od państwa. Warunkiem jest aktywność zawodowa" – mówiła Agnieszka Dziemianowicz–Bąk.

Jeśli rodzice zdecydują się na zawarcie z nianią czy babcią umowy uaktywniającej, to składki od tej umowy będą dodatkowo opłacane przez państwo.

"Aktywnie w żłobku"

Świadczenie to będzie kierowane do rodziców dzieci, które korzystają ze żłobka, klubu dziecięcego lub dziennego opiekuna. Wsparcie wyniesie do 1500 zł miesięcznie na dziecko lub do 1900 zł na dziecko z niepełnosprawnościami.

– "Już nigdy nie będzie tak, że hasło „rodzina” będzie pustym słowem. Realnie wesprzemy rodziny. Jak mówił ktoś bardzo doświadczony – nie róbmy polityki, budujmy mosty, a ja bym chciała powiedzieć „budujmy żłobki”" – podkreśliła Wiceministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej Aleksandra Gajewska.

Proponowane rozwiązania będą nie tylko wsparciem finansowym dla rodziców, ale także przyczynią się do rozwinięcia sieci żłobków w Polsce.

– "Ten program spowoduje także rozwinięcie sieci żłobków. Z przedszkolami sytuacja w Polsce jest dobra, natomiast ze żłobkami – zainteresowani dobrze wiedzą – nie jest tak łatwo. Bywają drogie, a także często nie są powszechne" – mówił Premier.

"Aktywnie w domu"

Na wsparcie finansowe mogą liczyć także rodzice, którzy zdecydowali się na pozostanie w domu, aby zaopiekować się dzieckiem.

– "Także rodzice, z których jedno nie chce albo nie może pójść do pracy, otrzymają wsparcie finansowe. To 500 zł, które inaczej niż w przeszłości będzie wypłacane na każde dziecko, a nie wyłącznie na drugie i kolejne" – zapewnił Donald Tusk.

"Aktywnie w domu” będzie przysługiwało na takich samych zasadach, jak obecnie rodzinny kapitał opiekuńczy. Z jedną kluczową zmianą – 500 zł na czas 24 miesięcy będą mogli pobierać także rodzice na pierwsze i jedyne dziecko.

Zob. wypowiedź Premiera Donalda Tuska po Radzie Ministrów